Programma 7 Landbouw en voedsel

Inleiding

Terug naar navigatie - Programma 7 Landbouw en voedsel - Inleiding

In het begrotingsjaar 2024 hebben we op veel vlakken de resultaten behaald zoals die ons voor ogen stonden. In 2024 is de Uitvoeringsagenda 2024 – 2027 vastgesteld.

We hebben het real time meten in stallen en innovatieve stalsystemen verder ontwikkeld, omschakelende melkveehouders naar natuurinclusieve landbouw begeleid en boeren ondersteund die hun bedrijfsvoering willen veranderen of beëindigen via het Ondersteuningsnetwerk en Aanpak Piekbelasting. Daarnaast hebben we biologische landbouw en agroforestry ondersteund. Voor wat betreft innovatie hebben we de Boerderij van de Toekomst ZOZ, Agro Proeftuin Noord-Oost-Brabant en de VDBorne-Campus ondersteund. We hebben bijgedragen aan GGA-processen. Ook in landelijke samenwerkingsverbanden behalen we voor Brabant relevante resultaten: denk aan het werken aan het Schone Lucht Akkoord, de Praktijkaanpak Emissiearme Veehouderij, Regieorgaan Versnellen Innovatie, ontwikkelen van een landelijke KPI-kernset voor meetbaar maken van kringlooplandbouw incl, mogelijk maken van doelsturing, het bevorderen van eiwittransitie, enz.

Tegelijkertijd is het voor een flink aantal ondernemers in de veehouderij moeilijk om het perspectief te blijven zien. Zowel op het vlak van natuurvergunningverlening alsook mestafzet in verband met de aflopende derogatie zijn de oplossingen nog niet inzicht. Dit heeft ook zijn weerslag op een aantal werkzaamheden binnen dit programma, zoals bij innovatie van stalsystemen en het heeft zijn weerslag op de medewerkers die in direct contact met de betreffende ondernemers werken.

Wat hebben we bereikt?

Terug naar navigatie - Programma 7 Landbouw en voedsel - Wat hebben we bereikt?

Het meest duurzaam en circulair in Europa

Terug naar navigatie - Programma 7 Landbouw en voedsel - Wat hebben we bereikt? - Het meest duurzaam en circulair in Europa

Indicatoren

  •  Verhouding tussen de bewerkte mest en de gewasbehoefte in Nederland (verhouding naar een waarde, op basis van fosfaat (P2O5)
Streefwaarden nulmeting 2024 2030
Verhouding naar waarde (1,09) 2020 - Verhouding lager dan 1

•    Stikstof- en fijnstof emissie veehouderij in Brabant 

Streefwaarden nulmeting 2022 2023 2024
Kton fijnstof per jaar 1,7 kton (2021) 1,6 kton 1,4 kton 1,5  kton
Kton fijnstof per jaar 14,3 kton (2019) 14,6 kton 13,7 kton 13,6 kton

 

Kwaliteit (indicator)

O

Kwaliteit (toelichting)

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Economisch toonaangevend zijn binnen Europa

Terug naar navigatie - Programma 7 Landbouw en voedsel - Wat hebben we bereikt? - Economisch toonaangevend zijn binnen Europa

Indicatoren: 

  • Aantal startups in landbouw en voedsel en op cross-overs met high tech (Programma EKT)
Streefwaarden nulmeting 2024
aantal 5-7 (2021) 25
  • Vestiging nieuwe bedrijven en/of bovengemiddelde groei van bestaande bedrijvigheid in de high tech agrofoodsector / aantal toonaangevende bedrijven  (Programma EKT)
Streefwaarden nulmeting 2024
aantal 2 à 5 (2021) Substantiële groei
  • Ontwikkeling van bedrijvigheid in nieuwe eiwitten in aantallen bedrijven en werknemers (5% groei per jaar) 
Streefwaarden nulmeting 2024
Groei per jaar 45 (2022) 5%

 

Kwaliteit (indicator)

O

Kwaliteit (toelichting)

Volgende startups/bedrijven hebben zich in 2024 in Brabant gevestigd:
-    Revyve (bij Cosun)
-    The Mediterranean Food Lab (afkomstig uit Israël, heeft zich bij Bodec gevestigd)
-    FibreFoods (in oude Dalco fabriek in Oss)

Het is lastig om het aantal startups op gebied van landbouw en Voedsel en hightech cross-overs weer te geven, vanwege de dynamische aard van deze startups. Bedrijven worden opgericht, stoppen of veranderen van focus, wat het moeilijk maakt om een actueel overzicht te krijgen. Maar ook vanwege overlap tussen sectoren, versnipperde gegevens en een gebrek aan actuele en centrale registratie. 

Daarnaast is inzicht in de ontwikkeling van de groei van bedrijvigheid in nieuwe eiwitten ook lastig door o.a. versnippering over sectoren en het gebrek aan specifieke en uniforme data.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Natuur- en landschapsinclusief zijn in 2030

Terug naar navigatie - Programma 7 Landbouw en voedsel - Wat hebben we bereikt? - Natuur- en landschapsinclusief zijn in 2030

Indicatoren: 

  • Aantal natuurinclusieve boeren 
Streefwaarden nulmeting 2024 2030
aantal 80 ( 2021) 150 500
  • Areaal biologische landbouw (ha) (15% van het agrarisch areaal 
Streefwaarden nulmeting 2022 2023 2024 2030
Agrarisch areaal 2,8% (2020) 2,3% - 3,5% 15 % (circa 35.000 ha)

 

Kwaliteit (indicator)

O

Kwaliteit (toelichting)

Er is nog geen eenduidige definitie beschikbaar wanneer een bedrijf natuurinclusief is, we verwachten in het voorjaar van 2025 daar een definitie voor. Het aantal natuurinclusieve bedrijven kunnen we daarom nog niet monitoren. Eind 2024 deden circa 515 melkveebedrijven mee aan de Brabantse Biodiversiteitsmonitor Melkvee, dit betreft bedrijven die in meer of mindere mate natuurinclusief zijn. Zie ook Statenmededeling Uitvoering Natuurinclusieve Landbouw

Het percentage areaal biologische landbouw is groeiend. CBS-data met de data over de provincies loopt wat achter. De meest recente data voor Brabant is van 2022, toen waren 2,2 % van de agrarische bedrijven biologisch. Over geheel Nederland was in 2024 3,8 % van de bedrijven biologisch.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Versterken gemeenschapsinclusief

Terug naar navigatie - Programma 7 Landbouw en voedsel - Wat hebben we bereikt? - Versterken gemeenschapsinclusief

Indicatoren: 

  • Gemiddelde waardering burgers voor de agrifoodsector in Brabant (op niveau of verbetering van waardering)
Streefwaarden nulmeting
(landelijk niveau)
2023 2024
Gemiddelde waardering schaal van 1-7 5,01
(2020)
5,04 Op niveau of verbetering
  • Percentage Brabanders met zorgen over de gezondheid in relatie tot de veehouderij (afname percentage)
Streefwaarden Nulmeting 2023 2024
Percentage 3% (2020) 5% Afname

-    Actualiteit stikstofproblematiek en de media aandacht die het heeft gekregen. 
-    Langdurig aanhoudende vogelgriep en overdraagbaarheid naar andere dieren.

Kwaliteit (indicator)

O

Kwaliteit (toelichting)

Brabanders blijven bezorgd over hun gezondheid door de veehouderij in de buurt. Dit mede door de actualiteit van de stikstof problematiek in de media en het langdurig aanhouden van de vogelgriep en overdraagbaarheid naar zoogdieren.

Het precieze cijfer voor de Agrifoodsector is (nog) niet bekend. De maatschappelijke waardering van alle sectoren is in 2024 gestegen, maar de kleine plus die we zien verschilt niet significant van vorig jaar. (Agrifoodmonitor 2024)

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Programma 7 Landbouw en voedsel - Wat heeft het gekost?

Excel-tabel

7. Landbouw en voedsel
Bedragen x € 1.000 Begroting 2024 Begroting 2024 Jaarrekening 2024 Verschil begr. na wijz.
primitief na wijziging realisatie - realisatie
Lasten
Programmalasten 40.939 N 21.388 N 15.225 N 6.163 V
Toegerekende organisatiekosten 2.647 N 5.870 N 5.177 N 693 V
Totaal Lasten 43.586 N 27.258 N 20.402 N 6.856 V
Baten
Programmabaten 37.830 V 15.405 V 10.207 V 5.197 N
Bijdrage in toegerekende organisatiekosten 0 0 0 0
Totaal Baten 37.830 V 15.405 V 10.207 V 5.197 N
Saldo van baten en lasten 5.755 N 11.853 N 10.195 N 1.659 V

Toelichting op de verschillen t.o.v. de begroting

Terug naar navigatie - Programma 7 Landbouw en voedsel - Toelichting op de verschillen t.o.v. de begroting

Excel-tabel

7. Landbouw en voedsel
7. Landbouw en voedsel - Afwijking lasten (bedragen x € 1.000) 6.856 V
Inzet Versnellingsmiddelen Rijk 4.458 V
De verklaring van de onderuitputting is 2-ledig:
- Realtime meten: de installatie van meetapparatuur heeft vertraging opgelopen. O.a. door beschikbaarheid van elektriciens;
- Biodiversiteitsmonitor: een voorziene subsidiebijdrage aan Boerennatuur Brabant van € 3 mln. is niet eind 2024 beschikt zoals voorzien was, maar zal in 2025 worden beschikt.
Grondbank beleidsregel graasdierhouderijen 400 V
Voorziene aankoop gronden en daarbij behorende exploitatielasten zal in 2025 plaatsvinden i.p.v. 2024.
Subsidieregelingen Europese programma's 915 V
Er zijn minder/lagere subsidies beschikt dan eerder is geprognotiseerd. De restantmiddelen worden ingezet voor subsidies Europese programma's in 2025.
Brabants bodem 172 V
Brabants Bodem is een samenwerkingsprogramma dat bestaat uit verschillende deelprojecten. Een deel van deze deelprojecten is later in de uitvoering gekomen dan voorzien of doorgeschoven naar 2025. Dit om zo optimaal gebruik te kunnen maken van de beschikbare capaciteit van de partners van Brabants Bodem en bij de externe partijen waar Brabants Bodem mee samenwerkt. De stuurgroep Brabants Bodem heeft daarom besloten de uitvoeringstermijn die aanvankelijk was gezet op 2024 te verlengen naar 2025 en het werkplan daarop aangepast.
Heldere kaders 111 V
Een aantal projecten welke de verwachting hadden in 2024 afgerond te zijn, hebben vertraging naar 2025.
Toegerekende organisatiekosten 693 V
De toegerekende organisatiekosten komen op basis van de gerealiseerde capaciteitsinzet lager uit.
Overige: saldo van overige lagere en hogere lasten 107 V
7. Landbouw en voedsel - Afwijking baten (bedragen x € 1.000) 5.197 N
Inzet Versnellingsmiddelen Rijk 4.458 N
Als gevolg van lagere uitgaven (zie toelichting uitgaven) ook een lagere onttrekking van de Rijksbijdrage.
EU bijdrage LIFE All4Biodiversity 240 N
De gedeclareerde bijdrage op basis van de uitgaven is nog niet ontvangen.
Grondbank beleidsregel graasdierhouderijen 400 N
Als gevolg van lagere uitgaven (zie toelichting uitgaven) ook een lagere onttrekking van de Rijksbijdrage
Overige: saldo van overige lagere en hogere baten 99 N