De provincie werkt aan schoon, voldoende en veilig water, een schone en vitale bodem en klimaatadaptatie. Dit zijn de vijf centrale beleidsopgaven voor een duurzame klimaatbestendige leefomgeving.
Het jaar 2022 was het eerste jaar van voortvarende uitvoering van het Regionaal Water en Bodem Programma 2022-2027 (RWP) en waarin ook een start is gemaakt met uitvoering van de Maatwerkovereenkomsten met de waterschappen (MOKs), het Bestuursconvenant Grondwater en de adviezen van de onafhankelijke Adviescommissie Droogte. Daarnaast hebben uw Staten in 2022 besloten tot verhoging van de grondwaterheffing, zodat er meer middelen beschikbaar komen om maatregelen tegen verdroging te treffen. Op het vlak van hoogwaterveiligheid zijn diverse dijkverbeterings- en/of rivierverruimingsprojecten rond de primaire en regionale keringen in voorbereiding (waaronder Meanderende Maas en Cuijk-Ravenstein). Daarnaast is de provincie samen met de waterschappen gestart met het actualiseren van de overstromingsscenario’s van de Maas. Ten aanzien van Vitale Bodem is het startschot gegeven voor de uitvoering van het project BodemUp 2.0 - integrale aanpak water en bodem op agrarische gronden - waarvoor aanvullende financiële middelen vanuit het Rijk beschikbaar zijn gesteld. Met het beroepsonderwijs (MBO, HBO) is gewerkt aan onderwijsvernieuwingen om duurzaam bodembeheer een plek te geven in de groene opleidingen. Het project ‘Schoon Water voor Brabant’ gericht op de bescherming van onze kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden is gecontinueerd, en daarnaast is veel aandacht gegeven aan het terugdringen van medicijnresten en de landsgrensoverschrijdende samenwerking om de waterkwaliteit te verbeteren.
De provincie heeft in 2022 veel geïnvesteerd in de samenwerking met gemeenten en waterschappen als belangrijke samenwerkingspartners in het realiseren van een klimaatbestendig en waterrobuust Brabant. In de Zuidwestelijke Delta, Waterpoort en Geopark Schelde Delta en zijn de volgende projecten uitgevoerd: Voorverkenning gebiedsproces Volkerak-Zoommeer, Water tussen Wal en Schelde, Opstellen Bidbook UNESCO Global Delta status voor het Geopark Schelde Delta, heropening en Inlaat Roode Vaart.
Op het gebied van de provinciebrede Klimaatopgave hebben de programma’s Water en Bodem en Milieu en Energie het voortouw genomen om deze hoofdopgave uit de Omgevingsvisie in de andere provinciale programma’s te verankeren.
De aanpak van de spoedeisende bodemsaneringen loopt conform planning. Met extra aandacht en tijd voor de aanpak van drie bodemverontreinigingen die ontstaan zijn door illegale lozingen van drugsafval. De provincie pakt deze bodemverontreinigingen aan vanuit haar ‘vangnet’-bevoegdheden onder de Wet Bodembescherming. Ten aanzien van het onderwerp diffuse loodverontreinigingen is de verwachtingenkaart opgeleverd en worden er, in samenwerking met 5 Brabantse gemeenten, pilots opgestart voor het uitvoeren van bodemonderzoek.
In 2022 kwam daarnaast aanvullend beleid vanuit het Rijk (NPLG, kamerbrief Water en Bodem sturend). Hierdoor, en door een verdere duiding van de urgentie van de droogte-problematiek door de Adviescommissie Droogte, bleken de opgaven en benodigde maatregelen omvangrijker dan vastgelegd in het RWP. Dit noodzaakt verdere doorwerking van het principe en Rijksbeleid ‘Water en Bodem sturend’ in onder meer het ruimtelijk beleid van provincie, waterschappen en gemeenten en een aanvulling dan wel addendum van het RWP. Tevens bleek in 2022 dat door een combinatie van aanvullende opgaven en uitvoeringsrisico’s de huidige begroting van het RWP geactualiseerd moet gaan worden.
Omschrijving (toelichting)
Indicatoren:
· De grondwatervoorraad is op orde en stabiel op termijn: Grondwaterstand en stijghoogte in de grondwaterlichamen voldoet aan de norm (uiterlijk 2027 moeten beide grondwaterlichamen voldoen, 1 voldoet momenteel niet).
· Voldoende grondwater voor de natuur: Areaal natte natuurparels dat niet langer verdroogd is (uiterlijk 2027 is 12.000 ha NNP niet langer verdroogd).
Kwaliteit (indicator)
O
Kwaliteit (toelichting)
Bovenstaande indicatoren vergen een langetermijnaanpak en medewerking van veel partijen. We moeten meer inzet plegen om bovenstaande indicatoren tijdig te halen. Daarom hebben we in 2021 nadere afspraken gemaakt met onze waterpartners in het Grondwaterconvenant 2022-2027 en de Maatwerkovereenkomsten met de waterschappen (MOKs). Er wordt in afstemming met de Waterschappen en overige uitvoerende partners gewerkt aan een adaptieve programmering en er zijn afspraken gemaakt over het verstevigen van de capaciteit om de inzet op de uitvoering te verstevigen. De eerste aanvragen op basis van de Bijdrageregeling Water en Bodem zijn eind 2022 ontvangen, waarmee middelen naar de waterschappen gaan voor projecten gericht op verdrogingsbestrijding ten behoeve van de natte natuurparels.