Verbonden partijen

In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belangen en risico's van de provincie als gevolg van banden met externe rechtspersonen, waarin de provincie zowel financieel deelneemt als zeggenschap heeft. De provincie neemt zowel deel in rechtspersonen, tot stand gekomen op grond van de publiekrechtelijke Wet Gemeenschappelijke Regelingen als in rechtspersonen, gestoeld op privaatrechtelijke samenwerkingsvormen.
Deze paragraaf heeft zijn basis in artikel 15 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies (BBV) en de daarop van toepassing zijnde toelichting. Conform dit artikel bevat deze paragraaf ten minste:
-    De visie op en de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen;
-    De lijst van verbonden partijen, die wordt onderverdeeld in:
1.    Gemeenschappelijke regelingen en Benelux Groepering Territoriale Samenwerkingen;
2.    Vennootschappen en coöperaties;
3.    Stichtingen en verenigingen, en,
4.    Overige verbonden partijen.
In de lijst van verbonden partijen wordt ten minste de volgende informatie opgenomen:
-    de wijze waarop de provincie een belang heeft in de verbonden partij en het openbaar belang dat ermee gediend wordt;
-    het belang dat de provincie in de verbonden partij heeft aan het begin en het einde van het boekjaar;
-    de omvang van het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het boekjaar;
-    de omvang van het financiële resultaat van de verbonden partij in het boekjaar 2024;
-    de eventuele risico’s, als bedoeld in artikel 11, eerste lid, onderdeel b BBV, van de verbonden partij voor de financiële positie van de provincie (alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie).

Verbonden partijen
Verbonden partijen zijn privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de provincie een bestuurlijk (zeggenschap) en een financieel belang heeft.
Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de provincie middelen risicodragend ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij kunnen worden verhaald op de provincie.
De provincie kan besluiten om een bestuurlijk en financieel belang te houden in organisaties als die een bijdrage leveren aan het publiek belang. Het publieke belang dat verbonden partijen vertegenwoordigen wordt door Provinciale Staten gewogen bij de toetreding van de provincie tot een organisatie.

Bestuurlijk belang verbonden partijen
Het bestuurlijk belang bij een verbonden partij uit zich in de invloed die kan worden uitgevoerd bij de verbonden partij. Bij privaatrechtelijke organisaties is dat onder andere stemrecht op besluiten die tijdens de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) of ledenvergadering zijn geagendeerd, vaak in combinatie met een voordrachts- of benoemingsrecht van bestuurders en leden van het toezichtsorgaan; de Raad van Commissarissen (RvC) of Raad van Toezicht (RvT). Bij gemeenschappelijke regelingen zijn we als provincie vertegenwoordigd in het Algemeen en/of Dagelijks Bestuur. De mate van invloed per verbonden partij is opgenomen in de navolgende tabellen.

Financieel belang verbonden partijen
Het financiële risico van de verbonden partijen is gelijk aan de omvang van het provinciaal aandeel in de deelneming (zie ook de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing), dan wel gelijk aan de (jaarlijkse) bijdrage die de verbonden partij van de provincie ontvangt.
De provincie ontvangt ook inkomsten uit verbonden partijen in de vorm van dividend. Met de volgende verbonden partijen zijn dividendafspraken gemaakt: Eindhoven Airport NV, Brabant Water NV, ZEH NV, Nederlandse Waterschapsbank NV en de BNG Bank NV. Het ontvangen dividend wordt als algemeen dekkingsmiddel in de begroting opgenomen. Ook zijn er dividendafspraken met Enexis Holding NV. Deze deelneming is onderdeel van de immunisatieportefeuille en het dividend loopt via het rendement van de immunisatieportefeuille.

Het beleid ten aanzien van verbonden partijen is uitgewerkt in de Nota Verbonden Partijen die op 2 februari 2024 door Provinciale Staten is vastgesteld. In de Nota Verbonden Partijen zijn de kaders en uitgangspunten vastgelegd voor de wijze waarop we als provincie omgaan met verbonden partijen. De nota beschrijft wat de belangrijkste onderwerpen zijn waarop we willen sturen, welke instrumenten tot onze beschikking staan en hoe we die als provincie inzetten. De kaders en uitgangspunten hebben betrekking op het aangaan, beheer, wijzigen en beëindigen van verbonden partijen. Ook zijn in de nota andere zaken die relevant zijn beschreven, zoals wet- en regelgeving en de wijze waarop op de monitoring, evaluatie en verantwoording rondom verbonden partijen plaatsvindt.
Conform de toezegging in het Memo aan Provinciale Staten over de Nota Verbonden Partijen 2024 d.d. 29 januari 2024 is op de Brabant-website een overzicht van alle verbonden partijen geplaatst, waar de jaarrekeningen 2024 van de verbonden partijen beschikbaar worden gesteld zodra ze gereed en vastgesteld zijn. Het overzicht is te vinden op: www.brabant.nl/jaarrekeningenverbondenpartijen.

Daar waar we voor een betreffende verbonden partij specifieke risico’s zien, is dit in subparagraaf Risico’s en aandachtspunten (zie hierna) nader toegelicht. Vanzelfsprekend worden de verbonden partijen geraakt door economische ontwikkelingen, maar mogelijk ook door (de gevolgen van) grote maatschappelijke thema’s en beleidsontwikkelingen, zoals de energietransitie en wijzigingen in regelgeving. In deze paragraaf geven we een overzicht van de algemene ontwikkelingen en onzekerheden die gevolgen hebben voor onze verbonden partijen. In de programma-hoofdstukken is dit waar aan de orde nader toegelicht. 

Aanpak Stikstof
De Brabantse natuur mag niet verder verslechteren door stikstof die erop neerslaat. Maatregelen om verslechtering te voorkomen hebben impact op de uitvoeringskracht van verbonden partijen bij het uitvoeren de beleidsambities van de provincie. 
De provincie werkt, samen met partners en bedrijven waaronder de verbonden partijen, aan het verminderen van stikstofuitstoot en het blijvend verbeteren van onze natuur. Het kader hiervoor is de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof (BOS) 2.0. De maatregelen in de BOS moeten ervoor zorgen dat vergunningen voor economische en maatschappelijke ontwikkelingen weer mogelijk worden.
PS worden periodiek geïnformeerd over de ontwikkelingen rond stikstof. Zie bijvoorbeeld de Statenmededeling Actualiteiten Stikstof Q2-2025

Energietransitie
Ondanks maatregelen die door Enexis, provincie en gemeenten worden getroffen, neemt de netcongestieproblematiek toe. Naast congestie op het middenspanningsnet (MS-net), lijkt in bepaalde delen van Brabant ook congestie op het laagspanningsnet (LS-net) te ontstaan. Oplossingen zijn in beeld, maar het aantal projecten is zo omvangrijk dat oplossingen in sommige gebieden pas op langere termijn (over een aantal jaren) kunnen worden gerealiseerd. Dit gaat steeds verstrekkender gevolgen hebben voor allerlei opgaven binnen Brabant zoals woningbouw, verduurzaming bedrijven en woningen, aansluiten nieuwe bedrijven, laadinfrastructuur, enz. 

Verbonden partijen, zoals Pivot Park Holding BV, Havenbedrijf Moerdijk NV en Ontwikkelmaatschappij Gebiedsontwikkeling Fellenoord BV, worden hierdoor mogelijk in de ontwikkeling beperkt. Daarnaast vervullen zij een rol bij oplossingen en maatregelen om de negatieve gevolgen te beperken. Enerzijds gaat het om een (versnelde) uitbreiding en versterking van het energienetwerk, anderzijds om de inzet van technische, juridische en financiële innovaties en maatregelen om het bestaande energienetwerk efficiënter te gebruiken en om op de kortere termijn lokale oplossingen mogelijk te maken.

De samenwerking met Enexis is daarin een belangrijk onderdeel. Zowel de inhoudelijk/beleidsmatige rol als de eigenaarsrol/het aandeelhouderschap wordt dan ook zeer actief ingevuld, onder andere via het voorzitterschap van de aandeelhouderscommissie. 

Ruimte voor Defensie
Door de toenemende dreiging in de wereld wil Defensie flink gaan uitbreiden. Uitbreiding van de activiteiten van Defensie zal impact hebben op de provincie Noord-Brabant. Het brengt zowel uitdagingen als kansen met zich mee voor zowel onze provincie als voor onze verbonden partijen, zoals bijvoorbeeld Eindhoven Airport en Business Park Aviolanda. 
Deelneming BOM Holding BV heeft – in opdracht van het Ministerie van Defensie – een nieuwe vennootschap ten behoeve van een nieuw fonds (SecFund) opgericht. Met dit fonds wordt geïnvesteerd in innovaties met een belangrijke veiligheidscomponent. Zie ook de Statenmededeling van 10 juni 2025.

Strategische autonomie
Het risico van toenemende afhankelijkheid van externe (niet-Europese) partijen in sectoren als energie, technologie, grondstoffen, mobiliteit en infrastructuur raakt ook de provincie. Verbonden partijen kunnen een rol spelen in het vergroten van strategische autonomie, bijvoorbeeld via versterking van digitale infrastructuur of het behoud van kennis. De provincie ziet hierin een kans om via verbonden partijen, zoals BrabantRing en de Campussen, bij te dragen aan de maatschappelijke weerbaarheid en zelfstandigheid van Nederland en de EU.

Herijking Gemeentefonds per 2026
Het zogenoemde ravijnjaar 2026, waarin de inkomsten van gemeenten dalen als gevolg van een structurele verlaging van het gemeentefonds, heeft mogelijk ook gevolgen voor de verbonden partijen waarin de provincie Noord-Brabant samen met gemeenten participeert. Een aantal van onze verbonden partijen, zoals gemeenschappelijke regelingen, is mede afhankelijk van gemeentelijke bijdragen. De financiële druk bij gemeenten kan leiden tot lagere financiële bijdragen van gemeente of heroverweging van gemeentelijke deelname. Dit heeft impact op de uitvoeringskracht van deze samenwerkingsverbanden. De provincie houdt rekening met deze risico’s, onder andere bij het beoordelen van begrotingen van verbonden partijen.

Mutaties Verbonden partijen
We geven een overzicht van de (verwachte) mutaties binnen de verbonden partijen van de provincie:

Automotive Campus Helmond
De provincie steunt de campusorganisatie Stichting Automotive Campus Helmond al langere periode middels subsidie, is eigenaar van gronden op de campus en is al geruime tijd samen met Bouwbedrijf Van de Ven en Gemeente Helmond betrokken bij de doorontwikkeling van de campus. Sinds de zomer van 2024 is door partijen gezamenlijk gestaag verder gewerkt aan de uitwerking van een nieuwe publiek-private samenwerking (PPS). Met de Statenmededeling van 20 mei 2025 zijn PS hierover geïnformeerd. Wanneer partijen tot inhoudelijke overeenstemming zijn gekomen op de meest wezenlijke onderdelen, wordt gestart met de voorbereiding van de (juridisch) noodzakelijke stappen om tot oprichting van het PPS-construct te kunnen komen. Provinciale Staten zullen vervolgens in de gelegenheid worden gesteld om eventuele wensen en bedenkingen kenbaar te maken (naar verwachting eind 2025 of begin 2026).  

Regionaal warmtebedrijf 
De Wet collectieve warmte (Wcw) heeft onder andere als doel om een nieuwe marktordening gestalte te geven, waardoor de rol van de overheid toeneemt. De wet zal naar alle waarschijnlijkheid in 2026 in werking treden. Daarmee worden belangrijke kaders definitief. Enexis, Energie Beheer Nederland (EBN) en de provincie Noord-Brabant sloten op 30 januari 2025 een intentieovereenkomst om de oprichting van een publiek warmtebedrijf te verkennen, in afwachting van inwerkingtreding van de nieuwe wet.

CSV Amsterdam BV 
Bij de verkoop van Essent aan RWE zijn vijf special purpose vehicles (SPV’s) opgericht. Dit zijn besloten vennootschappen met een specifiek doel. In 2020 en in 2024 zijn vier vennootschappen opgeheven. Sinds september 2024 was alleen Claim Staat Vennootschap Amsterdam BV (CSV) nog actief met het doel om namens Deponie Zuid BV (vennootschap onder Attero Holding BV) een bezwaar/gerechtelijke procedure te voeren tegen de Belastingdienst ten aanzien van een naheffingsaanslag afvalstoffenbelasting in 2014. Met de afwikkeling van de gerechtelijke procedure resteren er geen rechten en plichten meer die zijn voortgekomen uit de verkoop van Attero. De ontbinding van de vennootschap is inmiddels geeffectueerd. Zie ook Statenmededeling d.d. 15 april 2025.

Exitproces
De volgende verbonden partijen doorlopen momenteel het beëindigings-/verkoopproces;
-    Green Chemistry Campus BV (GCC);
-    Stichting Beheer Museumkwartier;
-    NV Monumenten Beheer Brabant;
In de volgende subparagraaf wordt de status en argumentatie per verbonden partij nader toegelicht.

Risico’s en aandachtspunten
Een verbonden partij wordt getoetst op aandachtspunten en risico’s op het gebied van beleid, governance en financiën. Per onderdeel wordt een kleurcode toegekend:

Groen      Geen noemenswaardige aandachtspunten of risico’s. 

Oranje     Aandachtspunten of risico’s die binnen het uitvoeringsmandaat vallen van GS. Dit heeft geen hoge urgentie en de risico’s zijn beperkt. Bijvoorbeeld bestuurswisselingen, statuten die herzien moeten worden of licht tegenvallende resultaten.  

Rood    Grote aandachtspunten die soms directe actie vereisen en onder de aandacht van PS dienen te worden gebracht. Bijvoorbeeld niet afgedekte financiële risico’s, slecht functionerend bestuur of toezichthouder, als er geen publiek belang (meer) is of tegenvallende resultaten. 

Indien oranje of rood wordt toegekend, of indien er overige relevante ontwikkelingen zijn wordt dit onderaan de tabel toegelicht. 

Complexiteit op inhoud of samenwerking met de andere betrokken partijen kan vragen om maatwerk en afwijking van de algemene uitgangspunten, zoals opgenomen in de Nota Verbonden Partijen. Bovendien is de provincie ook niet altijd in de formele positie om besluiten af te dwingen. Als Gedeputeerde Staten bij de uitoefening van hun bevoegdheden zijn afgeweken van de kaders en uitgangspunten (bijvoorbeeld wanneer de bezoldiging van de bestuurders niet binnen de WNT-norm valt), wordt daarover per verbonden partij gerapporteerd. Dit is ook specifiek opgenomen in de tabel.
In de bijlagenbundel wordt nader ingegaan op het Innovatiefonds, Energiefonds, Brabant C fonds, Groen Ontwikkelfonds, Leisure Ontwikkelfonds en Brabant Startup Fonds.

 Gemeenschappelijke regelingen en Benelux Groepering Territoriale Samenwerkingen

1.1    GR Havenschap Moerdijk (i.c.m. Havenbedrijf Moerdijk NV)
Havenbedrijf Moerdijk NV is eind 2023 gestart met de voorbereiding van een nieuwe bedrijfsstrategie die in 2025 ter vaststelling aan de AvA zal worden voorgelegd. In het tweede halfjaar van 2025 zal de governance van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) worden geëvalueerd.
De provincie heeft in het geval van Havenbedrijf Moerdijk NV geen statutaire bevoegdheid om één of meer commissarissen voor te dragen. Dit wijkt af van de richtlijn uit de Nota verbonden partijen van de provincie. We worden voldoende betrokken bij de vaststelling van profielen en voorgenomen benoemingen, maar bij een volgende statutenwijziging zal dit worden meegenomen. 

In het eerste halfjaar van 2025 zijn bij Havenbedrijf Moerdijk NV twee nieuwe commissarissen benoemd: mevrouw E. (Ehssane) Gounou en de heer R. (Roderick) de la Houssaye. Daarnaast is mevrouw M. (Marika) Menschaar - Den Hartog herbenoemd als Directeur interne bedrijfsvoering (CFO).
 

2.    Vennootschappen en coöperaties

2.1    Enexis NV
De rol van Enexis is niet alleen bepalend voor tijdige realisatie van de Brabantse energietransitie. Ook andere economische en maatschappelijke opgaven binnen Brabant zijn afhankelijk van het feit of Enexis op tijd de capaciteit van het elektriciteitsnet op orde heeft en/of meewerkt aan alternatieve oplossingen. Ondanks maatregelen die door Enexis, provincie en gemeenten worden getroffen, neemt de netcongestieproblematiek toe. Enexis is dan ook een strategische partner, waarbij de alliantie tussen Enexis en provincie door zowel concrete als strategische samenwerking een belangrijk fundament biedt voor het kunnen behalen van de doelstellingen ten aanzien van broeikasgasreductie en duurzame opwek.?In de Brabantse Energieagenda is dit uitgewerkt.

Door afspraken met het Rijk én door het overgrote deel van de winst uit de verkoop van Fudura niet uit te keren, hebben de aandeelhouders in 2023 de financiering van investeringen in het elektriciteitsnet ook op lange termijn veiliggesteld. De druk op het elektriciteitsnet en behoefte aan investeringen neemt echter dermate toe, dat de Algemene vergadering van aandeelhouders heeft besloten om het dividendbeleid aan te passen om de financiering op lange termijn veilig te stellen. Zie de  Statenmededeling  11 maart 2025.

In verband met de nieuwe Wet collectieve warmtevoorziening treffen?Enexis, de provincie en Energiebeheer Nederland (EBN) voorbereidingen voor een actieve rol bij de ontwikkeling van initiatieven in het Brabantse verzorgingsgebied. Het grootste initiatief betreft de verkenning van een mogelijke oprichting van een Regionaal Warmtebedrijf. Zie de Statenmededeling 13 mei 2025 over deze verkenning. 

De RvB voldoet met een man-vrouw verhouding van 3/1 anno 2025 niet aan de gewenste diversiteit, zoals vermeld in de Nota verbonden partijen (ten minste een derde van het aantal leden bestaat uit mannen en ten minste een derde van het aantal leden bestaat uit vrouwen). 

2.2    Brabant Water NV
De provincie heeft als aandeelhouder van Brabant Water NV geen statutaire bevoegdheid met betrekking tot de strategie van Brabant Water. Dit wijkt af van de richtlijn uit de Nota verbonden partijen van de provincie, waarin is vermeld dat de provincie als aandeelhouder betrokken wil worden bij de totstandkoming of wijziging van de strategie van verbonden partijen.  

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op de openbare drinkwatervoorziening. Dat gaat over de kwaliteit van drinkwater, de leveringszekerheid en over de doelmatigheid van de drinkwatervoorziening. De provincie wordt net als de overige aandeelhouders uitgenodigd om te reflecteren op de ondernemingsstrategie van Brabant Water. Daarnaast werkt de provincie samen met Brabant Water vanuit haar wettelijke zorgplicht uit de Drinkwaterwet om te zorgen voor een duurzame drinkwatervoorziening. Daartoe hebben de provincie en Brabant Water NV de overeenkomst ‘Op pad naar een duurzame drinkwatervoorziening Brabant Water, 2023-2030’ getekend. De voortgang van de afspraken wordt jaarlijks besproken. In november 2024 zijn PS geïnformeerd over de stand van zaken, zie de Statenmededeling 19 november 2024. In 2027 vindt een uitgebreide tussenevaluatie plaats.

Op 13 januari 2025 presenteerden de provincies, drinkwaterbedrijven en de minister van Infrastructuur en Waterstaat een actieplan om een toekomstig drinkwatertekort te voorkomen. In het actieplan staan landelijke en regionale maatregelen die ervoor moeten zorgen dat in Nederland ook na 2030 voldoende drinkwater beschikbaar blijft. De aanleiding is het dreigende drinkwatertekort waar het RIVM eerder al voor waarschuwde. Zie het rapport Waterbeschikbaarheid voor de bereiding van drinkwater tot 2030 – knelpunten en oplossingsrichtingen. 

Brabant Water stelde samen met de provincie een regionaal actieplan op om voldoende drinkwaterbronnen te waarborgen in de toekomst. Daarin werd stilgestaan bij de noodzaak om vooral in West-Brabant snel actie te ondernemen om een drinkwatercrisis te voorkomen. Dit plan is, samen met de actieplannen van andere regio’s, gebruikt als basis voor het landelijke actieplan. Zie het  Regionaal actieplan.  De provincie en Brabant Water zetten zich samen in voor de noodzakelijke acties zoals een nieuwe winning in Kruisland, drinkwater uit brak grondwater en zeewater. Ook wordt er ingezet op drinkwaterbesparing.

2.3    Eindhoven Airport NV
Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft in juni 2024 een besluit genomen over de in oktober 2020 ingediende aanvraag van Eindhoven Airport voor een vergunning op basis van de Wet natuurbescherming. Daarbij is aangegeven dat voor Eindhoven Airport geen vergunningplicht geldt, omdat de aanvraag betrekking heeft op de bestaande rechten van de luchthaven. Met het oog op bescherming van de nabijgelegen Natura2000-gebieden heeft het ministerie aangegeven regie te willen houden om te voorkomen dat de stikstofuitstoot in de toekomst toeneemt. Daarom is een maatwerkvoorschrift aan de luchthaven opgelegd en is de uitstoot van de luchtgebonden activiteiten - zoals opgenomen in de stikstofberekeningen bij de vergunningaanvraag - als maximaal toegestane bovengrens vastgelegd. Uiterlijk april 2026 moet Eindhoven Airport daar voor het eerst over rapporteren. Tegen het besluit van het ministerie van LNV van juni 2024 is beroep aangetekend, deze beroepsprocedure loopt nog.
Vanwege onderhoud van de start-landingsbaan sluit Eindhoven Airport N.V. van februari 2027 t/m juli 2027. Voor de werknemers in dienst van ketenpartners is er in deze periode bij Eindhoven Airport N.V. nauwelijks tot geen werk beschikbaar. Dit leidt tot een risico van mogelijke uitstroom van werknemers. Eindhoven Airport NV brengt momenteel in beeld welke mitigerende maatregelen er kunnen worden genomen.
De governance bij Eindhoven Airport voldoet op een aantal punten niet aan de Nota Verbonden Partijen:
-    De bezoldiging van de bestuurders ligt hoger dan het bezoldigingsmaximum zoals opgenomen in de Wet normering topinkomens (WNT). Voor Eindhoven Airport NV geldt de WNT niet. 
-    Binnen de RvC voldoet de man/vrouw met een 4/1 verhouding niet aan de gewenste verhouding, zoals vermeld in de Nota verbonden partijen (3/2). 
-    De aandeelhouders van Eindhoven Airport NV hebben geen statutaire bevoegdheid met betrekking tot de strategie van Eindhoven Airport NV. Conform de statuten stelt de directie jaarlijkse een businessplan met begroting op over een periode van de komende vijf jaar. De RvC is statutair bevoegd om dit businessplan goed te keuren. Dit wijkt af van de richtlijn uit de Nota verbonden partijen van de provincie, waarin is vermeld dat de provincie als aandeelhouder betrokken wil worden bij de totstandkoming of wijziging van de strategie van verbonden partijen. Halfjaarlijks worden de aandeelhouders van Eindhoven Airport NV met een toelichting geïnformeerd over (de voortgang op) het vastgestelde businessplan.
Met een belang van 24,5% heeft de provincie in de AvA geen doorslaggevende stem. De provincie zal binnen haar invloedsfeer aandacht blijven vragen voor bezoldiging en diversiteit.

2.4    BOM Holding BV
In 2024 is de nieuwe meerjarenstrategie voor de periode 2025-2028 vastgesteld. PS zijn hierover geïnformeerd met het memo d.d. 4 december 2024.
De Raad van Commissarissen van BOM Holding BV wijzigt van samenstelling. Door de AvA zijn mevrouw M. (Mariëlle) Vogt (per 1 juli 2025) en de heer J. (Jeroen) van Glabbeek (per 1 oktober) benoemd. Zij volgen respectievelijk mevrouw N. (Nancy) Mac Gillavry en R. (Ronald) Slaats op. Beide zijn aan het einde van hun zittingstermijn niet meer herbenoembaar. 
De heer V. (Victor) van der Chijs is per 1 juni herbenoemd als lid en voorzitter van de Raad van Commissarissen.

2.5    Ruimte voor Ruimte Beheer BV / Ruimte voor Ruimte CV (RvR)
Het moment waarop RvR de terugverdienopgave heeft gerealiseerd komt dichterbij. Inmiddels zijn alle RvR-titels planologisch belegd.

Ruimte voor Ruimte Beheer BV zal ook na de realisatie van de terugverdienopgave in worden blijven gezet voor de bijdrage aan en realisatie van gebiedsontwikkeling. De huidige BV/CV structuur zal worden gewijzigd naar een vereenvoudigde BV-structuur. Daartoe worden ook de statuten en de aandeelhoudersinstructie aangepast. Zie ook de Statenmededeling m.b.t. de voortzetting van verbonden partij Ruimte voor Ruimte Beheer BV d.d. 5 november 2024 en de Statenmededeling m.b.t. het beleggen van de laatste RvR-titel d.d. 25 maart 2025.
In de jaarrekening 2023 van Ruimte voor Ruimte Beheer BV is, nadat deze is vastgesteld, door de accountant een fout geconstateerd met betrekking tot de waardering van de deelmening van 1% van het kapitaal in Ruimte voor Ruimte CV. Op 31 december 2023 is deze deelneming €195.000,- te hoog gewaardeerd. Inmiddels is dit hersteld, maar daardoor sluit de informatie in de tabel Vermogensstructuur en resultaat (zie hierna) niet aan op de informatie in de paragraaf verbonden partijen bij de provinciale jaarrekening 2024. Het leidt niet tot een ander risicobeeld en er is geen impact op het resultaat na belastingen over 2023.

2.6    Business Park Aviolanda BV
In 2023 heeft de AvA een nieuw ondernemingsplan met een vastgoedstrategie vastgesteld, waarin ook de organisatorische gevolgen en het beleid m.b.t. maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn uitgewerkt. De ontwikkeling van Aviolanda, in samenwerking met Defensie en de ondernemingen en de onderwijsinstellingen op de campus, heeft inmiddels de nodige successen opgeleverd. In 2025 is er de uitdaging om tot uitvoering van het ondernemingsplan te komen, waarbij er aandacht is voor de impact op het ondernemingsplan van de uitspraken van de Raad van State op 18 december 2024 over intern salderen met ongebruikte stikstofruimte. Ook wordt bepaald hoe de financieringsbehoefte, waaronder de herfinanciering van de in 2025 aflopende leningen, kan worden ingevuld. Zie hierover ook Statenmededeling d.d. 17 december 2024. 
In de AvA van 19 mei 2025 is het nieuwe directiereglement en bezoldigingsbeleid door de AvA vastgesteld.  Hiermee is de governance weer actueel en toekomstbestendig. 

2.7    Nederlandse Waterschapsbank NV (NWB Bank NV)
De governance bij NWB Bank NV voldoet op twee punten niet aan de Nota Verbonden Partijen:
-    De bezoldiging van de bestuurders ligt hoger dan het bezoldigingsmaximum zoals opgenomen in de Wet normering topinkomens (WNT). Voor NWB Bank NV geldt de WNT niet. 
-    De provincie/aandeelhouders van NWB Bank NV hebben geen statutaire bevoegdheid met betrekking tot de strategie van NWB Bank NV.

Met een belang van 0,12% heeft de provincie bij de vaststelling van de bezoldiging geen doorslaggevende stem. 

2.8    BNG Bank NV
De governance bij BNG Bank NV voldoet op twee punten niet aan de Nota Verbonden Partijen:
-    De bezoldiging van de bestuurders ligt hoger dan het bezoldigingsmaximum zoals opgenomen in de Wet normering topinkomens (WNT). Voor BNG Bank NV geldt de WNT niet.
-    De provincie/aandeelhouders van BNG Bank NV hebben geen statutaire bevoegdheid met betrekking tot de strategie van BNG Bank NV. Conform de statuten dient jaarlijks in de AvA een toelichting op de strategie te worden gegeven.

Met een belang van 0,07% heeft de provincie bij de vaststelling van de bezoldiging geen doorslaggevende stem. 

2.10    Pivotpark Holding BV
Pivot Park bereidt een campus- en vastgoedstrategie voor die naar verwachting eind 2025 aan de AvA aangeboden wordt ter vaststelling. Hiermee wordt het punt op de horizon bepaald en wordt helder wat in de komende jaren wel en niet nodig is voor een financieel duurzaam Pivot Park. De strategiebepaling is reeds enige tijd onderhanden en op aanwijzing van de aandeelhouders is er nu een adviseur ingeschakeld. 
Bij de totstandkoming van de strategie kijkt Pivot Park ook specifiek naar de volwassenheid van de organisatie en wordt in 2025 de governance geactualiseerd. Tevens worden door Pivot Park voorbereidingen getroffen voor het herfinancieren van de eind 2026 aflopende leningen.
Het verkoopproces van Pivot Park Screening Centre (PPSC) heeft geen resultaat opgeleverd. De marktomstandigheden zijn dermate verslechterd dat tijdens de AvA in december 2024 besloten is om de activiteiten van PPSC te beëindigen. Zie ook het memo hierover aan Provinciale Staten van 17 december 2024. 

De vanuit historisch perspectief zwakke financiële performance van Pivot Park Holding B.V. vraagt aandacht en zal naar verwachting vanaf 2025 verbeteren als gevolg van afbouw van de activiteiten van PPSC. De omzet neemt ook toe als gevolg van ingebruikname van nieuwbouw met bijbehorende verhuuropbrengsten. 

In de AvA van december 2024 is de heer J. (Jan) Kusters herbenoemd tot voorzitter van de RvC voor een termijn van één jaar. In 2025 zullen de aandeelhouders een opvolger benoemen. Dan is er ook aandacht voor de gewenste diversiteit, zoals vermeld in de Nota verbonden partijen (ten minste een derde van het aantal leden bestaat uit mannen en ten minste een derde van het aantal leden bestaat uit vrouwen). Momenteel voldoet de RvC daar niet aan (M/V = 3/1).

2.11    Green Chemistry Campus BV (GCC)
GCC verkeert in financiële moeilijkheden en is niet meer nodig om beleidsdoelstellingen van de provincie te realiseren. De provincie wil, evenals medeaandeelhouders gemeente Bergen op Zoom en B.V. REWIN West-Brabant, haar belang in GCC beëindigen met een zorgvuldige afbouw van activiteiten voor haar stakeholders.
In de provinciale begroting 2025 is voor de doorontwikkeling of afbouw € 2 mln.?door Provinciale Staten beschikbaar gesteld; € 1mln. in begroting 2025 en € 1mln. in een stelpost. Provinciale Staten zijn ook geïnformeerd over de voortgang van deze afbouw via de Statenmededelingen van 16 april 2024 en 10 september 2024 en het Memo gedeputeerde van 18 december 2024.Voor de kapitaalinbreng vanuit de provincie is bij de oprichting van Green Chemistry Campus B.V.? een voorziening getroffen van € 2,3 mln.. Dit is gelijk aan de waarde van het ingebrachte vermogen.

De RvC van GCC zag in de nieuwe fase geen rol meer voor zichzelf weggelegd en alle leden zijn daarom tijdens de aandeelhoudersvergadering van 10 december 2024 afgetreden. Gezien de afbouwfase van de vennootschap zijn de aandeelhouders niet voornemens om voor een beperkte termijn andere leden voor de RvC te werven. Het niet hebben van een RvC wijkt af van de in de Nota verbonden Partijen opgenomen richtlijn.

In de jaarrekening 2023 is, na het vaststellen van deze jaarrekening, een fout geconstateerd met betrekking op de afgrenzing van een toegekende en jaarlijks ontvangen subsidiebijdrage. Door het foutherstel sluit de informatie in de tabel Vermogensstructuur en resultaat (zie hierna) niet aan op de informatie in de paragraaf verbonden partijen bij de provinciale jaarrekening 2024. Het leidt niet tot een ander risicobeeld. De impact op het eigen vermogen bedraagt € 193.432 (negatief) op 31 december 2023 en € 216.382 (negatief) op 1 januari 2023. 

2.12    Groen Ontwikkelfonds Brabant BV 
GS hebben de opdracht van de provincie aan Groen Ontwikkelfonds Brabant BV in december 2024 verlengd tot en met 2035. Aanleiding voor deze verlenging is onder andere het in oktober 2022 door Provinciale Staten vastgestelde Beleidskader Natuur (Statenvoorstel 57/22A), waarin onder meer is opgenomen dat de provincie de realisatie van Ecologische Verbindingszones (EVZ's) wil afronden in 2035 en de opgave voor de inrichting van Natuurnetwerk Brabant (NNB) in 2030. Zie ook  Statenmededeling Verlenging Groen Ontwikkel Fonds Brabant d.d. 2 december 2024. In 2025 zal het Groen Ontwikkelfonds worden geëvalueerd. 

De directeur van het Groen Ontwikkelfonds Brabant BV, mevrouw M.C.T. (Mary) Fiers, heeft aangegeven per 1 januari 2026 te stoppen. De RvC gaat daarom in 2025 een nieuwe directeur werven en voordragen aan de AvA. De benoeming van de nieuwe directeur is beoogd per 1 december 2025.

2.13    NV Monumenten Beheer Brabant
Op het onderdeel Beleid is de kleurcode rood toegekend, omdat ons erfgoedbeleid niet is gericht op de eigendom van monumentale panden. Dit vraagt om het maken van een keuze over de toekomst van NV Monumenten Beheer Brabant en momenteel loopt er een proces om te komen tot een duurzame toekomst voor de monumentale panden. Hierbij wordt een verbinding gezocht met de erfgoeddoelen uit het Beleidskader Levendig Brabant en die van de immunisatieportefeuille.

De portefeuille van Monumenten Beheer Brabant bestaat uit 10 monumentale panden, die deels worden verhuurd. Bij deze panden is sprake van een investeringsbehoefte i.v.m. achterstallig onderhoud en een verduurzamingsopgave. Voor een goed en duurzaam beheer is het beter om de panden onder te brengen bij een grotere monumentenbeheerorganisatie in plaats van een aanvullende investering te doen door de aandeelhouders. Dit beperkt ook het risico van de aandeelhouders. Zie Statenmededeling d.d. 14 januari 2025 en het Provinciaal Blad d.d. 20 februari 2025. Een uitspraak van een rechter in de rechtszaak van MBB in 2025 m.b.t. kasteel Maurick heeft consequenties voor de jaarrekening van 2024. De jaarrekening moet daarom opnieuw worden opgesteld, waarna het na een verklaring van de accountant ter vaststelling wordt voorgelegd aan de AvA. Naar verwachting in september vastgesteld. 

De kleurcode rood op het onderdeel financiën is toegekend in verband met het onzekere toekomstperspectief en de, reeds eerder, voor deze deelneming getroffen voorziening van €2.058.000 in de provinciale jaarrekening (gelijk aan de waarde van het ingebrachte vermogen). In 2025 trekt NV Monumenten Beheer een financiering aan om een liquiditeitstekort op korte termijn te voorkomen. 

2.14    Brabant Startupfonds BV
Het bestuur van de vennootschap bestaat uit een CEO en CFRO. Beide worden ingevuld door een man en daarmee wordt niet voldaan aan de gewenste verhouding, zoals vermeld in de Nota verbonden partijen. Bij een mutatie in het bestuur zal er aandacht zijn voor diversiteit.

De jaarrekening wordt dit jaar voor het eerst opgemaakt door Govers Accountants. Zij hebben aangegeven meer tijd nodig te hebben om een controleverklaring af te kunnen geven. Het oordeel van de accountant is relevant om de jaarrekening van Brabant Startupfonds BV vast te kunnen stellen. Daarom is uitstel voor de opmaak van de jaarrekening 2024 verleend. 

2.15    BrabantRing BV
BrabantRing BV bevindt zich in de oprichtingsfase. In 2024 zijn de governance afspraken gemaakt en is door de provincie een financiering verstrekt aan BrabantRing BV. In het eerste halfjaar van 2025 zal de vennootschap haar eerste operationele activiteiten opstarten en de technische ontvlechting van medeaandeelhouder en dienstverlener BRE-EFX is naar verwachting 1 oktober 2025 gerealiseerd. Na deze ontvlechting is BrabantRing volledig operationeel en is er de uitdaging om tot een winstgevende bedrijfsvoering te komen.

In 2025 zal een nieuwe RvC worden geworven. Naar verwachting start deze RvC na de technische ontvlechting.

2.16    Ontwikkelmaatschappij Gebiedsontwikkeling Fellenoord BV
Ontwikkelmaatschappij Gebiedsontwikkeling Fellenoord BV (hierna Fellenoord BV) is op 1 maart 2024 opgericht. De governance wordt nog nader uitgewerkt door het updaten van de profielschetsen, in verband met de gewijzigde omvang van de RvC van 3 naar 5 leden.

Fellenoord B.V. heeft inmiddels o.a. de huisvesting, ICT en personele bezetting ingericht. De periode van Q3 2025 tot en met Q3 2026 zal in het teken staan van het opstellen van het ruimtelijk raamwerk, het overnemen van de zogenaamde frontrunners van de gemeente Eindhoven en de actualisatie en herijking van de Business Case (grondexploitatie). Zie ook Statenmededeling Stand van zaken Stedelijke Gebiedsontwikkeling juni 2025. De keuze voor een voorkeursalternatief Multimodale Knoop zal ook gevolgen hebben op de fasering en het programma van Fellenoord B.V. Er wordt nog gesproken met het Rijk over mogelijke ondersteuning en versnelling van de woningbouwopgaven als uitvoering van het ’Convenant Rijk en regio investeringen in ondernemingsklimaat microchipsector’, waarbij een mogelijke participatie door het Rijk in Fellenoord B.V. op dit moment geen onderdeel meer uitmaakt van de mogelijkheden. 
 

3.    Stichtingen en verenigingen

3.3    Stichting Brabant C Fonds
Op het onderdeel Beleid is de kleurcode oranje toegekend omdat 2025 voor Brabant C een transitiejaar is, waarin Brabant C naast het afronden van de uitvoering van de provinciale subsidieregeling in mandaat ook een publiek- private samenwerking aangaat met ASML en verdere publiek-private samenwerking verkent conform het Bestuursakkoord. GS werken de publiek-private samenwerking verder uit conform de (financiële) kaders die de perspectiefnota meegeeft. 

De huidige inzet, waarbij Brabant C op basis van mandaat namens de provincie paragraaf 11 t/m 13 van de Subsidieregeling hedendaagse cultuur Noord-Brabant uitvoert, loopt af omdat er na 1-1-2025 geen subsidie meer kan worden aangevraagd. Brabant C is in 2025 nog wel belast met de afhandeling van lopende subsidiedossiers (waaronder voortgangsrapportages en vaststellingen).

De Raad van Toezicht heeft het voornemen uitgesproken om gefaseerd, tot in 2025, het totale aantal leden conform de statuten van Stichting Brabant C Fonds op vijf te brengen. Per 1 juli is de heer J.K. (Jan Karel) van der Staay als vierde lid toegevoegd aan de Raad van Toezicht.

3.4    Stichting Beheer Museumkwartier
Op het onderdeel Beleid is de kleurcode rood toegekend, omdat de provincie per 29 september 2023 het gebouw van het Design Museum heeft gekocht van de gemeente Den Bosch, en daarmee nu al het vastgoed in het Museumkwartier in eigendom van de provincie is gekomen. Uit intern onderzoek is gebleken dat er geen zwaarwegende redenen meer zijn om de Stichting in stand te houden. Zie Statenmededeling 26 maart 2024. De Stichting voert vanaf 1 januari 2025 geen activiteiten meer uit en is per 1 juli 2025 ontbonden. Op dit moment is de stichting in vereffening. Het liquidatieplan voorziet in afronding van de liquidatie per eind februari 2026. Het vastgoed wordt inmiddels beheerd door de provinciale organisatie.

3.5    Stichting Leisure Ontwikkelfonds Brabant
In 2024 is de koerswijziging van 2021 van het Leisure Ontwikkelfonds (LOF) geëvalueerd. Zie het  Statenvoorstel van 10 december 2024 en het  Memo van Gedeputeerde Maes.
Op basis van de verbeterpunten die uit de evaluatie naar voren zijn gekomen, is de oranje kleurcode op het onderdeel Governance toegekend. 

Na de vaststelling is de evaluatie besproken met het bestuur van het LOF en de andere deelnemers. Aan het bestuur is gevraagd om toekomstscenario’s voor te leggen. Deze toekomstscenario’s en de verbeterpunten zijn besproken tijdens een extra vergadering van de Raad van Deelnemers op 3 juli 2025. Over de uitkomsten worden PS geïnformeerd met een Statenmededeling. 

4.    Overige verbonden partijen

4.1    Fonds Nazorg Gesloten Stortplaatsen
De provincie staat garant voor een eventueel negatieve egalisatiereserve bij de gesloten stortplaatsen. De voorziening van de provincie wordt jaarlijks geactualiseerd op basis van de meest recente informatie. 
De waarde van de egalisatiereserve per 31 december 2024 bedraagt negatief € 5.064.861,-. De reden hiervan is dat in 2022 het nettoresultaat van de belegde voorziening gesloten stortplaatsen in het Nazorgfonds samen met een gedeeltelijke onttrekking uit de egalisatiereserve onvoldoende is om de verplichte jaarlijkse oprenting (3,45%) van de voorziening mogelijk te maken. Op 31 december 2022 was de waarde € 6.830.328 negatief. In 2023 en 2024 is dus een deel van het verlies van 2022 ingelopen. 
Vanwege het relatief hoge tekort per eind 2024 staat het stoplicht voor Financiën net als in 2023 op rood.

1.    Gemeenschappelijke regelingen en Benelux Groepering Territoriale Samenwerking

Belang

* Eigenaarsrol en inhoudelijke rol zijn niet conflicterend.

Vermogensstructuur en resultaat                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        x €1000

* De gepresenteerde cijfers zijn de resultaten uit de meest recente gepubliceerde (half)jaarcijfers.

** De provincie en gemeente Moerdijk staan voor ieder 50-50 van het genoemde bedrag garant (gelijk aan de deelname in de Gemeenschappelijke Regeling).

2.    Vennootschappen en coöperaties

Belang

 x € 1.000

* Eigenaarsrol en inhoudelijke rol zijn niet conflicterend. 

Vermogensstructuur en resultaat                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        x€1000

*De gepresenteerde cijfers zijn de resultaten uit de meest recente gepubliceerde (half)jaarcijfers.
**  In de paragraaf verbonden partijen bij de jaarrekening 2024 is per abuis een verkeerd bedrag aan uitstaande leningen opgenomen.

3.    Stichtingen en verenigingen

Belang

* Eigenaarsrol en inhoudelijke rol zijn niet conflicterend.

Vermogensstructuur en resultaat                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    x € 1.000              

*De gepresenteerde cijfers zijn de resultaten uit de meest recente gepubliceerde (half)jaarcijfers.

4.    Overige verbonden partijen

Belang

Vermogensstructuur en resultaat                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  x€1000

*De gepresenteerde cijfers zijn de resultaten uit de meest recente gepubliceerde (half)jaarcijfers

5.    Investeringsfondsen voor Brabant

* Zie bijlagenbundel jaarrekening 2024 voor aanvullende fondsinformatie
** Het beheer van het Innovatiefonds en het Energiefonds vindt plaats door verbonden partij BOM Holding BV