Programma 8 Basisinfrastructuur mobiliteit

We werken aan het meest betrouwbare, slimme, duurzame en veilige mobiliteitssysteem van Europa om Brabant aantrekkelijk, bereikbaar en concurrerend te houden.

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

2020 gaat de geschiedenisboeken in als het jaar van de wereldwijde corona-pandemie , die ons leven volledig overhoop haalde. Zo ook in de wereld van mobiliteit. Nagenoeg lege bussen en dus nauwelijks reizigers(inkomsten) dreigden de OV-sector volledig te ontregelen. Een behoorlijke trendbreuk na jaren van continue groei van de reizigersaantallen en hogere kwaliteit.

Samen met de vervoerders zijn we erin geslaagd om de vitale functie van het OV in het totale mobiliteitssysteem overeind te houden.

De ambities uit de visie Gedeelde mobiliteit is maatwerk staan nog steeds overeind en nemen we mee in de transitieplannen die we met de vervoerders ontwikkelen.

Bij het beheer en onderhoud van onze wegen en de uitvoering van infrastructurele projecten hebben we, ondanks de beperkende maatregelen, de markt goed aan het werk kunnen houden en de voortgang in de projecten gehouden. We hebben onze provinciale infrastructuur planmatig onderhouden op basis van de doelstellingen en ambities vastgelegd in de meerjarige kwaliteitsnota KOPI. Hierdoor ligt het provinciale wegennet er goed bij en is er geen sprake van achterstallig onderhoud. Bij een aantal grotere provinciale reconstructieprojecten hebben we last van vertragingen bij de behandeling door de Raad van State als gevolg van corona. In 2020 zijn desondanks voor de voortgang van de N282 en N629 belangrijke mijlpalen behaald.

Ook werden we nog steeds geconfronteerd met het stikstof vraagstuk na het afwijzen van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). Vanuit de wettelijke verantwoordelijkheid mogen het onderhoud en de verkeersveiligheid van de provinciale infrastructuur niet in gedrang komen. De stikstofdepositie bij de werkzaamheden minimaliseren we o.a. via de wijze van aanbesteden met het stellen van hoge eisen voor duurzaamheid (o.a. CO2-uitstoot en hergebruik) en waarbij de markt continu wordt uitgedaagd om te komen met innovaties. Waar nodig compenseren we.

Op het gebied van verkeersveiligheid zou je verwachten dat corona en minder verkeer een sterk positief effect zouden hebben. Maar helaas gebeuren er nog zeer regelmatig ongevallen met dodelijke slachtoffers en ernstig gewonden. Iets waar we dus onverminderd op moeten in blijven zetten met voorlichting en educatie. Maar ook met het verbeteren van de verkeersveilige inrichting van onze infrastructuur zoals in 2020 met de realisatie van de rotonde op de kruising Ketelbaan op de N631 en wordt een geleiderails geplaatst op de N638 Zundert - Rucphen.

Het belang van data en digitalisering wordt steeds groter. Een belangrijke stap hierin hebben we gezet met de Krachtenbundeling Smart Mobility Zuid-Nederland 2020-2030. Met Rijk en regio zijn meerjarige (financierings-) afspraken gemaakt over de gezamenlijke digitaliseringsopgave voor het mobiliteitssysteem in Zuid-Nederland in het Uitvoeringsplan Krachtenbundeling Smart Mobility Zuid-Nederland 2020-2023.
Een goed moment voor deze afspraken. Op basis van de data hebben we dit coronajaar veel lering kunnen trekken voor de toekomst en het inzicht vergroot.  Dit heeft o.a. geresulteerd in afspraken met werkgevers, onderwijsinstellingen en vervoerders, gedragsmaatregelen en andere smart mobility toepassingen. Deze maatregelen krijgen een vervolg en zijn belangrijk in de uitvoering van het dit jaar vastgestelde beleidskader Mobiliteit: Koers 2030.

Impact Corona

Onze inzet is erop gericht om de reiziger weer terug te krijgen en hiermee een gezonde OV-concessies op de markt te zetten. Het is nu niet het geschikte moment voor de aanbesteding van de nieuwe concessie West-Brabant. Eind 2022 liep de oorspronkelijke Concessie West-Brabant af. Deze is aanvankelijk verlengd tot medio 2023 vanwege het samenvallen met andere aanbestedingen van concessies voor openbaar vervoer.

Vanwege de onzekerheid over de ontwikkeling van reizigerstaantallen en het sinds de uitbraak van corona geleden omzetverlies hebben openbaarvervoerbedrijven aangegeven dat zij pas weer deelnemen aan aanbestedingen als duidelijkheid bestaat over ontwikkeling van deze reizigersaantallen. De provincie is daarom voornemens een noodmaatregel te treffen om de continuïteit van het openbaar vervoer in West-Brabant te borgen en de concessie met nog eens 2 jaar te verlengen.

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?

Terug naar navigatie - Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?

We zorgen voor een goed functionerend provinciaal wegennet als onderdeel van het totale Brabantse wegennet

Terug naar navigatie - We zorgen voor een goed functionerend provinciaal wegennet als onderdeel van het totale Brabantse wegennet

Omschrijving (toelichting)

Indicatoren:
De staat en inrichting van de provinciale wegen worden positief gewaardeerd door de Brabantse burger (waardering WOW >= 7).

Kwaliteit (indicator)

G

G

7,2 (was 7 in 2018)

Hebben we daarvoor gedaan wat we wilden doen?

We streven naar nul verkeersdoden in Brabant

Terug naar navigatie - We streven naar nul verkeersdoden in Brabant

Omschrijving (toelichting)

Indicatoren:
Dodelijk verkeersslachtoffers in Brabant (aantal).
Dodelijke verkeersslachtoffers op provinciale wegen (aantal).
Dodelijke verkeersslachtoffers op provinciale wegen (aantal per reizigerskilometer).

Kwaliteit (indicator)

O

O

In 2019 kende Brabant 142 doden (150 in 2018) in het verkeer en daarmee was het aantal verkeersdoden ten opzichte van de jaren daarvoor opnieuw zeer hoog. Ondanks de lagere verkeersintensiteit als gevolg van corona is het aantal (dodelijke) verkeersslachtoffers in 2020 hoog. In de loop van 2021 worden door het CBS de cijfers voor 2020 bekend gemaakt. Op provinciale wegen zijn in 2020 26 dodelijke verkeersslachtoffers gevallen (16 in 2019); 11,17 per reizigerskilometer (7.11 in 2019).

Hebben we daarvoor gedaan wat we wilden doen?

We zorgen voor een passend aanbod van gedeelde mobiliteit (inclusief OV) voor alle reizigers

Terug naar navigatie - We zorgen voor een passend aanbod van gedeelde mobiliteit (inclusief OV) voor alle reizigers

Omschrijving (toelichting)

Indicatoren:

Uitvoering OV-concessies: Klanttevredenheidscijfer OV-klantenbarometer (>= vorig jaar).

Transitie naar gedeelde mobiliteit: indicator nader te bepalen nav uitwerking adaptieve uitvoeringsagenda gedeelde mobiliteit (vastgesteld in begroting 2021).

Kwaliteit (indicator)

O

O

Over 2020 is er geen klanttevredenheid gemeten. Vanwege corona is dat niet representatief.

Hebben we daarvoor gedaan wat we wilden doen?

We stimuleren een duurzaam mobiliteitssysteem zonder emissies

Terug naar navigatie - We stimuleren een duurzaam mobiliteitssysteem zonder emissies

Omschrijving (toelichting)

Indicatoren:
Totale emissie broeikasgassen uitgedrukt in CO2-equivalenten (in absolute aantallen in tonnen uitstoot)

Kwaliteit (indicator)

G

G

zie begrotingsprogramma 4

Hebben we daarvoor gedaan wat we wilden doen?

Inzet verbonden partijen

Terug naar navigatie - Inzet verbonden partijen

Voor het realiseren van de doelstellingen uit dit begrotingsprogramma worden onderstaande verbonden partijen ingezet:

  • Gemeenschappelijke regeling ‘Kleinschalig Collectief Vervoer Noord-Oost Brabant’
  • Eindhoven Airport

Nadere informatie over verbonden partijen staat in de paragraaf Verbonden partijen.

Heeft het gekost wat het mocht kosten?

Terug naar navigatie - Heeft het gekost wat het mocht kosten?

Toelichting op de verschillen t.o.v. de begroting
Toelichting lasten

De uitputting van de programmalasten van programma 08 Basisinfrastructuur Mobiliteit komt uit op € 191,1 mln ten opzichte van een budget van € 178,3 mln, een overschrijding van € 12,8 mln (107,2%). Een bedrag van € 14,92 mln heeft betrekking op de beschikbaarheidsvergoeding voor de vervoerders om de vitale functie van het OV in stand te houden met daartegenover evenveel extra inkomsten. Lang was onzeker of deze rijksbijdrage, die direct doorgezet is naar de vervoerders, in 2020 ontvangen zou worden. Zonder deze beschikbaarheidsvergoeding is er sprake van een onderschrijding van € 2,1 mln (98,8%).

Afwijking lasten t.o.v. begroting na wijziging  x € 1.000
- Beschikbaarheidsvergoeding OV -14.920
- OV concessies 3.240
- Data incl. ITS 180
- Beheer en onderhoud provinciale wegen -1.748
- Verkeersveiligheid 180
- PPS A59 160
- Overig 96
   
Totaal afwijking lasten -12.812

 

Beschikbaarheidsvergoeding OV
Om de vitale functie van het OV overeind te houden gedurende de corona-pandemie heeft de provincie als concessieverlener de subsidie volledig doorbetaald ondanks minder gereden ritten. Daarbovenop is als compensatie voor gederfde reizigersinkomsten en het doorlopen van de vaste kosten een rijksbijdrage ter beschikking gesteld. Lang was onzeker wanneer deze beschikbaarheidsvergoeding door het rijk uitgekeerd zou worden. De provincie heeft de rijksbijdrage direct doorgezet naar de vervoerders.

OV-concessies
Op het OV-budget is sprake van een onderschrijding van € 3,24 mln, € 92,07 mln realisatie tov een budget van € 95,31 mln (96,6 %).
Op het budget voor de uitvoering van OV-concessie is sprake van een onderschrijding van € 2,62 mln, waarvan € 1,5 mln het gevolg is van een lagere indexatie dan initieel ingeschat.
Aan onderzoek en ontwikkeling binnen de concessie is € 0,62 mln minder besteed o.a. als gevolg van corona.

Data incl. ITS
Op het gebied van data en digitalisering is € 0,18 mln minder besteed dan begroot. De doorontwikkeling nav de vastgestelde datavisie en Krachtenbundeling is voortvarend opgepakt en loopt op schema. De onderschrijding wordt veroorzaakt door ITS. De samenwerkingsafspraken moeten nog geformaliseerd worden in een samenwerkingsovereenkomst. De bijdrage 2020 kan daarom pas in 2021 worden voldaan. Derhalve wordt voorgesteld om de bijbehorende middelen opnieuw op de meerjarige begroting te ramen.

Beheer en onderhoud provinciale wegen
Op de onderhoudsbegroting van € 13,78 mln is € 1,75 mln (112,7%) meer uitgegeven. De overschrijding is o.a. het gevolg van extra uitgaven voor het herstellen van schade aan het provinciale areaal door derden. Daar staan ook extra inkomsten uit schadevergoedingen tegenover. Daarnaast zijn de elektriciteitskosten fors hoger (€ 0,4 mln), omdat het aanbrengen van LED-verlichting op en langs provinciale wegen is vertraagd.

Verkeersveiligheid
Aan voorlichting en educatie voor verkeersveiligheid is € 0,18 mln minder besteed. De beperkende corona-maatregelen zijn van invloed geweest op de uitvoering van ondermeer brede publieksacties.

PPS-A59
De provincie is gedurende een aantal jaren verantwoordelijk voor het onderhoud op de verbeterde rijksweg A59 bij Rosmalen. Hiervoor is een fiscale constructie opgezet en ontvangt de provincie een specifieke rijksbijdrage. In 2020 is € 0,16 minder gerealiseerd.

Overige
De onderschrijding wordt met name veroorzaakt door lagere uitgaven voor het samenwerkingsverband Indusa. De samenwerking zit nog in de oprichtingsfase. Voor deze bestuursperiode zijn middelen ter beschikking gesteld. Voorgesteld wordt om de middelen opnieuw op de meerjarige begroting te ramen.

De toegerekende organisatiekosten komen op basis van de gerealiseerde uren-inzet hoger uit.

 

Toelichting baten

Aan de inkomstenkant is er sprake van totaal € 15,4 mln extra inkomsten, € 37,3 mln ten opzichte van een raming van € 21,9 mln (170,9%). Ook aan de inkomstenkant is de beschikbaarheidsvergoeding OV van € 14,9 mln vanwege de grote onzekerheid niet geraamd. Zonder deze rijksbijdrage zijn de inkomsten € 0,6 mln hoger (102,7%).

Afwijking baten t.o.v. begroting na wijziging x € 1.000
- Beschikbaarheidsvergoeding OV  14.920
- Beheer en onderhoud provinciale wegen 310
- OV-concessies 640
- PPS A59 -220
- Overig -135
   
Totaal afwijking baten 15.515

 

Beschikbaarheidsvergoeding OV
Tegen de verwachting in is de rijksbijdrage in 2020 ontvangen. De extra middelen zijn direct doorgezet naar de vervoerders voor het in stand kunnen houden van de vitale functie van het OV tijdens de corona-pandemie.

Beheer en onderhoud
De extra inkomsten komen met name voort uit hogere uitkeringen als vergoeding voor schade aan provinciale infrastructuur en uitgevoerde werken voor derden.

OV-concessie
De bijdragen van derden in OV-concessie is € 0,3 mln hoger dan geraamd en is in het kader van de ontwikkelteams OV de bijdrage voor 2 jaren ontvangen en gemeentelijke bijdragen in aanpassingen van OV-infrastructuur.

PPS-A59
De provincie is gedurende een aantal jaren verantwoordelijk voor het onderhoud op de verbeterde rijksweg A59 bij Rosmalen. Hiervoor is een fiscale constructie opgezet en ontvangt de provincie een specifieke rijksbijdrage. In 2020 is € 0,22 mln minder van de ontvangen rijksbijdrage verantwoord als inkomsten.

 

Financiële gevolgen corona
De belangrijkste gevolgen van corona betreft de additionele subsidie aan de OV-vervoerders in het kader van de beschikbaarheidsvergoeding OV. Dit leidt tot zowel een last als een bate zonder dat daar een raming tegenover staat. Lang was onduidelijk of de rijksbijdrage nog in 2020 verstrekt zou worden.

 

Financiële toelichting op de verschillen van de investeringen
Naast de budgetten in de exploitatiebegroting stellen de Staten investeringskredieten beschikbaar als meerjarige uitgavenkaders. Op basis van wet- en regelgeving dienen investeringen in de provinciale infrastructuur geactiveerd te worden en in een aantal jaren te worden afgeschreven. De jaarlijkse afschrijvingslasten worden in de exploitatiebegroting opgenomen. De investeringsuitgaven worden meerjarig geraamd. In 2020 is totaal € 78,9 mln gerealiseerd ten opzichte van een investeringskrediet van € 163,2 mln verdeeld over de begrotingsprogramma's 08 en 09.

 

Investeringen  -  Bedragen x € 1.000 Begr.2020 Realisatie 2020 Verschil
N-261 0 0 0
Materieel provinciale wegen 515 144 371
Steunpunten en districtskantoren 5.331 2.235 3.097
Komomleidingen 1.290 -17 1.307
Wegeninvesteringen 156.086 76.581 79.505
Totaal 163.222 78.943 84.279

 

Het grootste deel gaat naar investeringen in de provinciale wegen. Op basis van KOPI (kwaliteit onderhoud provinciale infrastructuur) stellen PS jaarlijks € 26 mln per jaar beschikbaar voor groot onderhoud en vervanging (programma 08 Basisinfrastructuur Mobiliteit). Dit is inclusief steunpunten. In 2020 was hiervoor € 40,5 mln geraamd.
Vanuit het principe werk met werk maken worden onderhoudswerkzaamheden soms gecombineerd met een grootschalige reconstructie of andere inrichting van de weg. De meerkosten worden gedaan als onderdeel van de
regionale afweging (programma 09 Ontwikkelagenda Mobiliteit) en worden gedekt uit de reserve Verkeer & Vervoer. In 2020 was hiervoor € 22,8 mln geraamd.
Daarnaast is er nog een aantal expliciete besluiten over de reconstructie en aanleg van een aantal provinciale wegen vanuit een Brabantbreed perspectief zoals N279 en N69 (programma 09 Ontwikkelagenda Mobiliteit).
Deze uitgaven worden gedekt door de reserve Spaar- & Investeringsfonds (SIF). In 2020 was hiervoor € 99,4 mln geraamd.

De realisatie blijft in 2020 sterk achter op de ramingen, € 78,9 mln ten opzichte van een totaal krediet van € 163,2 mln. De sturing gebeurt vooral op het meerjarige uitgavenkaders van de investeringskredieten. 

De realisatie van de jaarschijf 2020 wijkt het sterkst af bij:

  • de projecten van groot onderhoud, omdat in 2020 een relatief groot deel is doorbelast aan de reconstructies op de provinciale wegen.
  • bij het project N279 Veghel - Asten door o.a. de vertraging van de behandeling bij de Raad van State. 

 

Bedragen x € 1.000 Begroting 2020 oorspronkelijk Begroting 2020 na wijzigingen Jaarrekening 2020 realisatie Verschil begroting - realisatie
Lasten
Programma lasten 178.513 178.293 191.106 -12.812
Toegerekende organisatiekosten 11.320 12.781 14.384 -1.603
totaal lasten 189.833 191.074 205.489 -14.415
Baten
totaal baten 19.725 21.888 37.470 15.581
saldo baten en lasten -170.108 -169.186 -168.020 1.166