Programma 4 Natuur en milieu

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

We werken aan een natuur-, landschaps- en milieubeleid dat bijdraagt aan een veilige en gezonde leefomgeving, aan herstel van de biodiversiteit en aan prachtige Brabantse natuurgebieden en landschappen voor mens, plant en dier.

Natuur en landschap
Een vitale natuur en waardevolle landschappen zijn onmisbare bouwstenen voor het welzijn van mensen en voor de ontwikkeling van Brabant als belangrijke kennis- en innovatieregio. In een aantrekkelijke groene provincie is het immers beter wonen, werken en leven.

We zorgen voor een goede uitvoering van nationale en internationale afspraken die zijn gemaakt over biodiversiteit. Hiermee moeten alle bedreigde planten en dieren in Brabant weer een geschikte leefomgeving krijgen. Hiervoor investeren we in een robuust en samenhangend natuurnetwerk. Ook nemen we maatregelen om de externe druk op de natuur te verminderen. Zo verminderen we de uitstoot van ammoniak rondom natuurgebieden. Daarnaast versterken we de kwaliteit van het Brabantse landschap en verankeren we de natuur en het landschap in de samenleving.

Het herstel van de biodiversiteit is in belangrijke mate afhankelijk van het doelbereik van de water-, en bodem- en stikstofopgave en de transitie van de landbouw. Tegelijkertijd biedt de natuuropgave ook kansen voor (agrarische) ondernemers. De natuur-, water-, stikstof- en landbouwopgaven worden daarom zoveel mogelijk in samenhang en gebiedsgericht aangepakt.

Milieu
Schone lucht en geen hinder van geluid en geur horen, naast schoon water en een schone bodem, tot de basis van een gezonde leefomgeving. Een ongezond buitenmilieu veroorzaakt 3,5% van alle ziektelast. Vervuiling van de lucht levert hier de grootste bijdrage aan. Daarom is het belangrijk om de basiskwaliteit op orde te hebben en om actief te werken aan het verminderen van ervaren overlast.
We zorgen er ook voor dat hergebruik van voormalige en/of gesloten stortplaatsen geen nadelige gevolgen heeft voor de leefomgeving. En wij voeren de nazorg uit voor de gesloten stortplaatsen.

Gezondheid
In het najaar van 2020 wordt de rolneming van de provincie met betrekking tot het horizontale thema gezondheid uitgewerkt. In 2021 wordt deze rolneming uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma.

Vergunningverlening, toezicht en handhaving
Het instrument vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) zetten we in voor een gezonde en veilige fysieke leefomgeving en daarmee aan een goed werk- en woonklimaat. We werken hierbij rechtmatig en volgens de afgesproken kwaliteitsnormen. We werken aan een goed vestigingsklimaat voor ondernemers, waarbij ze de ruimte krijgen om te innoveren, waarbij de bureaucratie hen niet in de weg staat.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Realisatie van een robuust en samenhangend natuurnetwerk

Terug naar navigatie - Realisatie van een robuust en samenhangend natuurnetwerk

Een robuust en samenhangend natuurnetwerk is nodig om de achteruitgang van het areaal aan natuur en biodiversiteit te stoppen. Daarom vergroten we natuurgebieden en verbinden we natuurgebieden met elkaar tot het Natuurnetwerk Brabant (NNB).

Uitbreiding met nieuwe natuur vindt plaats door (landbouw)gronden te verwerven of functie ervan te wijzigen (grond met particulier beheer). Vaak moeten deze gronden ook worden ingericht zodat de nieuwe natuur zich in de gewenste richting kan ontwikkelen. Daarnaast leggen we ecologische verbindingszones (EVZ’s) aan om natuurgebieden met elkaar te verbinden.

Voor het realiseren van het NNB en de EVZ is het Groen Ontwikkelfonds Brabant (GOB) ingesteld. Het GOB financiert initiatiefnemers die het NNB en de EVZ aanleggen. Daarnaast stimuleert het GOB nieuwe initiatieven om tot natuurontwikkeling te komen. Bij het realiseren van het NNB en de EVZ’s wordt zoveel mogelijk gewerkt aan het gelijktijdig realiseren van onze water- landbouw-, en energiedoelen.

Noord-Brabant is de provincie waarin in de afgelopen jaren vrijwel de meeste nieuwe natuur is gerealiseerd. Alleen in Drenthe is meer natuur ingericht. Tegelijkertijd heeft Noord-Brabant nog de grootste restantopgave. Dit is zowel procentueel gezien als in absolute zin en komt vooral doordat Noord-Brabant veruit de grootste totaalopgave heeft. Onze ambitie is om het NNB in 2027 gereed te hebben. Met het huidige realisatietempo gaat dit echter niet lukken. Daarom zetten we in op een versnelling van de realisatie. In de komende jaren moeten blijken of de versnellingsacties het gewenste effect hebben. Er is een reële kans dat we in het nieuwe Beleidskader Natuur (2022) moeten voorstellen om de planning aan te passen. In de jaarlijkse statenmededeling over de Voortgangsrapportage Natuur informeren we Provinciale Staten uitgebreider over de uitvoering van het NNB.

Indicator:

  • In 2027 is het robuuste en samenhangende natuurnetwerk gerealiseerd

Wat gaan we daarvoor doen?

Herstel van de biodiversiteit

Terug naar navigatie - Herstel van de biodiversiteit

Het gaat nog steeds niet goed met de Brabantse natuur. De biodiversiteit in de natuurgebieden is de afgelopen decennia afgenomen en blijft hangen op een te laag niveau. In het agrarisch gebied neemt de biodiversiteit nog steeds verder af. Dit komt doordat onze natuur te lijden heeft onder verdroging, vermesting, verzuring en versnippering. Het is hard nodig om maatregelen te nemen die zorgen voor behoud en herstel van de biodiversiteit.

Daarom voeren we herstelmaatregelen uit in Natura2000-gebieden en treffen inrichtingsmaatregelen in leefgebieden, leggen we faunapassages aan, investeren we in agrarisch natuur- en
landschapsbeheer, stimuleren we boeren om in hun bedrijfsvoering meer rekening te houden met natuur, leggen we nieuwe bossen aan en worden bestaande bossen omgevormd. Daarnaast zetten we in op soorten- en gebiedsbescherming op basis van de Wet natuurbescherming, faunabeheer en  het bestrijden van invasieve exoten. Ook werken we in 2021 verder aan de aanpak van stikstof waarbij drie doelen hand in hand gaan: natuurherstel en -versterking, ruimte voor economische en maatschappelijke ontwikkelingen en terugdringen van de stikstofdepositie.

Samen met de andere provincies zijn we in gesprek met het Rijk over een Landelijk Programma Natuur. In de komende 10 jaar is landelijk ca. € 3 miljard beschikbaar voor natuurherstel en natuurontwikkeling, vooral in stikstofgevoelige natuur.  In het najaar van 2020 wordt duidelijk welke (extra) investeringen we in Brabant gaan doen. In de jaarlijkse statenmededeling over de Voortgangrapportage Natuur informeren we Provinciale Staten uitgebreider over het herstel van de biodiversiteit.

Indicatoren:

  • In 2030 is de afname van de biodiversiteit naar een positieve trend omgebogen

Wat gaan we daarvoor doen?

Versterking van de kwaliteit van het Brabantse landschap

Terug naar navigatie - Versterking van de kwaliteit van het Brabantse landschap

Het Brabantse landschap is aantrekkelijk om te wonen, te werken en te recreëren en biedt ruimte voor verscheidenheid aan planten en diersoorten. De identiteit en verscheidenheid van het Brabantse landschap wordt gewaardeerd door de Brabanders en bezoekers aan onze provincie. Ze zijn een belangrijk factor om in Brabant te komen wonen en om als bedrijf zich in Brabant te vestigen.
De provincie investeert in het landschap om de karakteristieke Brabantse landschappen te behouden en te versterken.

Indicatoren:

  • In 2030 zijn de waardevolle cultuurhistorische landschappen in Brabant behouden en waar mogelijk versterkt

Wat gaan we daarvoor doen?

Verankering van de natuur in de samenleving

Terug naar navigatie - Verankering van de natuur in de samenleving

We werken aan slimme verbindingen van natuur en landschap met de Brabantse samenleving en economie. Daarbij zetten we erop in dat burgers bewust zijn van het belang van natuur en landschap en daar zelf aan bijdragen. En dat  (agrarische) ondernemers hun economische activiteiten laten plaatsvinden binnen de randvoorwaarden van natuur.

Indicator:

  • In 2022 investeren meer Brabantse burgers en ondernemers in hun groene leefomgeving

Wat gaan we daarvoor doen?

Milieu. Continue verbetering van de luchtkwaliteit en vermindering van de geluid-, geur- en lichthinder

Terug naar navigatie - Milieu. Continue verbetering van de luchtkwaliteit en vermindering van de geluid-, geur- en lichthinder

We werken eraan dat luchtkwaliteit, geluid-, en geur- en lichthinder geen overlast veroorzaken bij mens en dier. De wettelijke milieunormen zorgen voor een bepaalde basiskwaliteit. We voldoen hier minimaal aan. Daarnaast is onze ambitie om de ernst en cumulatie van milieubelasting terug te dringen.

Indicator:

  • In 2030 is de luchtkwaliteit verbeterd en de geluidsoverlast verminderd

Wat gaan we daarvoor doen?

Gezondheid

Terug naar navigatie - Gezondheid

In het najaar van 2020 wordt de rolneming van de provincie ten opzichte van het thema gezondheid uitgewerkt

Wat gaan we daarvoor doen?

Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) leveren een bijdrage aan een gezonde fysieke leefomgeving en daarmee een bijdrage aan een goed werk- en leefklimaat.

Terug naar navigatie - Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) leveren een bijdrage aan een gezonde fysieke leefomgeving en daarmee een bijdrage aan een goed werk- en leefklimaat.

Indicator:

  • De uitvoering VTH voldoet aan de beleidskaders uit de opgaven Natuur, Water en Milieu

Wat gaan we daarvoor doen?

Beleidskaders en uitvoeringsagenda's

Terug naar navigatie - Beleidskaders en uitvoeringsagenda's

Ontwikkelingen en onzekerheden

Terug naar navigatie - Ontwikkelingen en onzekerheden

Vooral de volgende ontwikkelingen zijn van invloed op het bereiken van de doelstellingen:

 

  • De Raad van State heeft op 29 mei 2019 uitspraak gedaan over het Programma Aanpak Stikstof (PAS): het PAS mag niet als basis voor toestemming (vergunningen) voor activiteiten worden gebruikt. Het PAS is onvoldoende onderbouwd om vergunningen voor nieuwe activiteiten met stikstofeffecten op N2000-gebieden te verstrekken. Deze uitspraak heeft grote invloed op de vergunningverlening.
  • De stikstofproblematiek houdt Nederland al sinds mei 2019 in de greep. Duidelijk is dat er -om de natuur te laten herstellen én de economie niet stil te laten vallen - ingrijpende maatregelen nodig zijn. De vele uiteenlopende belangen maken het lastig draagvlak voor maatregelen te verwerven. Eind 2020 zal het College PS informeren over de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof.
  • De (fysieke) basis van de bodem, het water en de lucht zijn (nog) niet op orde, de belasting van de natuur door stikstof, fosfaat en bestrijdingsmiddelen zijn (nog) te hoog en de verbetering van de waterkwaliteit- en kwantiteit blijf (vooralsnog) achter op de planning. Hierdoor staat het bereiken van de biodiversiteitsdoelen sterk onder druk.
  • Er zijn nu nog onvoldoende partijen die initiatief en verantwoordelijkheid nemen voor de realisatie van het Natuurnetwerk Brabant en de ecologische verbindingszones.
  • De financiering van de bosambities zijn afhankelijk van nog onbekende subsidiekaders bij het Rijk en de EU en de mogelijkheden om nieuwe woonlocaties te verbinden met nieuwe bossen.
  • De arbeidsmarkt is erg krap. Hierdoor komen de omgevingsdiensten aan onvoldoende geschikt personeel.

Wat mag het kosten?

Terug naar navigatie - Wat mag het kosten?

Financiële toelichting (op de verschillen tussen de ramingen 2021 en 2020)

Lasten

Voor de uitvoering van de aanpak stikstof zijn nog geen middelen geraamd in 2021. Hiervoor volgt eind 2020 een beroep op de knelpuntenbuffer. In 2020 was € 1,9 mln voor de aanpak stikstof geraamd.
Voor de uitvoering van het Natuurnetwerk Brabant is in 2021 € 16,7 mln minder geraamd, omdat de grondposities (aankoop, verkoop en doorlevering) zich moeilijk laten ramen. Bij de jaarrekening 2020 worden begrotingswijzigingen voorgesteld op basis van de meest recente grondmutaties.
Voor de afgeronde uitvoering van transitie Dienst Landelijk Gebieds-projecten zijn in 2021 geen middelen opgenomen. In 2020 was hier € 3,5 mln voor opgenomen.
Voor biodiversiteit zijn in 2021 € 1,0 mln minder uitgaven gepland. In 2020 zijn middelen uit 2021 naar voren gehaald om 2 projecten te co-financieren.
Voor de uitvoering van het robuust natuurnetwerk zijn in 2021 € 2,8 mln meer uitgaven gepland. Voornamelijk als gevolg van meer geraamde uitgaven voor Natura 2000 projecten.
De herplanning van de intensivering toezicht en handhaving landbouw over de periode 2020 tot en met 2023 leidt tot € 1,3 mln minder geplande uitgaven in 2021.
Voor de impuls omgevingsveiligheid zijn geen uitgaven geraamd in 2021. De rijksbijdrage hiervoor is in 2020 beëindigd (0,6 mln).

Baten

Voor de uitvoering van transitie DLG-projecten zijn in 2021 € 2,1 mln minder baten geraamd dan in 2020. In 2020 zijn volgens de huidige ramingen de transitie DLG-projecten financieel helemaal afgerond.
In 2020 zijn nog geen grondverkopen met betrekking tot het Natuurnetwerk Brabant geraamd,omdat de grondposities (aankoop, verkoop en doorlevering) zich moeilijk laten ramen per jaarschijf. Daarom is hiervoor in de begroting geen raming opgenomen. Dit leidt tot een € 6,0 mln lagere raming in 2020. Bij de jaarrekening 2020 worden begrotingswijzigingen voorgesteld op basis van de meest recente grondmutaties. 

Bedragen x € 1.000 Realisatie 2019 Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024
Lasten
Programma lasten 112.725 144.107 122.095 111.699 85.283 82.798
Organisatiekosten 9.829 9.400 8.673 0 0 0
totaal lasten 122.554 153.507 130.768 111.699 85.283 82.798
Baten
totaal baten 16.077 13.912 4.816 4.616 4.491 4.106
saldo baten en lasten -106.477 -139.595 -125.952 -107.083 -80.792 -78.692