Programma 4 Natuur en milieu

Inleiding

Terug naar navigatie - Inleiding

De uitvoering van het natuurbeleid is dit jaar steeds meer in samenhang met andere opgaven (water, bodem stikstof, klimaat, landbouw) opgepakt in de groenblauwe gebiedsgerichte aanpak (GGA). In circa 150 gebieden in Noord-Brabant wordt gewerkt aan de groene en blauwe opgaven. In en rondom 14 stikstofgevoelige Natura2000-gebieden en 3 gebieden met een grote klimaatopgave komen veel opgaven nauw samen. Eind 2022 loopt of start in 7 van deze gebieden een verkenning, werken we in 7 gebieden aan het uitwerken van een gebiedsvisie en in 3 gebieden aan planuitwerking. U bent dit jaar meerdere malen via Statenmededelingen geïnformeerd over de voortgang van de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof (BOS) en de GGA. 10 juni 2022 heeft de minister de startnotitie Nationaal Programma Landelijk Gebied gepresenteerd. Na de zomer bent u geïnformeerd in een themasessie over het NPLG in samenhang met de BOS en GGA.
Het Beleidskader Natuur 2030 is vastgesteld in oktober 2022. In 2022 is invulling gegeven aan de bezuinigingstaakstelling voor programma natuur van circa €10 mln. vanaf 2024. Daarnaast zijn met de actualisatie van de businesscase Natuurnetwerk Brabant (NNB) de gevolgen van de prijsstijgingen voor de verwerving en inrichting van gronden verwerkt. Als gevolg van de bezuiniging en de prijsstijgingen is het totale tekort op het NNB € 60,5 mln.
De Raad van State heeft een uitspraak gedaan (in de zaak Reuseldal) over de verkleining van het Natuurnetwerk Brabant. De uitspraak leidt ertoe dat het NNB opnieuw begrensd moet worden en opnieuw moet worden vastgesteld in de Omgevingsverordening. Dit gaan we in 2023 doen.
Het Beleidskader Milieu en bijbehorende planMER zijn eind 2022 vastgesteld in PS. De Uitvoeringsagenda 2023 is eveneens vastgesteld door GS. De uitvoering van de eerste vijf projecten uit de Uitvoeringsagenda Schone Lucht Akkoord (SLA) ligt op koers. Deze projecten gaan over emissieverlaging op bedrijventerreinen en binnen het onderhoudscontract voor provinciale wegen, een pilot voor combiluchtwassers, aanleg van walstroom in de haven van Moerdijk en een bijdrage voor twee roulerende meetpunten. Vanaf juli 2022 staan ze in de Graspeel (gemeente Maashorst) en in Baarle-Nassau. De aanvraag voor 1 nieuw SLA project (rijksbijdrage in 2022) is toegekend.   
Het RIVM heeft aangegeven dat zij in januari 2023 starten met metingen op het ankermeetpunt luchtkwaliteit in Nistelrode voor de periode 2022-2026. Er is overeenstemming met de gemeente en de eigenaar, en de meetapparatuur is beschikbaar. Daarnaast zijn de aanschrijvingen voor pre(geluid)sanering bij een aantal provinciale wegen in voorbereiding, vooruitlopend op de (uitgestelde) Omgevingswet.
De dynamiek rondom de Wet natuurbescherming (Wnb) had ook in 2022 grote invloed op het VTH werk. Er is veel inzet gepleegd om de vergunningsaanvragen Wnb zowel voor gebiedsbescherming als soortenbescherming ondanks de diverse rechterlijke uitspraken en wijzigingen in de wettelijke kaders doorgang te laten vinden. De achterstanden m.b.t. de vergunningverlening voor de gebiedsbescherming zijn volledig weggewerkt. De ontheffingverlening voor de soortenbescherming kent nog achterstanden, voor 2023 is een verbeterplan ontwikkeld om deze weg te werken.
Door de vele juridische uitspraken wordt de uitvoering van de vergunningverlening gebiedsbescherming steeds verder beperkt. Dit wordt versterkt door de staat van de natuur, de actualisatie van Aerius, het veegbesluit Natura2000 en het uitblijven van de handreiking van het Rijk. Zowel Omgevingsveiligheid als de aanpak van zeer zorgwekkende stoffen zijn opgenomen in het nieuwe beleidskader Milieu en de Uitvoeringsagenda 2023.   

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?

Terug naar navigatie - Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?

Realisatie van een robuust en samenhangend natuurnetwerk

Terug naar navigatie - Realisatie van een robuust en samenhangend natuurnetwerk

Omschrijving (toelichting)

Indicator:

  • In 2027 is het robuuste en samenhangende natuurnetwerk gerealiseerd

Kwaliteit (indicator)

O

Kwaliteit (toelichting)

We hebben in 2022 samen met team Gebiedsgerichte Aanpak voortgangsgesprekken gevoerd met onze partners. Partners geven opnieuw aan dat grondverwerving op vrijwillige basis niet overal tot de gewenste resultaten zal leiden, zeker nu flexibel begrenzen niet meer mogelijk is. Er is veel progressie geboekt in de realisatie van het provinciaal NNB, het bereiken van ons doel van 3.100 hectare komt in zicht. Voor lopende projecten en aanvragen wordt geprobeerd om alternatieve financiering te vinden, zodat zoveel mogelijk natuurprojecten doorgang kunnen vinden. Verder wordt steeds meer duidelijk dat onze partners niet alle natuurgronden kunnen en willen beheren. Het vinden van voldoende eindbeheerders vraagt ook de komende jaren onze aandacht. Een dossier over eindbeheer volgt in 2023.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Herstel van de biodiversiteit

Terug naar navigatie - Herstel van de biodiversiteit

Omschrijving (toelichting)

Indicatoren:

  • In 2030 is de afname van de biodiversiteit naar een positieve trend omgebogen

Kwaliteit (indicator)

O

Kwaliteit (toelichting)

In aanvulling op de realisatie van het natuurnetwerk en de (herstel)maatregelen in de Natura2000-gebieden worden er maatregelen genomen om de biodiversiteit ook in andere gebieden te herstellen. Hoewel die maatregelen lokaal tot verbetering leiden is het voor het duurzaam verbeteren van de biodiversiteit nodig om ook nodig om de omgevingscondities (bodem, water, lucht) op orde te krijgen en dat de samenleving als geheel meer natuurinclusief wordt. Tot die tijd zijn de inspanningen erop gericht om met het agrarisch natuurbeheer, het leefgebiedenbeleid en de bossenstrategie de kwetsbare soorten voor Brabant te behouden. Verwacht mag worden dat met de aanvullende inspanningen zoals die vanuit het Landelijk Programma Natuur en het Nationaal Programma Landelijk Gebied verricht gaan worden, de doelstelling op de lange termijn haalbaar is.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Versterking van de kwaliteit van het Brabantse landschap

Terug naar navigatie - Versterking van de kwaliteit van het Brabantse landschap

Omschrijving (toelichting)

Indicatoren:

  • In 2030 zijn de waardevolle cultuurhistorische landschappen in Brabant behouden en waar mogelijk versterkt

Kwaliteit (indicator)

G

Kwaliteit (toelichting)

Met de Stimuleringsregeling Landschap en de subsidieregeling voor de aanleg van landschapselementen en het herstel van cultuurhistorische landschapselementen wordt ingezet op de realisatie van nieuwe landschapselementen en behoud van huidige waarden door middel van beheersubsidie. Deze inzet kan niet verhinderen dat de kwaliteit, door de diverse ruimtelijke opgaven, onder druk staat. Onder de paraplu van de Omgevingsvisie wordt daarom gewerkt aan een meer landschapsinclusieve benadering in de verschillende beleidskaders en de omgevingsverordening. Ook onder het nieuwe Beleidskader Natuur krijgt dat zijn invulling om aan de ambities voor 2030 richting 10% groenblauwe dooradering bij te dragen.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Verankering van de natuur in de samenleving

Terug naar navigatie - Verankering van de natuur in de samenleving

Omschrijving (toelichting)

Indicator:

  • In 2022 investeren meer Brabantse burgers en ondernemers in hun groene leefomgeving

Kwaliteit (indicator)

G

Kwaliteit (toelichting)

We hebben onverminderd ingezet op vergroening van de leefomgeving. Daarvoor hebben we projecten van relevante netwerken (IVN, buurtnatuur- en waterfonds, etc.) met grote maatschappelijke impact ondersteund.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Milieu. Continue verbetering van de luchtkwaliteit en vermindering van de geluid-, geur- en lichthinder

Terug naar navigatie - Milieu. Continue verbetering van de luchtkwaliteit en vermindering van de geluid-, geur- en lichthinder

Omschrijving (toelichting)

Indicator:

  • In 2030 is de luchtkwaliteit verbeterd en de geluidsoverlast verminderd

Kwaliteit (indicator)

G

Kwaliteit (toelichting)

Acties lopen. Voorbereiding presanering en acties uitvoeringsagenda lucht worden uitgevoerd.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) leveren een bijdrage aan een gezonde fysieke leefomgeving en daarmee een bijdrage aan een goed werk- en leefklimaat.

Terug naar navigatie - Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) leveren een bijdrage aan een gezonde fysieke leefomgeving en daarmee een bijdrage aan een goed werk- en leefklimaat.

Omschrijving (toelichting)

Indicator:

  • De uitvoering VTH voldoet aan de beleidskaders uit de opgaven Natuur, Water en Milieu

Kwaliteit (indicator)

G

Kwaliteit (toelichting)

De lessen van het project ITV (Intensivering Toezicht Veehouderijen) zijn in 2022 verder doorgevoerd in de reguliere VTH Opdracht.  In het kader van het ontwikkelen van adequaat toezicht bij NOx emitterende bedrijven is er nieuw een digitaal toezichtformulier ingezet waarmee analyses gedaan kunnen worden als aanvulling op de reeds beschikbare openbare databestanden.  

Ook afgelopen jaar is in samenwerking met de Omgevingsdiensten en andere partners veel geïnvesteerd ter voorbereiding van de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Met name rondom processen en afstemming zijn afspraken gemaakt tussen verschillende partijen. Door het uitstel naar 2024 is er meer tijd voor de omgevingsdiensten om zich voor te bereiden, met name ook rondom de aansluiting op het DSO (Digitaal Stelsel Omgevingswet). 

In IPO verband en samen met de andere partners in het VTH-stelsel is gewerkt aan de opvolging van de aanbevelingen van de Commissie van Aartsen over het VTH-stelsel in het Interbestuurlijk programma Versterking VTH-stelsel. De niet wettelijke taken omgevingsveiligheid hebben een duidelijke plek gekregen in het beleidskader milieu en de uitvoeringsagenda milieu 2023. Met name de Brabantse lobby om te pleiten voor het beperken van het vervoer van gevaarlijke stoffen over de Brabantroute spoor door de Brabantse steden is stevig neergezet. Voor SSiB is er een Visie 2030 opgesteld als onderlegger voor besluitvorming over de provinciale rol en bijdrage aan SSiB vanaf 2024. 

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Inzet verbonden partijen

Terug naar navigatie - Inzet verbonden partijen

Voor het realiseren van de doelstellingen uit dit begrotingsprogramma worden onderstaande verbonden partijen ingezet:
•    Fonds Nazorg Gesloten Stortplaatsen
•    Groen Ontwikkelfonds Brabant BV
•    Omgevingsdienst Brabant Noord
•    Omgevingsdienst Midden-en West-Brabant
•    Omgevingsdienst Zuidoost Brabant
Nadere informatie over verbonden partijen staat in de paragraaf Verbonden partijen.

Heeft het gekost wat het mocht kosten?

Terug naar navigatie - Heeft het gekost wat het mocht kosten?
4. Natuur en milieu
Bedragen x € 1.000 Begroting 2022 oorspronkelijk Begroting 2022 na wijziging Jaarrekening 2022 realisatie Verschil begroting - realisatie
Lasten
Programmalasten 132.227 N 202.083 N 188.224 N 13.859 V
Toegerekende organisatiekosten 8.561 N 13.760 N 13.705 N 55 V
Totaal Lasten 140.788 N 215.843 N 201.929 N 13.914 V
Baten
Programmabaten 6.335 V 27.139 V 22.033 V 5.106 N
Bijdrage in toegerekende organisatiekosten 0 0 933 V 933 V
Totaal Baten 6.335 V 27.139 V 22.967 V 4.173 N
Saldo van baten en lasten 134.453 N 188.704 N 178.963 N 9.741 V

Verschillenanalyse

Terug naar navigatie - Verschillenanalyse
4. Natuur en milieu - Afwijking lasten (bedragen x € 1.000) 13.914 V
Vergunningverlening, toezicht en handhaving 4.004 V
De eindafrekeningen van de omgevingsdiensten vielen lager uit dan de oorspronkelijke VTH-opdracht 2022. Mede als gevolg van de effecten van de stikstofproblematiek op de vergunningverlening.
Bijdrage natuur aan POP3 1.118 V
Voor bosrevitalisering is een POP-openstelling geweest. Een aantal aanvragen is ingediend in 2022, maar is pas in 2023 beschikt. De meerjarenraming wordt hierop aangepast.
SPUK Provinciale versnellingsvoorstellen kennisontwikkeling gebiedsvisie 2.067 V
Deze Rijksmiddelen zijn eind 2022 beschikbaar gesteld en hierdoor slechts deels gebruikt. Het restantbudget schuift door naar 2023 en wordt benut binnen de gebiedsgerichte aanpak groen/blauw (GGA).
SPUK Landelijk Programma Natuur (LPN) 2.147 V
In 2022 is nog beperkt gebruik gemaakt door onze partners van de mogelijkheid om subsidie aan te vragen voor capaciteitsinzet voor het Landelijk Programma Natuur. Het budget blijft beschikbaar voor 2023. De regeling wordt aangepast zodat er makkelijker gebruik van kan worden gemaakt.
Natura 2000-herstelmaatregelen 3.849 N
Eind 2022 is voor de uitvoering van Natura 2000-herstelmaatregelen een subsidiebeschikking voor waterschap de Dommel omgezet naar een opdrachtverstrekking. De administratieve verwerking resulteert in een hogere realisatie in 2022 dan geraamd. In het statenvoorstel bij deze jaarstukken wordt voorgesteld de afwikkelingsverschillen (€ 17 mln. m.b.t. N2000 herstelmaatregelen) beschikbaar te houden voor inzet voor Natuur.
Natuurnetwerk Brabant Grond 2.953 V
De grondposities (aankoop, verkoop en doorlevering) laten zich moeilijk ramen. In de laatste maanden van 2022 zijn minder subsidies beschikt dan voorzien was bij de slotwijziging 2022.
Biodiversiteit 1.175 V
Voor de subsidieverlening aan gemeente Tilburg voor realisatie van het recroduct Poort van Pauwels was in 2022 vanuit biodiversiteit circa € 1 mln. geraamd. Vanwege de hoogte van het subsidiebedrag is de last echter niet in één jaar genomen, maar wordt deze gelijk aan de besteding van de subsidie genomen, waardoor de last met name in 2023 en 2024 valt in plaats van in 2022.
Gebiedsimpuls N69 1.406 V
Voor de subsidieregeling Gebiedsimpuls N69 zijn in 2022 diverse aanvragen beschikt. Een aantal aanvragen is eind 2022 binnengekomen en is hierdoor niet meer in 2022 beschikt. Daarnaast vraagt een aantal grotere projecten meer voorbereiding/afstemming.
Ontsnipperingsmaatregelen 1.368 V
Het budget voor 2022 voor ontsnippering was verhoogd door de inzet van bestuursakkoordmiddelen. Het vraagt echter de nodige voorbereidingstijd voordat gemeenten zover zijn om concrete aanvragen voor ontsnipperingsmaatregelen te kunnen doen. Extra complicerend hierbij is dat het onderhoud van wegen deels is stilgevallen vanwege de stikstofproblematiek. De subsidie is opengesteld t/m 2023. Vandaar dat de restantmiddelen worden doorgeschoven naar 2023.
Overige kleinere afwijkingen 1.263 V
Voor de exotenregeling zijn minder beschikkingen verstrekt dan geraamd (280 V). De regeling wordt in 2023 op aangepaste wijze opnieuw opengesteld. De raming voor de stimuleringsregeling landschap (stila) is in burap-I 2022 reeds met € 2 mln. verlaagd. De uitgaven blijven echter verder achter o.a. als gevolg van het achterblijven van subsidieaanvragen van agrariërs (460 V). Voor de pijler Natuur en Samenleving uit beleidskader Brabant Uitnodigend Groen resteert een deel van het budget (523 V). Eind 2022 zijn nog diverse opdrachten gegeven die doorlopen in 2023. De restantmiddelen worden doorgeschoven naar 2023.
Toegerekende organisatiekosten 55 V
De toegerekende organisatiekosten komen op basis van de gerealiseerde uren-inzet lager uit.
Overige: saldo van overige lagere en hogere lasten 207 V
4. Natuur en milieu - Afwijking baten (bedragen x € 1.000) 4.173 N
Vergunningverlening, toezicht en handhaving 1.545 N
Als gevolg van de stikstofcrisis en de Coronacrisis zijn er in 2022 minder vergunningsaanvragen geweest. Dit leidde tot minder inkomsten.
Natuurnetwerk Brabant 1.308 V
De grondposities (aankoop, verkoop en doorlevering) laten zich moeilijk ramen. Bij verkoop worden boekwinsten en pachtinkomsten gerealiseerd. In de laatste maanden van 2022 heeft een aantal mutaties plaatsgevonden welke niet voorzien waren bij de slotwijziging 2022.
Baten specifieke uitkeringen Natuur 4.481 N
Doordat de lasten voor de SPUK's van Natuur in 2022 lager zijn uitgevallen dan geraamd (zie toelichting bij lasten), wordt aan de batenzijde een gelijk bedrag minder aan baten gerealiseerd (4.214 N). Ten behoeve van de dekking van organisatiekosten vanuit de SPUK LPN was een baat ter hoogte van € 1,2 mln geraamd. Doordat in 2022 aan organisatiekosten € 933.000 is gerealiseerd, ontstaat binnen de baten een aanvullend nadeel van € 267.000.
Bijdrage in toegerekende organisatiekosten 933 V
De bijdrage in toegerekende organisatiekosten komt hoger uit.
Overige: saldo van overige lagere en hogere baten 388 N