Vanzelfsprekend raken de grote maatschappelijke thema’s en beleidsontwikkelingen, zoals covid19, de energietransitie en de oorlog in Oekraïne ook de verbonden partijen. In de programma-hoofdstukken is dit waar dit aan de orde is nader toegelicht. Daar waar we voor een betreffende verbonden partij specifieke risico’s zien, is dit in de risico-paragraaf hieronder nader toegelicht.
Invloed Covid
Ook in 2021 is de invloed van het coronavirus op de uitoefening van taken en financiële positie besproken met de verbonden partijen. Opnieuw zijn alle verbonden partijen in staat geweest de gevolgen van het virus op te vangen. Bij een aantal verbonden partijen, zoals bijvoorbeeld N.V. Monumentenbeheer Brabant, heeft de impact van het virus tot bijzondere/extra afspraken geleid. Deze zijn in de toelichting bij deze verbonden partijen nader toegelicht.
De steunmaatregelen in verband met Covid hebben ook in 2021 geleid tot extra inzet bij de BOM, zie hiervoor de toelichting programma Economie.
Samenstelling college – gewijzigde portefeuilleverdeling
Als gevolg van de installatie van een nieuw College van Gedeputeerde Staten en het aftreden van gedeputeerde Van der Maat hebben GS de gewijzigde bestuurlijke verantwoordelijkheid van de portefeuillehouders voor deelnemingen / verbonden partijen voor de collegeperiode 2022-2023 vastgesteld. De aanpassingen zijn verwerkt in de navolgende tabellen.
Risico's
Een verbonden partij wordt getoetst op aandachtspunten of risico’s op het gebied van beleid, governance of financiën. Bij de toetsing wordt altijd uitgegaan van de meest actuele wet- en regelgeving (de Wet Normering Topinkomens (WNT) is specifiek opgenomen in de tabel) Indien oranje of rood wordt gescoord, of indien er overige relevante ontwikkelingen zijn wordt dit onderaan de tabel toegelicht.
Groen Geen noemenswaardige aandachtspunten of risico’s.
Oranje Aandachtspunten of risico’s die binnen het uitvoeringsmandaat vallen van GS . Dit heeft geen hoge urgentie en de risico’s zijn beperkt. Bijvoorbeeld bestuurswisselingen, statuten die herzien moeten worden of licht tegenvallende resultaten.
Rood Grote aandachtspunten die soms directe actie vereisen en onder de aandacht van PS dienen te worden gebracht. Bijvoorbeeld niet afgedekte financiële risico’s, slecht functioneren bestuur of toezichthouder, als er geen publiek belang (meer) is of tegenvallende resultaten
In de bijlagenbundel van de jaarrekening is de ‘Uitwerking Paragraaf Verbonden Partijen’ opgenomen. In deze bijlage wordt ook nader ingegaan op het Innovatiefonds, Energiefonds, Brabant C fonds, Groen Ontwikkelfonds, Leisure ontwikkelfonds en Brabant Startup Fonds.
|
Naam |
Beleid |
Governance |
Financiën |
Aandeelhouderschap |
WNT |
1.1 |
Havenschap Moerdijk (icm Havenbedrijf) |
5. Economie, Kennis en Talentontwikkeling |
|
|
Actief |
Voldoet |
1.2 |
Zuidelijke Rekenkamer |
1. Bestuur en Veiligheid |
|
|
Monitorend |
Voldoet |
1.3 |
Kleinschalig Collectief vervoer Noordoost Brabant |
8. Basisinfrastructuur Mobiliteit |
|
|
Monitorend |
Voldoet |
1.4 |
Omgevingsdienst Midden- en West Brabant |
4. Natuur en Milieu |
|
|
Actief |
Voldoet |
1.5 |
Omgevingsdienst Zuidoost Brabant |
4. Natuur en Milieu |
|
|
Actief |
Voldoet |
1.6 |
Omgevingsdienst Brabant Noord |
4. Natuur en Milieu |
|
|
Actief |
Voldoet |
1.7 |
De Hollandse Waterlinie |
10.Vrije tijd, Sport, Cultuur en Erfgoed |
|
|
nnb |
nnb |
1.1 Havenschap Moerdijk
De Gemeenschappelijke Regeling Havenschap Moerdijk is (50%) aandeelhouder en financier van Havenbedrijf Moerdijk N.V., waarin de bedrijfsactiviteiten plaatsvinden. PS heeft verzocht om deze structuur en de invloed die kan worden uitgeoefend nader toe te lichten. In 2022 wordt hier uitvoering aan gegeven.
1.4 Omgevingsdienst Midden- en West Brabant
De begroting van Omgevingsdienst Midden- en West Brabant is weliswaar in evenwicht, maar de financiële positie (weerstandsvermogen) voldoet met een weerstandsratio van 0,7 niet aan de norm die gesteld is tussen de 1,0 en 1,4. De lage score wordt veroorzaakt door onzekerheden die er zijn omtrent (I) de risico’s van de Omgevingswet, (II) het realiseren van de besparingsopgave, (III) de kostendruk bij deelnemers (die de opdrachtverstrekking en –uitvoering door de omgevingsdiensten kunnen raken) en (IV) personele risico’s. Het laatstgenoemde omvat de zorg voor voldoende kwalitatief personeel om de begrote productie te kunnen realiseren.
1.5 Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant
De begroting van Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant is weliswaar in evenwicht, maar naar ons oordeel voldoet de weerstandsratio met 0,7 niet aan de norm die gesteld is op tenminste 1,0. De lage score wordt veroorzaakt door onzekerheden die er zijn omtrent (I) de risico’s van de Omgevingswet, (II) het realiseren van de besparingsopgave, (III) de kostendruk bij deelnemers (die de opdrachtverstrekking en –uitvoering door de omgevingsdiensten kunnen raken) en personele risico’s. Het laatstgenoemde omvat de zorg voor voldoende kwalitatief personeel om de begrote productie te kunnen realiseren.
1.7 De Hollandse Waterlinie
Het betreft een nieuwe verbonden partij. Het werelderfgoedcomité van UNESCO heeft in juli 2021 besloten om de Hollandse Waterlinie aan te merken als werelderfgoed. Deze Waterlinie loopt door 4 provincies: Noord-Holland, Utrecht, Gelderland en Noord-Brabant. Deze vier provincies hebben besloten om samen de verantwoordelijkheid te nemen voor de instandhouding van dit werelderfgoed. Daarvoor is door hen het Gemeenschappelijk Orgaan Hollandse Waterlinies opgericht, als bestuurlijke samenwerking op grond van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. PS heeft in 2021 met deelname in de Gemeenschappelijke Regeling ingestemd. Dit wordt nader vormgegeven in 2022.
2. Vennootschappen en coöperaties
|
Naam |
Beleid |
Governance |
Financiën |
Aandeelhouderschap |
WNT |
2.1 |
Enexis NV |
6. Energie |
|
|
Actief |
Voldoet |
2.2 |
CSV Amsterdam BV |
5. Economie, Kennis en Talentontwikkeling |
|
|
Actief |
n.v.t. |
2.3 |
Publiek Belang Elektriciteitsproductie BV |
5. Economie, Kennis en Talentontwikkeling |
|
|
Actief |
n.v.t. |
2.4 |
Brabant Water NV |
3. Water en Bodem |
|
|
Actief |
Voldoet |
2.5 |
Eindhoven Airport NV |
8. Basisinfrastructuur Mobiliteit |
|
|
Actief |
n.v.t. |
2.6 |
BOM Holding BV |
5. Economie, Kennis en Talentontwikkeling |
|
|
Actief |
Voldoet |
2.7 |
Ontwikkelingsmaatschappij Ruimte voor Ruimte, BV |
2. Ruimte en Wonen |
|
|
Actief |
Voldoet |
2.8 |
Business Park Aviolanda BV |
5. Economie, Kennis en Talentontwikkeling |
|
|
Actief |
n.v.t. |
2.9 |
Nederlandse Waterschapsbank NV |
Algemeen financieel beleid
3. Water en Bodem
|
|
|
Monitorend |
n.v.t. |
2.10 |
NV Bank voor Nederlandse Gemeenten |
Algemeen financieel beleid
1. Bestuur en Veiligheid
|
|
|
Monitorend |
n.v.t. |
2.11 |
PZEM NV |
6. Energie |
|
|
Monitorend |
Voldoet |
2.12 |
Pivotpark Holding BV |
5. Economie, Kennis en Talentontwikkeling |
|
|
Actief |
Voldoet |
2.13 |
Green Chemistry Campus BV |
5. Economie, Kennis en Talentontwikkeling
6. Energie
|
|
|
Actief |
Voldoet |
2.14 |
Groen Ontwikkelfonds Brabant BV |
4. Natuur en Milieu |
|
|
Actief |
Voldoet |
2.15 |
Monumenten Beheer Brabant |
10 .Vrijetijd, Cultuur, Sport en Erfgoed |
|
|
Actief |
Voldoet |
2.16 |
Brabant Startup Fonds BV |
5. Economie, Kennis en Talentontwikkeling |
|
|
Actief |
Voldoet |
2.1 Enexis N.V.
Met het oog op de door ACM vastgestelde nieuwe reguleringsperiode die in 2022 in gaat, wordt door de RvB een nieuw strategisch plan opgesteld. Daarin wordt aandacht gegeven aan de maatschappelijke ontwikkelingen die een materiële impact op Enexis hebben, zoals klimaatverandering & energietransitie, participatie & vertrouwen in instituties (burgers willen meer invloed op hun directe leefomgeving) en digitale transformaties. De voorbereiding van het plan vindt plaats in nauw overleg met de aandeelhouderscommissie.
In het plan worden ook de financiele gevolgen vastgesteld. De energietransitie leidt tot een grote toename aan investeringen en daarmee financieringsbehoefte. Enexis brengt de behoefte in kaart en onderzoekt in overleg met de aandeelhouders hoe daarin kan worden voorzien. Ook wordt onderzocht in hoeverre het Rijk hierin een rol kan spelen.
In april 2022 zal het plan aan de aandeelhouders ter vaststelling zal worden voorgelegd.
2.4 Brabant Water N.V.
Het huidige financiële beleid loopt in 2022 af en dient dan ook te worden herzien. Daarbij zijn er ontwikkelingen die alertheid vragen. Door klimaatveranderingen staan drinkwaterbedrijven voor een enorme opgave. Langere perioden van hitte en droogte vragen om extra investeringen in productie- en distributiecapaciteit. Hierbij wordt door Brabant Water N.V. ook de mogelijkheden verkent van alternatieve bronnen voor de Brabantse drinkwaterproductie (zoals winning vanuit oppervlakte- of brakwater). Naast klimaatverandering zorgen cybersecurity, groei van het aantal aansluitingen en veroudering van het huidige drinkwaternetwerk voor een stijgende noodzaak tot investeren. De vraag is echter op welke wijze dit gefinancierd gaat worden. Door de huidige winstregulering kunnen drinkwaterbedrijven namelijk niet (tijdig) het benodigde extra geld genereren om deze (extra) investeringen uit te voeren. Deze problematiek speelt bij de meeste drinkwaterbedrijven in Nederland. Landelijk wordt dan ook in opdracht van de minister van IenW onderzoek gedaan naar de financieringsmethodiek van drinkwaterbedrijven.
Brabant Water brengt momenteel in kaart wat de financiële impact is van bovengenoemde risico’s en op welke wijze de (extra) investeringen op de korte, middellange en lange termijn gefinancierd gaan worden.
2.5 Eindhoven Airport
De financiële impact van het coronavirus op de bedrijfsvoering van Eindhoven Airport was zowel in 2020 als in 2021 zeer groot. Het grootste deel van de kosten zijn vast en de inkomsten uit havengelden, parkeren, horeca en retail zijn nagenoeg weggevallen. Eindhoven Airport heeft maatregelen genomen om zowel de investeringen als de operationele kosten in te perken.
De verwachting is dat 2021 met een lager verlies dan 2020 wordt afgesloten (negatief resultaat 2020 bedroeg € 10,5 mln.). In 2019 werd nog een recordwinst van € 14,3 mln. behaald. Door de goede financiële basis die de afgelopen jaren is opgebouwd kan het verlies over 2021 worden opgevangen. Onduidelijk is echter nog wat de impact op Eindhoven Airport zal zijn als de effecten van de coronacrisis komende jaren aan blijven houden. Een aantal scenario’s zijn uitgewerkt, waarbij er onder meer rekening wordt gehouden met een economische recessie en een terugvallende vraag naar luchtvaart. Ondanks de tegenslagen in 2020 en 2021 is er vertrouwen in de toekomst, dit gezien de groei van het vaccinatieniveau en het feit dat afgelopen zomer het “oude reisgedrag” bij met name de leisure-reiziger weer relatief snel opveerde.
2.7 Ontwikkelingsmaatschappij Ruimte voor Ruimte B.V.
De actuele ontwikkelingen van de Ontwikkelingsmaatschappij Ruimte voor Ruimte worden uitgebreid toegelicht in de bijlagenbundel van de jaarrekening (zie ‘Uitwerking Paragraaf Verbonden Partijen’).
2.8 Business Park Aviolanda B.V.
Fokker Holding B.V. heeft Fokker Techniek B.V. (medeaandeelhouder van Business Park Aviolanda B.V.) verkocht aan Fokker Services Group B.V. (dochteronderneming Panta Holding B.V.). De aandeelhouders verwachten in 2022 een nieuwe samenwerkingsovereenkomst en voor Business Park Aviolanda B.V. een ondernemingsplan en vastgoedstrategie (met meerjarenbegroting en investeringsplan) voor 2022-2026 vast te stellen.
2.12 Pivotpark Holding B.V.
Pivotpark Holding B.V. kent vanuit historisch perspectief een zwakke financiele performance. Het boekjaar 2020 werd weliswaar afgesloten met een winst ad circa €6 miljoen, maar dit werd voor een belangrijk deel gerealiseerd door een herwaardering van het vastgoed. De in 2020 gerealiseerde EBITDA was negatief. Voor 2021 e.v. zijn de vooruitzichten echter positief. Mede omdat thans 99% van de beschikbare ruimte is verhuurd, verwacht men uit te komen op een positief resultaat.
De directie en RvC van Pivot Park hebben aan de aandeelhouders van Pivot Park gevraagd in te stemmen met de verkoop van Pivot Park Screening Center. De aandeelhouders vormen op basis van onafhankelijk onderzoek hun opinie. Besluitvorming hierover vindt in 2022 plaats.
In maart 2021 heeft provincie Noord-Brabant definitief besloten om Pivot Park een lening van € 9,6 miljoen euro te verstrekken voor de bouw van een single tenant gebouw en in juli 2021 heeft provincie Noord-Brabant ingestemd met een lening voor de bouw van een multi tenant gebouw als vervanging van het oude gebouw en als extra ruimte voor nieuwe huurders. Inmiddels is voldaan aan de verstrekkingsvoorwaarde dat 70% is verhuurd. De lening is verstrekt en kan er gestart worden met de bouw.
De besluitvorming omtrent de verstrekking van de financiering vond onder meer plaats op basis van een meerjarenplan met een naar oordeel van de provincie Noord-Brabant plausibele begroting. De realisatie van beide panden leidt naar verwachting tot een verdere verbetering van de rentabiliteit. Desalniettemin is het herstel van de financiele performance pril en i.c.m. de nog te realiseren nieuwbouw verdient de financiele situatie het komende jaar nog de verhoogde aandacht.
2.13 Green Chemistry Campus B.V.
- Het beleid vormt een aandachtspunt waarop actie benodigd is. In 2022 moet duidelijk worden in welke richting de Green Chemistry Campus B.V. zich de komende jaren gaat ontwikkelen. Er is een kwartiermaker aangesteld die de opdracht heeft om de stip op de horizon scherper in beeld te krijgen en de benodigde rollen in het ecosysteem inzichtelijk te maken.
- Omdat er een kans bestaat dat de conclusies en vervolgacties van de kwartiermaker impact hebben op het bestaande governancemodel van de campus, vraagt de verbonden partij ook op dit onderdeel de verhoogde aandacht.
- De financiële situatie van de campus blijft zorgelijk. Ontwikkelingen in circulaire en biobased processen zijn van de lange adem. Na 10 jaar is de campus nog steeds grotendeels afhankelijk van publieke bijdragen en zijn de staatssteungrenzen met betrekking tot de exploitatiesteun bereikt. Er wordt onderzocht of en hoe verdere invulling kan worden gegeven aan de financieringsbehoefte. Voor de kapitaalinbreng vanuit de provincie is een voorziening getroffen van € 2,3 miljoen. Dit is gelijk aan de waarde van het ingebrachte (agio)vermogen.
2.15 N.V. Monumenten Beheer Brabant
De portefeuille van Monumenten Beheer Brabant bevat een aantal incourante objecten, die op dit moment niet of slechts deels worden verhuurd. Een substantieel deel van de wel verhuurde objecten, wordt verhuurd aan exploitanten in de culturele of de horecasector en die hard zijn/worden getroffen door de coronamaatregelen. Om dit te compenseren heeft de provincie in 2021 aan N.V. Monumenten Beheer Brabant uitstel van rente en aflossing verleend voor een periode van 7 maanden. Ook in Q1 2022 is er vanwege de aanhoudende lockdown situatie onvoldoende liquiditeitsruimte/kasstroom om de financieringslast te voldoen en het benodigde onderhoud te kunnen uitvoeren. Een nieuw verzoek voor uitstel van rente en aflossing is thans bij de provincie in behandeling.
Hoewel de Coronacrisis de financiële situatie verergert, is het toekomstperspectief voor de (middel)lange termijn ook onzeker. Om die reden is er een voorziening getroffen van € 2.058.000 (gelijk aan de waarde van het ingebrachte vermogen) en is er in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in 2021 besloten om opdracht te geven voor een extern onderzoek naar de toekomstscenario’s van N.V. Monumenten Beheer Brabant. Op basis van de bevindingen uit dit te ontvangen rapport zal de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in 2022 de strategie bepalen.
3. Stichtingen en verenigingen
|
naam |
Beleid |
Governance |
Financiën |
Aandeelhouderschap |
WNT |
3.1 |
Interprovinciaal overleg IPO en BIJ12 (vereniging) |
1. Bestuur en Veiligheid |
|
|
Monitorend |
Voldoet |
3.2 |
Huis van de Nederlandse Provincies HNP (vereniging) |
1. Bestuur en Veiligheid |
|
|
Monitorend |
Voldoet |
3.3 |
Stichting Brabant C Fonds |
10. Vrijetijd, Cultuur, Sport en Erfgoed |
|
|
Actief |
Voldoet |
3.4 |
Stichting Beheer Museum Kwartier |
10. Vrijetijd, Cultuur, Sport en Erfgoed |
|
|
Actief |
Voldoet |
3.5 |
Stichting Leisure Ontwikkelfonds Brabant |
10. Vrijetijd, Cultuur, Sport en Erfgoed |
|
|
Actief |
Voldoet |
3.6 |
Stichting Brainport Smart District |
2. Ruimte en Wonen |
|
|
Actief |
Voldoet |
3.7 |
Stichting La Vuelta Holanda, opgericht in 2019 |
10. Vrijetijd, Cultuur, Sport en Erfgoed |
|
|
Actief |
nvt |
3.3 Stichting Brabant C Fonds.
Het fonds heeft thans een looptijd tot en met 2022. Een besluit over de toekomstige provinciale betrokkenheid bij Brabant C maakt onderdeel uit van het te ontwikkelen beleidskader Levendig Brabant. Hierin wordt de fondsevaluatie meegenomen. Medio 2022 zal een besluit genomen worden over de verlenging van Brabant C in 2023. Het beleidskader Levendig Brabant zal vervolgens een besluit nemen over het instrumentarium van de provincie na 2023 en wat de rol van Brabant C daarin is.
3.6 Stichting Brainport Smart District
Stichting Brainport Smart District gaat over van een planontwikkel- naar een realisatiefase. Dat maakt dat thans op alle drie de onderdelen de verhoogde aandacht wordt gevraagd. Er heeft een scenarioanalyse plaatsgevonden waarin drie inrichtingsvarianten zijn geschetst. Voordat er verdere uitwerking van deze varianten kan plaatsvinden, dient er besluitvorming en duidelijkheid te komen op het gebied van ambities (prioritering van innovaties) en de wijze van financieren.
4. Overige verbonden partijen
|
|
Beleid |
Governance |
Financiën |
Aandeelhouderschap |
WNT |
4.1 |
Fonds Nazorg Gesloten Stortplaatsen |
4. Natuur en Milieu |
|
|
Actief |
nvt |