Het begrotingsprogramma Energie gaat over de energietransitie als onderdeel van de opgave om verdere klimaatverandering te voorkomen door de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen (mitigatie). Een opgave waarvan de urgentie en ambitie steeds groter worden. Zie bijvoorbeeld het Regeerakkoord en de hoge energieprijzen als gevolg van de Oekraïne-oorlog waardoor besparing en energie-armoede meer dan voorheen in de aandacht staan. Maar het is ook een opgave waarvan de realisatie wordt belemmerd door zaken als de krappe arbeidsmarkt en de (kaders rond de) energie-infrastructuur.
We werken aan een duurzame en energiezuinige samenleving om onze provincie aantrekkelijk en concurrerend te houden richting 2030 en 2050. Dat doen we op basis van de Energieagenda 2019-2030 (PS eind 2018) en de nieuwe aangescherpte Uitvoeringsagenda Energie 2022-2023 ‘Urgent en Kansrijk’ (GS april 2022).
Begin dit jaar zag de monitor Energieagenda 2019-2030 het licht. Deze zal worden benut voor beleidsverantwoording en de samenwerking met de RES-partners. Het primaat van de uitvoering van de Regionale Energie Strategieën (RES’en) ligt bij de gemeenten, de onderlinge rolverdeling is verder uitgewerkt in de in februari vastgestelde governance voor de uitvoering van de RES’en 1.0.
De energietransitie vraagt om het optimaal benutten en uitbreiden van het brede energiesysteem voor elektriciteit, gassen en warmte. Op de langere termijn zal er een nieuw energiesysteem ontstaan met meer flexibiliteit door opslag en conversie van energie, gevoed door bronnen die in de meeste gevallen tijdelijker en lokaler van aard zijn.
Intussen loopt de transitie tegen de grenzen van het huidige systeem aan; naast transportschaarste is voor bedrijven lokaal inmiddels ook sprake van afnameschaarste. Met de nieuwe kwartiermaker wordt invulling gegeven aan de Taskforce Transportschaarste die is aangekondigd in de recente Statenmededeling. Met de aanpak van transportschaarste op de korte termijn, het vinden van lokale oplossingen, wordt gestart in de RES-regio MRE (Metropoolregio Eindhoven). In en met RES-regio West-Brabant start een pilot rond het programmeren en prioriteren, gericht op de middellange termijn in deze aanpak. Richting lange termijn is met de aanbesteding van de tweede fase systeemstudie een stap gezet.
Tot slot: We zien de energietransitie als een gedeelde opgave. De inzet van burgers, bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties is nodig om deze te laten slagen. Via Brabant Geeft Energie en het programma Sociale Innovatie Energietransitie (SIE) is onze ondersteuning aan co-creatie trajecten gericht op een energietransitie waaraan iedereen kan meedoen vervolgd.