Programma 7 Landbouw en voedsel

Omschrijving (toelichting)

We streven naar dat in Brabant de meest duurzame landbouw- en voedselproductie plaatsvindt in Europa, mede doordat er sprake is van gesloten mineralenkringlopen (in plantaardige en dierlijke ketens), en zoveel mogelijk emissie-loze landbouw naar water, bodem en lucht en de klimaatdoelstellingen worden gerealiseerd. We zetten in op voedselketens  die gezond voedsel produceren en landbouwbedrijven die bijdragen aan een gezonde  (en aantrekkelijke) leefomgeving. Hiermee dragen de landbouw en voedselketens bij aan het Brabants Beleidskader Gezondheid met drie gezonde levensjaren erbij voor elke Brabander in 2030.

Indicatoren

•    Verhouding tussen de bewerkte mest en de gewasbehoefte in Nederland 

•    Stikstof- en fijnstof emissie veehouderij in Brabant 

•    Areaal landbouwgrond (ha) met een positieve bijdrage aan de kwantiteit en kwaliteit van het water- en bodemsysteem. 

Kwaliteit (indicator)

Kwaliteit (toelichting)

•    De verhouding tussen de bewerkte mest en de gewasbehoefte in Nederland is een nieuwe KPI welke nog niet is berekend. Wij zullen dit kengetal in de Uitvoeringsagenda Mest berekenen voor zowel nul-meting als voor het beoogde doel eind 2023 en 2030.

•    Voor fijnstof is de vergunde emissie op peildatum 1 juni 2022 1,6 kton per jaar. Dit is een afname ten opzichte van de nulmeting in 2021. Voor stikstof zijn de cijfers nog niet bekend ten opzichte van 2019.

•    Tot op heden is er ongeveer 15.000 ha gerealiseerd aan landbouwgrond welke een positieve bijdrage leveren aan de kwantiteit en kwaliteit van het water- en bodemsysteem. Als provincie stimuleren we dit via het project Natuurinclusieve Landbouw, de Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij en Bodem Up. Er zit veel overlap tussen de deelnemers aan deze trajecten. Het totale areaal van de deelnemers aan beide trajecten is in beeld gebracht en vervolgens is de overlap geraamd. Op alle deelnemende bedrijven worden maatregelen genomen die leiden tot bodemverbetering. De berekening is gebaseerd op de deelname (in ha's) aan de bovengenoemde provinciale initiatieven (mede) gericht op de stimulering van het water- en bodemsysteem.

Omschrijving (toelichting)

Het Brabantse landbouw- en voedselsysteem is in 2030 een vooraanstaande Europese speler: zeer innovatief en met een sterke concurrentiepositie. De sector rendeert door (nieuwe) economische en maatschappelijke verdienmodellen in grote internationale en kleine regionale ketens. Bovendien zijn nieuwe (biobased) bedrijfstakken tot ontwikkeling gekomen op het snijvlak van landbouw en voedsel en
respectievelijk hightech, biobased bouwen, ICT, chemie en gezondheid. 

We willen het innovatieve ecosysteem van landbouw- en voedselsector in Brabant blijven ondersteunen. Een belangrijk onderdeel daarvan is de ontwikkeling van (kennisintensieve) startups. Deze beginnende ondernemers dragen in belangrijke mate bij aan de ontwikkeling van nieuwe producten, diensten en kennis.
Ze spelen een belangrijke rol in innovatie en dragen bij aan vernieuwende oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen van vandaag en in de toekomst. In samenwerking met het programma Economie, Kennis en Talentontwikkeling, Braventure, Brabant Startup Fonds en de Brabantse
Ontwikkelingsmaatschappij wordt er hard gewerkt om ten behoeve van onze ambitie meer agrifood startups te ondersteunen. 

Via een aantal trajecten, consortia en strategische samenwerkingsverbanden geven we, samen met Brabantse partners uit de gehele landbouw- en voedselketen, de innovatie vorm: Landbouw Innovatie Brabant (Provincie Noord-Brabant en ZLTO), de Innovatiecoalitie ‘Toekomstbestendig Ecosysteem Eiwittransitie Brabant’, strategische samenwerking tussen de diverse Brabantse proeftuinen en de Innovatiealliantie Landbouw en Voedsel Brabant (Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij, REWIN, AgriFood Capital, Brainport Development)

Indicatoren: 
•    Aantal startups in landbouw en voedsel en op cross-overs met high tech 

•    Vestiging nieuwe bedrijven en/of bovengemiddelde groei van bestaande bedrijvigheid in de high tech agrofoodsector / aantal toonaangevende bedrijven  

•    Instroom jongeren in agrifood onderwijs (relatieve toename instroom)

•    Ontwikkeling van bedrijvigheid in nieuwe eiwitten in aantallen bedrijven en werknemers (5% groei per jaar) 

Kwaliteit (indicator)

Kwaliteit (toelichting)

•    Vanuit het programma Business Innovation Program Food (BOM) worden diverse startups begeleid richting concrete nieuwe verdienmodellen en succesvolle businesscase. Bedrijven die hebben meegedaan in periode 2021 tot nu zijn o.a.: Chardon engineering, VAA data, Miss Berry, Food Insights, Respect Farms, Redefine Meat. 

•    Voor de komende periode worden grote uitdagingen verwacht, zowel voor reeds gevestigde bedrijven die willen groeien als voor (intern)nationale nieuw vestigers. Er zijn een aantal nieuwe bedrijven of bestaande bedrijven welke een bovengemiddelde groei hebben doorgemaakt  in de high tech agrofoodsector te weten:
-    Lemken Steketee Home:  Lemken und Steketee - für eine Landwirtschaft von morgen gevestigd op AFC Prinsenland te Dinteloord 
-    Time Traveling milkman: (timetravellingmilkman.com) op AFC Prinsenland te Dinteloord. Duurzame verbetering water en bodemkwaliteit in de vollegrondsteelt.

•    Het project Beet! heeft twee miljoen euro subsidie toegekend gekregen uit het Regionaal Investeringsfonds MBO. Beet! staat voor Brabant Eet, de nieuwe samenwerking van mbo, hbo en bedrijfsleven in de agrifood sector in Brabant. Beet! heeft als doel om de samenwerking tussen het mbo, hbo en bedrijfsleven in de agrifood sector in Brabant te verstevigen en samen in de komende jaren de duurzame inzetbaarheid van (toekomstig) personeel in de sector te vergroten.

•    Er is groeiende belangstelling voor de toepassing van plantaardige van plantaardige eiwitten, ook bij bestaande bedrijven. Interessant in dit kader zijn de ontwikkelingen van bedrijven zoals BiosienZ, Algae Holland, The travelling milkman en Beefy Green.

Omschrijving (toelichting)

De Brabantse landbouw is in 2030 landschaps- en gemeenschapsinclusief en vervult daarmee een vitale rol in natuur- en landschapsontwikkeling en het beheer daarvan. Er is een herkenbare verbinding tussen stad en platteland, tussen producent en consument (voedsel, leefbaarheid dorpen) en met de Brabantse samenleving als geheel (zorg, groene energie, landschap en natuur, recreatie).

Indicatoren: 
•    Aantal natuurinclusieve boeren 

•    Areaal biologische landbouw (ha) 

Kwaliteit (indicator)

Kwaliteit (toelichting)

•    Er is de verwachting dat eind 2022 65 boeren een businessplan hebben opgezet en dat vandaar uit ook wordt ingezet om de omschakeling te maken naar natuurinclusief.

•    Sinds het begin van 2022 werkt de provincie aan de ambitie Biologisch. Het duurt ongeveer 2 á 3 jaar voordat agrariërs zijn omgeschakeld en dus ook zo lang voordat we dit terug kunnen zien in de cijfers. Eind 2021 was 2,84 % van de gronden in Brabant biologische landbouwgronden. Hiervan is 2,53% gecertificeerd en 0,31% in omschakeling. In de cijfers over 2022 kunnen we volgend jaar zien of het aantal omschakelaars omhoog gaat.

Omschrijving (toelichting)

We willen de verbinding tussen de diverse ketens en de burger versterken. Het resultaat is dat de
Brabanders (weer) trots zijn op de landbouw- en voedselsector. De sector is dichter bij de burger gekomen en meer verbonden door onder andere meer kennis van de rol en herkomst van voedsel en van het belang van het buitengebied. Er vindt een verschuiving plaats naar meer voedsel van dichtbij en de landbouw levert een bijdrage aan maatschappelijke en ecosysteemdiensten. Brabanders waarderen het voedsel, het buitengebied, het groen in de stad en de makers, ontwikkelaars en beheerders ervan. De landbouw- en voedselketens worden beleefd als belangrijk onderdeel van de brede welvaart in Brabant.

Steeds meer maatschappelijke opgaven komen samen op één en dezelfde bedrijven binnen de gehele sector en keten. Zo willen we méér dierenwelzijn, minder emissies die schadelijk zijn voor de mens en natuur en een betere bodem- en waterkwaliteit. Deze vraagstukken vragen om een vernieuwingsslag in de veehouderij. Die vernieuwing brengt onzekerheden met zich mee: kan dit financieel uit? Hoe valt een nieuwe koers binnen ons gezin? Wanneer wordt er wéér iets vernieuwends van ons gevraagd? Allemaal vraagstukken die jonge boeren bezig houden en mede bepalend zijn óf en hóe zij het bedrijf voort gaan zetten. De provincie wil de jonge boeren toekomstperspectief bieden. De aankomende tijd gaan we samen met jonge boeren bekijken wat er nodig is om dat toekomstperspectief in te vullen.
We ontwikkelen een plan van aanpak Jonge Boeren.

Vanuit de regiodeal Noordoost Brabant wordt in het project Voedseleducatie door diverse partners gewerkt aan een nieuwe onderwijsmodule over voedsel voor kinderen in de groepen 5 t/m 8 van de basisschool. Er zullen pilots worden gestart op een aantal basisscholen in Noordoost Brabant.
Visit Brabant organiseert Food-routes, waaraan wij financieel bijdragen. Deze dragen ook bij aan een goede boer-burger-relatie.

Indicatoren: 
•    Gemiddelde waardering burgers voor de agrifoodsector in Brabant (op niveau of verbetering van waardering)

•    Percentage Brabanders met zorgen over de gezondheid in relatie tot de veehouderij (afname percentage)

Kwaliteit (indicator)

Kwaliteit (toelichting)

• We werken aan een betere waardering van burgers voor de agrifoodsector door o.a. in 2022 en 2023 een aantal boer-burger initiatieven (welke nog geselecteerd moet worden a.d.h.v. de
  quickscan van Pon & Telos) te ondersteunen. Met het ondersteunen van korte ketens dragen we ook aan bij een betere verbinding tussen de burger en de agrarische ondernemers. Onze ambitie is om het gemiddelde waarderingscijfer van de burgers te verbeteren (minimaal gelijk houden). Op dit moment zijn alleen de landelijke gegevens m.b.t. de waardering bekend, er wordt op dit moment onderzocht of de Brabantse gegevens onttrokken kunnen worden uit de landelijke gegevens.
• De GGD Gezondheidsmonitor Volwassenen 2020 geeft aan dat er in de Provincie Noord-Brabant 3% van de mensen bezorgd is over hun gezondheid in relatie tot veehouderij in 2020. In 2016 was dat nog 2%. De cijfers zijn gecorrigeerd voor verschillende wegingsfactoren en geven een gemiddeld beeld van provincie. Voor elke individuele gemeente zijn deze cijfers verschillend. Zo is in Deurne het percentage gedaald van 10% naar 8%.