Verbonden partijen

In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belangen en risico's van de provincie als gevolg van banden met externe rechtspersonen, waarin de provincie zowel financieel deelneemt als zeggenschap heeft. De provincie neemt zowel deel in rechtspersonen, tot stand gekomen op grond van de publiekrechtelijke Wet Gemeenschappelijke Regelingen als in rechtspersonen, gestoeld op privaatrechtelijke samenwerkingsvormen.

Deze paragraaf heeft zijn basis in artikel 15 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies (BBV) en de daarop van toepassing zijnde toelichting. Conform dit artikel bevat deze paragraaf ten minste:
-    De visie op en de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen;
-    De lijst van verbonden partijen, die wordt onderverdeeld in:
1. Gemeenschappelijke regelingen;
2. Vennootschappen en coöperaties;
3. Stichtingen en verenigingen, en,
4. Overige verbonden partijen.
In de lijst van verbonden partijen wordt ten minste de volgende informatie opgenomen:
•    de wijze waarop de provincie een belang heeft in de verbonden partij en het openbaar belang dat ermee gediend wordt;
•    het belang dat de provincie in de verbonden partij heeft aan het begin en het einde van het boekjaar;
•    de omvang van het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het boekjaar;
•    de omvang van het financiële resultaat van de verbonden partij in het boekjaar;
•    de eventuele risico’s, als bedoeld in artikel 11, eerste lid, onderdeel b BBV, van de verbonden partij voor de financiële positie van de provincie (alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie).

Verbonden partijen
Verbonden partijen zijn privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de provincie een bestuurlijk (zeggenschap) en een financieel belang heeft.
Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de provincie middelen risicodragend ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij kunnen worden verhaald op de provincie.
De provincie kan besluiten om een bestuurlijk en financieel belang te houden in organisaties als die een bijdrage leveren aan het publiek belang. Het publieke belang dat verbonden partijen vertegenwoordigen wordt door Provinciale Staten gewogen bij de toetreding van de provincie tot een organisatie.

Bestuurlijk belang verbonden partijen
Het bestuurlijk belang bij een verbonden partij uit zich in de invloed die kan worden uitgevoerd bij de verbonden partij. Bij privaatrechtelijke organisaties is dat onder andere stemrecht op besluiten die tijdens de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) of ledenvergadering zijn geagendeerd, vaak in combinatie met een voordrachts- of benoemingsrecht van bestuurders en leden van het toezichtsorgaan; de Raad van Commissarissen (RvC) of Raad van Toezicht (RvT). Bij gemeenschappelijke regelingen zijn we als provincie vertegenwoordigd in het Algemeen en/of Dagelijks Bestuur. De mate van invloed per verbonden partij is opgenomen in de navolgende tabellen.

Financieel belang verbonden partijen
Het financiële risico van de verbonden partijen is gelijk aan de omvang van het provinciaal aandeel in de deelneming (zie ook de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing), danwel gelijk aan de (jaarlijkse) bijdrage die de verbonden partij van de provincie ontvangt.
De provincie ontvangt ook inkomsten uit verbonden partijen in de vorm van dividend. Met de volgende verbonden partijen zijn dividendafspraken gemaakt: Eindhoven Airport NV, Brabant Water NV, ZEH NV, Nederlandse Waterschapsbank NV en de BNG Bank NV. Het ontvangen dividend wordt als algemeen dekkingsmiddel in de begroting opgenomen. Ook zijn er dividendafspraken met Enexis Holding NV. Deze deelneming is onderdeel van de immunisatieportefeuille en het dividend loopt via het rendement van de immunisatieportefeuille. In de jaarrekening 2024 is circa €100 miljoen aan rendement over de immunisatieportefeuille opgenomen, waarvan het dividend van Enexis Holding NV onderdeel is.

Nota Verbonden partijen
Het beleid ten aanzien van verbonden partijen is uitgewerkt in de Nota Verbonden Partijen die op 2 februari 2024 door Provinciale Staten is vastgesteld. In de Nota Verbonden Partijen zijn de kaders en uitgangspunten vastgelegd voor de wijze waarop we als provincie omgaan met verbonden partijen. De nota beschrijft wat de belangrijkste onderwerpen zijn waarop we willen sturen, welke instrumenten tot onze beschikking staan en hoe we die als provincie inzetten. De kaders en uitgangspunten hebben betrekking op het aangaan, beheer, wijzigen en beëindigen van verbonden partijen. Ook zijn in de nota andere zaken die relevant zijn beschreven, zoals wet- en regelgeving en de wijze waarop op de monitoring, evaluatie en verantwoording rondom verbonden partijen plaatsvindt.

Conform de toezegging in het Memo aan Provinciale Staten over de Nota Verbonden Partijen 2024 d.d. 29 januari 2024 is op de Brabant-website een overzicht van alle verbonden partijen geplaatst, waar de jaarrekeningen 2024 van de verbonden partijen beschikbaar zullen worden gesteld zodra ze gereed en vastgesteld zijn.
Het overzicht is te vinden op: www.brabant.nl/jaarrekeningenverbondenpartijen.

Daar waar we voor een betreffende verbonden partij specifieke risico’s zien, is dit in subparagraaf Risico’s en aandachtspunten (zie hierna) nader toegelicht. Vanzelfsprekend worden de verbonden partijen geraakt door economische ontwikkelingen, maar mogelijk ook door (de gevolgen van) grote maatschappelijke thema’s en beleidsontwikkelingen, zoals de energietransitie en wijzigingen in regelgeving. In deze paragraaf geven we een overzicht van de algemene ontwikkelingen en onzekerheden die gevolgen hebben voor onze verbonden partijen. In de programma-hoofdstukken is dit waar aan de orde nader toegelicht. 

Energietransitie
In juni 2022 heeft Tennet voor delen van het elektriciteitsnet in Limburg en Brabant transport- en afnameschaarste afgekondigd. Ondanks maatregelen die door Enexis, provincie en gemeenten worden getroffen, neemt de netcongestieproblematiek toe. Naast congestie op het middenspanningsnet (MS-net), lijkt in bepaalde delen van Brabant ook congestie op het laagspanningsnet (LS-net) te ontstaan. Oplossingen zijn in beeld, maar het aantal projecten is zo omvangrijk dat oplossingen in sommige gebieden pas op langere termijn (over een aantal jaren) kunnen worden gerealiseerd. Dit gaat steeds verstrekkender gevolgen hebben voor allerlei opgaven binnen Brabant zoals woningbouw, verduurzaming bedrijven en woningen, aansluiten nieuwe bedrijven, laadinfrastructuur, enz. 
Verbonden partijen worden hierdoor in de ontwikkeling beperkt. Daarnaast vervullen zij een rol bij oplossingen en maatregelen om de negatieve gevolgen te beperken. Enerzijds gaat het om een (versnelde) uitbreiding en versterking van het energienetwerk, anderzijds om de inzet van technische, juridische en financiële innovaties en maatregelen om het bestaande energienetwerk efficiënter te gebruiken en om op de kortere termijn lokale oplossingen mogelijk te maken.
De samenwerking met Enexis is daarin een belangrijk onderdeel. Zowel de inhoudelijk/beleidsmatige rol als de eigenaarsrol/het aandeelhouderschap wordt dan ook zeer actief ingevuld, onder andere via het voorzitterschap van de aandeelhouderscommissie. 

Natuurdoelanalyses
De Natuurdoelanalyses van de Natura 2000-gebieden in Noord-Brabant laten een verslechterd beeld zien van de natuur. De WNB (Wet Natuurbescherming)-vergunningverlening voor aanvragen met stikstofeffecten op Natura 2000-gebieden ligt tijdelijk stil en door de uitspraken van de Raad van State op 18 december 2024 is de mogelijkheid om intern te salderen beperkter dan voorheen. 
Projecten in alle sectoren van de Brabantse samenleving worden hierdoor geraakt en dat heeft daarmee ook gevolgen voor de verbonden partijen.  

Ruimte voor defensie 
Door de toenemende dreiging in de wereld wil Defensie flink gaan uitbreiden. Uitbreiding van de activiteiten van Defensie zal impact hebben op de provincie Noord-Brabant. Het brengt zowel uitdagingen als kansen met zich mee voor zowel onze provincie als voor onze verbonden partijen, zoals bijvoorbeeld Eindhoven Airport en Businesspark Aviolanda. 
Deelneming BOM Holding BV heeft – in opdracht van het Ministerie van Defensie – een nieuwe vennootschap ten behoeve van een nieuw fonds (SecFund) opgericht. Met dit fonds wordt geïnvesteerd in innovaties met een belangrijke veiligheidscomponent. Zie ook de Statenmededeling van 15 oktober 2024.

Mutaties Verbonden partijen
We geven een overzicht van de (verwachte) mutaties binnen de verbonden partijen van de provincie:

Automotive Campus Helmond
De provincie steunt de campusorganisatie Stichting Automotive Campus Helmond middels subsidie, is eigenaar van gronden op de campus en is al geruime tijd samen met Bouwbedrijf Van de Ven en Gemeente Helmond betrokken bij de doorontwikkeling van de campus. Provinciale Staten hebben eerder kennisgenomen van de externe onderzoeken die de provincie heeft laten doen met betrekking tot de toekomstontwikkelingen van de campus, zie Statenmededeling van 6 juni 2023 en Statenmededeling van 14 mei 2024. In dat kader wordt ook de doorontwikkeling naar een nieuwe governance / verbonden partij verkend.  

BGTS Geopark Schelde Delta
Op 6 februari 2024 is door Gedeputeerde Staten de intentie uitgesproken om deel te nemen aan de Benelux Groepering voor Territoriale Samenwerking Geopark Schelde Delta. Voor het UNESCO Global Geopark keurmerk is het noodzakelijk dat het Geopark Schelde Delta een zelfstandige juridische entiteit is. Het Geopark is grensoverschrijdend. Daarom is een Benelux Groepering voor Territoriale Samenwerking (BGTS) een passende rechtsvorm. Op 27 november 2024 is deze BGTS opgericht. Zie Statenvoorstel 36/24A.

Provinciaal warmtebedrijf 
Met de inwerkingtreding van de Wet collectieve warmtevoorziening dienen bestaande en nieuwe collectieve warmtesystemen voor 51% in eigendom te komen van (semi)publieke organisaties. De behandeling van de wet is opnieuw uitgesteld. Enexis, Energie Beheer Nederland (EBN) en de provincie Noord-Brabant sloten op 30 januari 2025 een intentieovereenkomst om de oprichting van een publiek warmtebedrijf te verkennen, in afwachting van inwerkingtreding van de nieuwe wet.

Kleinschalig Collectief Vervoer Noordoost-Brabant
Sinds 1 januari 2025 is de provincie geen deelnemer meer in de Gemeenschappelijke regeling Kleinschalig collectief vervoer Brabant-Noordoost. De overige deelnemers zetten hun activiteiten middels een nieuwe gemeenschappelijke regeling voort, die medio 2025 zal worden vastgesteld. Vanwege onze uittreding uit de gemeenschappelijke regeling, zijn wij een samenwerkingsovereenkomst met het Samenwerkingsverband Kleinschalig Collectief Vervoer Brabant Noordoost aangegaan. Middels deze overeenkomst kunnen wij invulling blijven geven aan kleinschalige mobiliteit in de regio en zijn er afspraken vastgelegd met betrekking tot het provinciale deel van de door het Samenwerkingsverband aanbestede vervoersovereenkomst. Zie ook Statenvoorstel 57/23A.

Publiek Belang Elektriciteitsproductie BV 
Het bestuur heeft met de convenantpartners overeenstemming bereikt over uittreding uit het Convenant inzake Publieke Belangen Kerncentrale Borssele. De ontbinding van de vennootschap is inmiddels geeffectueerd. Zie ook Statenmededeling d.d. 24 september 2024.

De volgende verbonden partijen doorlopen momenteel het beëindigings-/verkoopproces;
-    Green Chemistry Campus BV (GCC);
-    Stichting Beheer Museumkwartier;
-    CSV Amsterdam BV 
-    NV Monumenten Beheer Brabant
In de volgende subparagraaf wordt de status en argumentatie per verbonden partij nader toegelicht.

Risico’s en aandachtspunten
Een verbonden partij wordt getoetst op aandachtspunten en risico’s op het gebied van beleid, governance of financiën. Bij de toetsing wordt altijd uitgegaan van de meest actuele wet- en regelgeving (de Wet Normering Topinkomens (WNT) is specifiek opgenomen in de tabel). Per onderdeel wordt een kleurcode toegekend:

Groen      Geen noemenswaardige aandachtspunten of risico’s.
Oranje     Aandachtspunten of risico’s die binnen het uitvoeringsmandaat vallen van GS. Dit heeft geen hoge urgentie en de risico’s zijn beperkt. Bijvoorbeeld bestuurswisselingen, statuten die herzien moeten worden of licht tegenvallende resultaten. 
Rood     Grote aandachtspunten die soms directe actie vereisen en onder de aandacht van PS dienen te worden gebracht. Bijvoorbeeld niet afgedekte financiële risico’s, slecht functionerend bestuur of toezichthouder, als er geen publiek belang (meer) is of tegenvallende resultaten.

Indien oranje of rood wordt gescoord, of indien er overige relevante ontwikkelingen zijn wordt dit onderaan de tabel toegelicht. 

Complexiteit op inhoud of samenwerking met de andere betrokken partijen kan vragen om maatwerk en afwijking van de algemene uitgangspunten, zoals opgenomen in de Nota Verbonden Partijen. Bovendien is de provincie ook niet altijd in de formele positie om besluiten af te dwingen. Als Gedeputeerde Staten bij de uitoefening van hun bevoegdheden zijn afgeweken van de kaders en uitgangspunten (bijvoorbeeld wanneer de bezoldiging van de bestuurders niet binnen de WNT-norm valt), wordt daarover per verbonden partij gerapporteerd. Dit is ook specifiek opgenomen in de tabel.

In de bijlagenbundel van de begroting is de ‘Uitwerking Paragraaf Verbonden Partijen’ opgenomen. In deze bijlage wordt ook nader ingegaan op het Innovatiefonds, Energiefonds, Brabant C fonds, Groen Ontwikkelfonds, Leisure Ontwikkelfonds en Brabant Startup Fonds.

1. Gemeenschappelijke regelingen  en Benelux Groepering Territoriale Samenwerking

1.1 Havenschap Moerdijk (i.c.m. Havenbedrijf)
Havenbedrijf Moerdijk is eind 2023 gestart met de voorbereiding van een nieuwe bedrijfsstrategie die in 2025 ter vaststelling aan de AvA zal worden voorgelegd. 
Met ingang van 2025 eindigt de termijn van de voorzitter van de RvC. De provincie heeft geen statutaire bevoegdheid om één of meer commissarissen voor te dragen. Dit wijkt af van de richtlijn uit de Nota verbonden partijen van de provincie. We worden voldoende betrokken bij de vaststelling van het profiel en voorgenomen benoeming, maar bij een volgende statutenwijziging zal dit worden meegenomen. In het tweede halfjaar van 2025 zal de governance van de GR Havenschap worden geëvalueerd. 

1.2 Zuidelijke Rekenkamer
De Provinciale Staten van Noord-Brabant en Limburg hebben gezamenlijk de heer A.J. (Albert) Meijer benoemd tot nieuw lid van de Zuidelijke Rekenkamer. Hij volgt de heer H.H. (Herman) Sietsma op.

2. Vennootschappen en coöperaties

2.1 Enexis NV
De rol van Enexis is niet alleen bepalend voor tijdige realisatie van de Brabantse energietransitie. Ook andere economische en maatschappelijke opgaven binnen Brabant zijn afhankelijk van het feit of Enexis op tijd de capaciteit van het elektriciteitsnet op orde heeft en/of meewerkt aan alternatieve oplossingen. Ondanks maatregelen die door Enexis, provincie en gemeenten worden getroffen, neemt de netcongestie problematiek toe. Enexis is dan ook een strategische partner, waarbij de alliantie tussen Enexis en provincie door zowel concrete als strategische samenwerking een belangrijk fundament biedt voor het kunnen behalen van de doelstellingen ten aanzien van broeikasgasreductie en duurzame opwek. In de Brabantse Energieagenda is dit uitgewerkt. 
Door afspraken met het Rijk én door het overgrote deel van de winst uit de verkoop van Fudura niet uit te keren, hebben de aandeelhouders in 2023 de financiering van investeringen in het elektriciteitsnet ook op lange termijn veiliggesteld. De druk op het elektriciteitsnet en behoefte aan investeringen neemt echter dermate toe, dat Enexis de aandeelhouders opnieuw heeft verzocht om het dividendbeleid aan te passen om de financiering op lange termijn veilig te stellen.
In het voorjaar van 2024 heeft de AvA ingestemd met aanpassing van het strategisch plan (2022) in verband met de nieuwe wet collectieve warmtevoorziening (zie ook hiervoor onder Ontwikkelingen en onzekerheden). Enexis treft op basis daarvan voorbereidingen voor een actieve rol bij de ontwikkeling van initiatieven in haar verzorgingsgebied. Zie Statenmededeling 11 juni 2024.
De RvB voldoet met een man-vrouw verhouding van 3/1 niet aan de gewenste diversiteit, zoals vermeld in de Nota verbonden partijen (ten minste een derde van het aantal leden bestaat uit mannen en ten minste een derde van het aantal leden bestaat uit vrouwen). De AHC heeft hierover een positief advies uitgebracht aan de RvC. 

2.2 CSV Amsterdam BV
In februari 2021 heeft CSV bezwaar gemaakt tegen de naheffingsaanslag afvalstoffenbelasting. De rechtbank heeft eind 2024 een uitspraak gedaan in het voordeel van CSV. De belastingdienst is veroordeeld tot een betaling van in totaal ruim €8,3 miljoen. De uitspraak is onherroepelijk. In de AvA van april 2025 zal CSV worden opgeheven en het saldo wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders.  

2.3 Brabant Water NV
De provincie heeft als aandeelhouder van Brabant Water NV geen statutaire bevoegdheid met betrekking tot de strategie van Brabant Water. Dit wijkt af van de richtlijn uit de Nota verbonden partijen van de provincie, waarin is vermeld dat de provincie als aandeelhouder betrokken wil worden bij de totstandkoming of wijziging van de strategie van verbonden partijen. 
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op de openbare drinkwatervoorziening. Dat gaat over de kwaliteit van drinkwater, de leveringszekerheid en over de doelmatigheid van de drinkwatervoorziening. De provincie wordt net als de overige aandeelhouders uitgenodigd om te reflecteren op de ondernemingsstrategie van Brabant Water. Daarnaast werkt de provincie samen met Brabant Water vanuit haar wettelijke zorgplicht uit de Drinkwaterwet om te zorgen voor een duurzame drinkwatervoorziening. Daartoe hebben de provincie en Brabant Water NV de overeenkomst ‘Op pad naar een duurzame drinkwatervoorziening Brabant Water, 2023-2030’ getekend. Op basis van deze overeenkomst werken Brabant Water en de provincie samen aan een duurzame drinkwatervoorziening, nu en in de toekomst. De voortgang van de afspraken wordt jaarlijks besproken. In november 2024 zijn PS geïnformeerd over de stand van zaken, zie de Statenmededeling d.d. 19 november. In 2027 vindt een uitgebreide tussenevaluatie plaats.
In 2024 is de Aandeelhouderscommissie (AHC) heringericht. Het nieuwe AHC-reglement zorgt voor professionalisering en een verbetering van de democratisering van de AHC. Het vergroot ook de betrokkenheid van de aandeelhouders, o.a. door een maximering van de zittingsduur van een deel van de leden en het periodiek vacant stellen van het deelnemerschap in de AHC.

2.4 Eindhoven Airport NV
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft in juni 2024 een besluit genomen over de in oktober 2020 ingediende aanvraag van Eindhoven Airport voor een vergunning op basis van de Wet natuurbescherming. Daarbij is aangegeven dat voor Eindhoven Airport geen vergunningplicht geldt, omdat de aanvraag betrekking heeft op de bestaande rechten van de luchthaven. Met het oog op bescherming van de nabijgelegen Natura2000-gebieden heeft het ministerie aangegeven regie te willen houden om te voorkomen dat de stikstofuitstoot in de toekomst toeneemt. Daarom heeft het een maatwerkvoorschrift aan de luchthaven opgelegd. Hiermee wordt de uitstoot van de luchtgebonden activiteiten - zoals opgenomen in de stikstofberekeningen bij de vergunningaanvraag - als maximaal toegestane bovengrens vastgelegd.
Door de uitspraken van de Raad van State op 18 december 2024 is de mogelijkheid om intern te salderen beperkter dan voorheen. Eindhoven Airport NV brengt momenteel in beeld wat de consequenties van deze aanscherping zijn.
Vanwege onderhoud van de start-landingsbaan sluit Eindhoven Airport N.V. van februari 2027 t/m juli 2027. Voor de werknemers in dienst van ketenpartners is er in deze periode bij Eindhoven Airport N.V. nauwelijks tot geen werk beschikbaar. Dit leidt tot een risico van mogelijke uitstroom van werknemers. Eindhoven Airport NV brengt momenteel in beeld welke mitigerende maatregelen er kunnen worden genomen.
De governance bij Eindhoven Airport voldoet op een aantal punten niet aan de Nota Verbonden Partijen:
-    De bezoldiging van de bestuurders ligt hoger dan het bezoldigingsmaximum zoals opgenomen in de Wet normering topinkomens (WNT). Voor Eindhoven Airport NV geldt de WNT niet. 
-    Binnen de RvC voldoet de man/vrouw met een 4/1 verhouding niet aan de gewenste verhouding, zoals vermeld in de Nota verbonden partijen (3/2). 
-    De aandeelhouders van Eindhoven Airport NV hebben geen statutaire bevoegdheid met betrekking tot de strategie van Eindhoven Airport NV. Conform de statuten stelt de directie jaarlijkse een businessplan met begroting op over een periode van de komende vijf jaar. De RvC is statutair bevoegd om dit businessplan goed te keuren. Dit wijkt af van de richtlijn uit de Nota verbonden partijen van de provincie, waarin is vermeld dat de provincie als aandeelhouder betrokken wil worden bij de totstandkoming of wijziging van de strategie van verbonden partijen. Halfjaarlijks worden de aandeelhouders van Eindhoven Airport NV met een toelichting geïnformeerd over (de voortgang op) het vastgestelde businessplan.
Met een belang van 24,5% heeft de provincie in de AvA geen doorslaggevende stem. De provincie zal binnen haar invloedsfeer aandacht blijven vragen voor bezoldiging en diversiteit.

2.5 BOM Holding BV
In 2024 is de nieuwe meerjarenstrategie voor de periode 2025-2028 vastgesteld. PS zijn hierover geïnformeerd met het memo d.d. 4 december 2024.

2.6 Ruimte voor Ruimte Beheer BV / Ruimte voor Ruimte CV (RvR)
Het moment waarop RvR de terugverdienopgave heeft gerealiseerd komt dichterbij. Inmiddels zijn alle RvR-titels planologisch belegd.
Ruimte voor Ruimte Beheer BV zal ook na de realisatie van de terugverdienopgave in worden blijven gezet voor de bijdrage en realisatie van gebiedsontwikkeling. De huidige BV/CV structuur zal worden gewijzigd naar een vereenvoudigde BV-structuur. Daartoe zullen ook de statuten en de aandeelhoudersinstructie worden aangepast.
Zie ook de Statenmededeling m.b.t. de voortzetting van verbonden partij Ruimte voor Ruimte Beheer BV d.d. 5 november 2024.
Sinds 1 januari 2025 is mevrouw W. (Wendy) Oomes – Franken de nieuwe Algemeen Directeur van Ruimte voor Ruimte.
Door het vertrek van dhr. L. (Leendert) Odijk is er een vacature in de RvC ontstaan. Mevrouw drs. ir. J. (Jessie) Bekkers – Van Rooij is benoemd tot zijn opvolgster. Conform het rooster van aftreden zal de huidige voorzitster, mw. J. (José) Wiebes, per 1 oktober 2025 stoppen als commissaris en voorzitster.

2.7 Business Park Aviolanda BV
In 2023 heeft de AvA een nieuw ondernemingsplan met een vastgoedstrategie vastgesteld, waarin ook de organisatorische gevolgen zijn uitgewerkt. De ontwikkeling van Aviolanda, in samenwerking met Defensie en de ondernemingen en de onderwijsinstellingen op de campus, heeft inmiddels de nodige successen opgeleverd. In 2025 is er de uitdaging om tot uitvoering van het ondernemingsplan te komen, waarbij er aandacht is voor de impact op het ondernemingsplan van de uitspraken van de Raad van State op 18 december 2024 over intern salderen met ongebruikte stikstofruimte. Ook wordt bepaald hoe de financieringsbehoefte, waaronder de herfinanciering van de in 2025 aflopende leningen, kan worden ingevuld. Zie hierover ook Statenmededeling d.d. 17 december 2024. 
In de AvA van mei 2024 zijn de nieuwe statuten en bijbehorend convenant door de AvA vastgesteld waarmee de governance weer actueel en toekomstbestendig is. In de AvA van december 2024 is tevens een nieuw RvC-reglement vastgesteld door de AvA, evenals een model voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.

2.8 Nederlandse Waterschapsbank NV (NWB Bank NV)
De governance bij NWB Bank NV voldoet op twee punten niet aan de Nota Verbonden Partijen:
-    De bezoldiging van de bestuurders ligt hoger dan het bezoldigingsmaximum zoals opgenomen in de Wet normering topinkomens (WNT). Voor NWB Bank NV geldt de WNT niet. 
-    De provincie/aandeelhouders van NWB Bank NV hebben geen statutaire bevoegdheid met betrekking tot de strategie van NWB Bank NV.
Met een belang van 0,12% heeft de provincie bij de vaststelling van de bezoldiging geen doorslaggevende stem. De provincie zal binnen haar invloedsfeer aandacht blijven vragen voor bezoldiging en statutaire bevoegdheden.

2.09 BNG Bank NV
De governance bij BNG Bank NV voldoet op twee punten niet aan de Nota Verbonden Partijen:
-    De bezoldiging van de bestuurders ligt hoger dan het bezoldigingsmaximum zoals opgenomen in de Wet normering topinkomens (WNT). Voor BNG Bank NV geldt de WNT niet.
-    De provincie/aandeelhouders van BNG Bank NV hebben geen statutaire bevoegdheid met betrekking tot de strategie van BNG Bank NV. Conform de statuten dient jaarlijks in de AvA een toelichting op de strategie te worden gegeven.
Met een belang van 0,07% heeft de provincie bij de vaststelling van de bezoldiging geen doorslaggevende stem. De provincie zal binnen haar invloedsfeer aandacht blijven vragen voor bezoldiging en statutaire bevoegdheden.

2.11 Pivotpark Holding BV
Pivot Park bereidt een campus- en vastgoedstrategie voor die naar verwachting in 2025 aan de AvA aangeboden wordt ter vaststelling. Hiermee wordt het punt op de horizon bepaald en wordt helder wat in de komende jaren wel en niet nodig is voor een financieel duurzaam Pivot Park. De strategiebepaling is reed enige tijd onderhanden en op aanwijzing van de aandeelhouders is er nu een adviseur ingeschakeld. 
Bij de totstandkoming van de strategie kijkt Pivot Park ook specifiek naar de volwassenheid van de organisatie en wordt in 2025 de governance geactualiseerd. Tevens worden door Pivot Park voorbereidingen getroffen voor het herfinancieren van de eind 2026 aflopende leningen.
Het verkoopproces van Pivot Park Screening Centre (PPSC) heeft geen resultaat opgeleverd. De marktomstandigheden zijn dermate verslechterd dat tijdens de AvA in december 2024 besloten is om de activiteiten van PPSC te beëindigen. Zie ook het memo hierover aan Provinciale Staten van 17 december 2024. 
De vanuit historisch perspectief zwakke financiële performance van Pivot Park Holding B.V. vraagt aandacht en zal naar verwachting vanaf 2025 verbeteren als gevolg van afbouw van de activiteiten van PPSC. De omzet neemt ook toe als gevolg van ingebruikname van nieuwbouw met bijbehorende verhuuropbrengsten. 
In de AvA van december 2024 is de heer J. Kusters herbenoemd tot voorzitter van de RvC voor een termijn van één jaar. In 2025 zullen de aandeelhouders een opvolger benoemen. Dan is er ook aandacht voor de gewenste diversiteit, zoals vermeld in de Nota verbonden partijen (ten minste een derde van het aantal leden bestaat uit mannen en ten minste een derde van het aantal leden bestaat uit vrouwen). Momenteel voldoet de RvC daar niet aan (M/V = 3/1).

2.12 Green Chemistry Campus BV (GCC)
GCC verkeert in financiële moeilijkheden en is niet meer nodig om beleidsdoelstellingen van de provincie te realiseren. De provincie wil, evenals medeaandeelhouders gemeente Bergen op Zoom en B.V. REWIN West-Brabant, haar belang in GCC beëindigen met een zorgvuldige afbouw van activiteiten voor haar stakeholders.  
In de provinciale begroting 2025 is voor de doorontwikkeling of afbouw €2mln?door Provinciale Staten beschikbaar gesteld; €1mln in begroting 2025 en €1mln in een stelpost. Provinciale Staten zijn ook geïnformeerd over de voortgang van deze afbouw via de Statenmededelingen van 16 april 2024 en 10 september 2024 en het Memo gedeputeerde van 18 december 2024. 
Voor de kapitaalinbreng vanuit de provincie is bij de oprichting van Green Chemistry Campus B.V.? een voorziening getroffen van €2,3 miljoen. Dit is gelijk aan de waarde van het ingebrachte vermogen.  
Omdat het afbouwen van een vennootschap andere competenties vraagt van een directeur, is tijdens de AvA in december 2024 afscheid genomen van de heer J. (Jeroen) de Lange als directeur van GCC. De heer C. (Chris) Schäfer is tijdens deze AvA benoemd als nieuwe directeur van GCC. 
De RvC ziet in deze nieuwe fase geen rol meer voor zichzelf weggelegd en alle leden zijn daarom tijdens de aandeelhoudersvergadering van 10 december 2024 afgetreden. Gezien de afbouwfase van de vennootschap zijn de aandeelhouders niet voornemens om voor een beperkte termijn andere leden voor
de RvC te werven. Het niet hebben van een RvC wijkt af van de in de Nota verbonden Partijen opgenomen richtlijn.

2.13 Groen Ontwikkelfonds Brabant BV 
De opdracht van de provincie aan Groen Ontwikkelfonds Brabant BV heeft een looptijd tot en met 2027. In oktober 2022 is door Provinciale Staten het Beleidskader Natuur vastgesteld (Statenvoorstel 57/22A), waarin onder meer is opgenomen dat de provincie de realisatie van EVZ’s wil afronden in 2035 en de opgave voor de inrichting van NNB in 2030. GS hebben in 2024 besloten om de looptijd van het Groen Ontwikkelfonds Brabant BV te verlengen zodat deze aansluit op de termijnen uit het beleidskader. Zie ook Statenmededeling Verlenging Groen Ontwikkel Fonds Brabant d.d. 2 december 2024. 
In 2025 zal het Groen Ontwikkelfonds worden geëvalueerd. 

2.14 NV Monumenten Beheer Brabant
Op het onderdeel Beleid is de kleurcode rood toegekend, omdat ons erfgoedbeleid niet is gericht op de eigendom van monumentale panden. Dit vraagt om het maken van een keuze over de toekomst van NV Monumenten Beheer Brabant en momenteel loopt er een proces om te komen tot een duurzame toekomst voor de monumentale panden. Hierbij wordt een verbinding gezocht met de erfgoeddoelen uit het Beleidskader Levendig Brabant en die van de immunisatieportefeuille.
De portefeuille van Monumenten Beheer Brabant bestaat uit 11 monumentale panden, die deels worden verhuurd. Bij deze panden is sprake van een investeringsbehoefte i.v.m. achterstallig onderhoud en een verduurzamingsopgave. Voor een goed en duurzaam beheer is het beter om de panden onder te brengen bij een grotere monumentenbeheerorganisatie in plaats van een aanvullende investering te doen door de aandeelhouders. Dit beperkt ook het risico van de aandeelhouders. Het voornemen van de provincie Noord-Brabant is daarom om de aandelen in Monumenten Beheer Brabant over te dragen aan de monumentenbeheerorganisatie BOEi. Zie Statenmededeling d.d. 14 januari 2025. 
De kleurcode rood op het onderdeel financiën is toegekend in verband met het onzekere toekomstperspectief en de, reeds eerder, voor deze deelneming getroffen voorziening van €2.058.000 in de provinciale jaarrekening (gelijk aan de waarde van het ingebrachte vermogen).

2.15 Brabant Startupfonds BV
In 2024 is het Brabant Startupfonds geëvalueerd, zowel op de governance-aspecten als het bereiken van de publieke doelen van de verbonden partij. Op 10 december is een Statenvoorstel om de evaluatie vast te stellen voorgelegd aan Provinciale Staten.
Het bestuur van de vennootschap bestaat uit een CEO en CFRO. Beide worden ingevuld door een man en daarmee wordt niet voldaan aan de gewenste verhouding, zoals vermeld in de Nota verbonden partijen (1/1). Bij een mutatie in het bestuur zal er aandacht zijn voor diversiteit.

2.16 BrabantRing BV
BrabantRing BV bevindt zich in de oprichtingsfase. In 2024 zijn de governance afspraken gemaakt en is door de provincie een financiering verstrekt aan BrabantRing BV. In het eerste half jaar van 2025 zal de vennootschap haar eerste operationele activiteiten opstarten en wordt de technische ontvlechting van medeaandeelhouder en dienstverlener BRE-EFX gerealiseerd. Na deze ontvlechting is BrabantRing volledig operationeel en is er de uitdaging om tot een winstgevende bedrijfsvoering te komen.
In 2025 zal een nieuwe RvC worden geworven. Naar verwachting start deze RvC na de technische ontvlechting, in de tweede helft van 2025.

2.17 Ontwikkelmaatschappij Gebiedsontwikkeling Fellenoord BV
Ontwikkelmaatschappij gebiedsontwikkeling Fellenoord BV is op 1 maart 2024 opgericht. Op de AvA van 27 juni 2024 zijn in het kader van goede governance onder andere het bestuursreglement en het RvC-reglement vastgesteld. De profielschets van de RvC moet nog worden aangepast omdat de RvC bij oprichting van 3 naar 5 leden is uitgebreid. 
In het kader van de uitvoering van het ’Convenant Rijk en regio investeringen in ondernemingsklimaat microchipsector’ worden er gesprekken gevoerd om de realisatie van de woningbouw te versnellen. In dat kader verkennen het Rijk en de aandeelhouders ook de mogelijkheid van een participatie van het Rijk in de ontwikkelingsmaatschappij.

3. Stichtingen en verenigingen

3.3 Stichting Brabant C Fonds
Op het onderdeel Beleid is de kleurcode oranje toegekend omdat 2025 voor Brabant C een transitiejaar is, waarin Brabant C naast het afronden van de uitvoering van de provinciale subsidieregeling in mandaat ook een publiek- private samenwerking aangaat met ASML en verdere publiek-private samenwerking verkent conform het Bestuursakkoord. GS werken de publiek-private samenwerking verder uit conform de (financiële) kaders die de perspectiefnota meegeeft. 
De huidige inzet, waarbij Brabant C op basis van mandaat namens de provincie paragraaf 11 t/m 13 van de Subsidieregeling hedendaagse cultuur Noord-Brabant uitvoert, loopt af omdat er na 1-1-2025 geen subsidie meer kan worden aangevraagd. Brabant C is in 2025 nog wel belast met de afhandeling van lopende subsidiedossiers (waaronder voortgangsrapportages en vaststellingen).

3.4 Stichting Beheer Museumkwartier 
Op het onderdeel Beleid is de kleurcode rood toegekend, omdat de provincie per 29 september 2023 het gebouw van het Design Museum heeft gekocht van de gemeente Den Bosch, en daarmee nu al het vastgoed in het Museumkwartier in eigendom van de provincie is gekomen. Uit intern onderzoek is gebleken dat er geen zwaarwegende redenen meer zijn om de Stichting in stand te houden. Zie Statenmededeling 26 maart 2024. De Stichting voert vanaf 1 januari 2025 geen activiteiten meer uit en zal medio april 2025 worden ontbonden. Het vastgoed wordt inmiddels beheerd door de provinciale organisatie.

3.5 Stichting Leisure Ontwikkelfonds Brabant
In 2024 is de koerswijziging van 2021 van het LOF geëvalueerd. Deze evaluatie is met een Statenvoorstel in februari 2025 voorgelegd aan PS ter vaststelling. Op basis van de verbeterpunten die uit de evaluatie naar voren zijn gekomen is de oranje kleurcode op het onderdeel Governance toegekend. Zie ook het Memo aan Provinciale Staten over de evaluatie Leisure Ontwikkel Fonds.

3.6 Stichting Campus Ontwikkelings Organisatie (COO) BIC
Op 11 november 2024 is dhr. H. (Huub) Smulders aangetreden als directeur van de COO BIC ter vervanging van de interim-directeur, dhr. C. (Chris) Karmann. 

4. Overige verbonden partijen

4.1 Fonds Nazorg Gesloten Stortplaatsen
De provincie staat garant voor een eventueel negatieve egalisatiereserve bij de gesloten stortplaatsen. De voorziening van de provincie wordt jaarlijks geactualiseerd op basis van de meest recente informatie. 
De waarde van de egalisatiereserve per 30 november 2024 bedraagt negatief € 4.526.335.
De reden hiervan is dat in 2022 het nettoresultaat van de belegde voorziening gesloten stortplaatsen in het Nazorgfonds samen met een gedeeltelijke onttrekking uit de egalisatiereserve onvoldoende is om de verplichte jaarlijkse oprenting (5,06%) van de voorziening mogelijk te maken. Op 31 december 2022 was de waarde €6.830.328 negatief. In 2023 en 2024 is dus een deel van het verlies van 2022 ingelopen. 
Vanwege het relatief hoge tekort per eind 2024 staat het stoplicht voor Financiën net als in 2023 op rood.

1. Gemeenschappelijke regelingen 

Belang

* = Eigenaarsrol en inhoudelijke rol zijn niet conflicterend.

Vermogensstructuur en resultaat                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        X €1000

*   De gepresenteerde cijfers zijn de resultaten uit de meest recente gepubliceerde (half)jaarcijfers.
** De provincie en gemeente Moerdijk staan voor ieder 50-50 van het genoemde bedrag garant (gelijk aan de deelname in de Gemeenschappelijke Regeling).

2.    Vennootschappen en coöperaties

Belang                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        X €1000

* Eigenaarsrol en inhoudelijke rol zijn niet conflicterend. 

Vermogensstructuur en resultaat                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      X €1000

*De gepresenteerde cijfers zijn de resultaten uit de meest recente gepubliceerde (half)jaarcijfers. 

** Halfjaarresultaat 2024

3.    Stichtingen en verenigingen

Belang

*Eigenaarsrol en inhoudelijke rol zijn niet conflicterend. 

Vermogensstructuur en resultaat                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         Bedragen in  €1000

De gepresenteerde cijfers zijn de resultaten uit de meest recent gepubliceerde (half)jaarcijfers.

4. Overige verbonden partijen

Belang

Vermogensstructuur en resultaat

De gepresenteerde cijfers zijn de resultaten uit de meest recent gepubliceerde (half)jaarcijfers

 
5.    Investeringsfondsen voor Brabant
 

* Zie bijlagenbundel jaarrekening 2024 voor aanvullende fondsinformatie
** Het beheer van het Innovatiefonds en het Energiefonds vindt plaats door verbonden partij BOM Holding BV