Programma 05 Mobiliteit

De uitvoering van programma 05 Mobiliteit ligt op schema.

Voor een duurzame bereikbaarheid van Brabant zijn tijdens het BO-MIRT met de minister belangrijke afspraken gemaakt over o.a. een geoptimaliseerd voorkeursalternatief N65, een voorkeursalternatief voor de A67 en de schaalsprong OV Brabant. Ook is dit jaar het besluit genomen over de start van de MIRT-verkenning A58 Tilburg – Breda.
Daarnaast is er een breed bereikbaarheidspakket overeengekomen voor het bedrijventerrein De Run Veldhoven. De integrale aanpak van de opgave, samen met partners zowel publiek als privaat op basis van wederkerigheid is het voorbeeld van de toekomstige manier van samenwerken met Rijk (via het mobiliteitsfonds), regio en bedrijfsleven. Een transitie waarin we ook in Brabant in 2018 belangrijke stappen hebben gezet met het vaststellen van de nieuwe begrotingsindeling 2019 en de financieringsstructuur, die het mogelijk maakt om snel en adaptief te kunnen programmeren met de regio’s.
Met de vaststelling van de beleidsnota KOPI en de visie op gedeelde mobiliteit, een vastgesteld Provinciaal Inpassingsplan (PIP) N629 Dongen – Oosterhout en PIP N279 Veghel - Asten, de voortgang van de realisatie van het snelfietsroutenetwerk en de gunning van de N69 zijn de laatste belangrijke punten uit het bestuursakkoord 2015-2019 gerealiseerd.

De omgevingsvisie is vastgesteld. Mobiliteit speelt daarin een belangrijke rol. De toekomstige mobiliteitsopgave richt zich op het realiseren van een slim en duurzaam mobiliteitssysteem. In 2018 hebben we daar op verschillende schaalniveau’s aan gewerkt: 

• Brabant is coördinator van het Europese New Mobility Services Initiative - onderdeel van de European Innovation Partnership on Smart Cities - waarin met steun van EC gewerkt wordt aan implementatie en opschaling van nieuwe mobiliteitsdiensten mogelijk gemaakt door 'mobiliteit als dienst' en 'autonome mobiliteit' in een smart city context.
• Met het Rijk zijn tijdens het BO-MIRT afspraken gemaakt over een Minder Hinder aanpak / Programma Slimme Bereikbaarheid Zuid-Nederland 2020-2030: In plaats van een aanpak per project komt er een Minder Hinder aanpak voor heel Zuid-Nederland, een pakket van maatregelen om de doorstroming van het wegennet op peil te houden met onder andere een werkgeversaanpak om werknemers te stimuleren anders, of op een ander tijdstip te reizen en de inzet van nieuwe mobiliteitsdiensten;
• In Brabantstad-verband is samen met de B5-steden uitvoering gegeven aan een gezamenlijke agenda slimme en duurzame mobiliteit;
• Via de ontwikkeldagen met de regio’s zijn de onderwerpen Smart Mobility en vernieuwing OV op de agenda gezet. De uitkomst hiervan is dat we met elke regio een smart mobility aanpak opzetten, toegespitst op de behoeften en kenmerken van een regio. Bovendien wordt samen met de regio’s invulling gegeven aan de visie ‘Gedeelde mobiliteit is maatwerk’.

Voor het realiseren van de doelstellingen uit het programma worden de onderstaande verbonden partijen ingezet:

• Kleinschalig Collectief Vervoer Noord-Oost Brabant
• Eindhoven Airport NV

In de paragraaf verbonden partijen en in de bijlagenbundel –bijlage 3a van de Jaarstukken is nadere informatie opgenomen, o.a.  op welke wijze deze verbonden partijen bijdragen aan de doelstellingen van het programma Mobiliteit.

De provincie wil een slim, veilig en duurzaam mobiliteitsnetwerk realiseren in Brabant in goede onderlinge samenhang dat inspeelt op ketenmobiliteit en dat stad en regio goed verbindt. Dat doen we door het verbeteren van de verbindingen binnen Brabant en het versterken van de (inter)nationale bereikbaarheid van stedelijk Brabant.

Samen met partners zoals gemeenten, Rijkswaterstaat, politie en Openbaar Ministerie bevorderen we de verkeersveiligheid via drie pijlers: gedrag, infrastructuur en handhaving. Onze ambitie daarbij is nul verkeersdoden in Brabant.

Toelichting lasten

Er is ongeveer € 3,9 mln minder uitgegeven dan begroot in 2018 en dat resulteert in een onderuitputting van 1,7% ten opzichte van een totaal krediet van circa € 231 mln. Dit komt o.a. door:

ITS
De belangrijkste oorzaak van de onderschrijding is het gevolg van problemen met de levering van de intelligente verkeerregelinstallaties (I-VRI’s) in het kader van Talking Traffic. De levering en installaties zal begin 2019 plaatsvinden, hetgeen heeft geleid tot een onderbesteding van € 1,8 mln. Daarnaast blijft de realisatie van de C-ITS werksporen uit het Rijksprogramma achter. De uitvoering ligt hoofdzakelijk bij verschillende regio’s. De aanvragen voor de bijdragen zijn vertraagd. Bovendien blijkt de uitvoering van het project Data top 15 op het gebied van verkeersmanagement, waarvoor de provincie aan de lat staat, lastig. De middelen blijven beschikbaar voor C-ITS, het laatste werkspoor van Beter Benutten Vervolg. Daartegenover staan extra lasten, gedekt door de reserve, van een verleende begrotingssubsidie voor de realisatie van een systeem van flexibele wisselstroken bij de Efteling.

Fiets in de Versnelling
Voor het uitvoeringsprogramma Fiets in de Versnelling 2016-2020 zijn middelen ter beschikking gesteld. Bij de reguliere uitvoering van het programma is er sprake van een onderbesteding van € 760.000, waarvan € 300.000 het gevolg is van afwikkelingsverschillen op oude balansverplichtingen. Het overige deel heeft te maken met gereserveerde middelen voor het pilotproject ‘Zon op infra’, dat we samen met een aantal provincies uitvoeren en gericht is op het opwekken van energie via infrastructuur. Het concretiseren van de afspraken naar uitvoeringsprojecten blijkt in de praktijk meer tijd te kosten. Daarnaast was er € 8 mln geraamd voor de realisatie van snelfietsroutes. Er is voor bijna 7,5 mln beschikt. Middelen blijven beschikbaar voor de uitvoering van het programma.

Smart Mobility
Voor de uitvoering van de Smart Mobility agenda binnen het programma SmartwayZ.NL is bijna € 2 mln geraamd in 2018. De onderschrijding zit met name op het vlak van de reizigersaanpak. De 1e fase is iets later afgerond. De 2e fase is daardoor later opgestart met een onderbesteding tot gevolg. De middelen blijven beschikbaar voor het programma.

Logistiek
Het niet doorgaan van een project Marktplaats Logistiek heeft geresulteerd in het intrekken van een subsidie (€ 160.000). Daarnaast heeft het verlengen van het subsidieprogramma niet geleid tot aanvragen die in aanmerking komen voor de regeling.

Data en verkeersmanagement
Voor het uitvoeren van de structurele taak van het genereren van verkeers- en mobiliteitsdata en verkeersmanagement is € 0,2 mln minder gerealiseerd. Daartegenover staan ook minder baten vanwege lagere bijdragen van de partners. Het zetten van vervolg stappen in gezamenlijk verkeersmanagement met de verschillende betrokken wegbeheerders vraagt meer tijd dan verwacht. Daarnaast zijn de ondersteunende taken voor Smart Mobility pas in de loop van 2018 opgestart en nog niet volledig op stoom.

RUP
Op het budget voor de subsidieregeling van de Regionale Uitvoeringsplannen (RUP) is € 786.000 minder besteed, volledig als gevolg van afwikkelingsverschillen op balansverplichtingen. De middelen blijven beschikbaar voor de financiering van toekomstige projecten.

A2 Quick Win
De provincie draagt totaal € 12,1 mln bij in het Quick Win maatregelenpakket A2 Deil – ‘s-Hertogenbosch. Concretisering van de governance structuur leidt tot een ander bestedingsritme (€ 0,8 mln overschrijding). De middelen blijven beschikbaar op de begroting.

Overig
Hieronder valt een aantal kleinere afwijkingen in verband met de Rijksmiddelen voor de ontwikkeling van regionaal luchthavenbeleid (voorheen Alderstafel) en de middelen van het samenwerkingsverband Brabantstad.

Toelichting baten

Middelen tbv subsidie CROW
De provincie heeft namens het IPO een subsidie verstrekt aan het CROW. De extra baten houden verband met de hiervoor beschikbaar gestelde middelen.

Inkomsten verkeersmanagement
Vanwege een onderbesteding voor het uitvoeren van de structurele taak van het genereren van verkeers- en mobiliteitsdata en verkeersmanagement is er ook een lagere bijdrage van de partners.

We zien het OV als een verbindende schakel in het Brabants mobiliteitsnetwerk dat bijdraagt aan de bereikbaarheid, leefbaarheid en duurzaamheid van onze provincie.
Daarom werken we samen met de vervoerders, gemeenten, Reizigersoverleg Brabant en verschillende andere (markt)partijen aan een vraaggericht, verbindend en verantwoord openbaar vervoernetwerk dat aansluit bij de wensen van de reiziger.

Binnen de productgroep 05.02 is er sprake van een onderbesteding van € 13,2 mln op een budget van € 92,6 mln, zijnde 14,2%. Rekening houdend met de afwikkelingsverschillen is de onderuitputting € 4,6 mln (5,0%). De positieve afwikkelingsverschillen veroorzaken dus bijna 10% van de gerealiseerde totale onderbesteding. Daarvan is reeds € 3,5 mln (3,8%) aangekondigd bij de bestuursrapportage.

Toelichting lasten

OV-concessies inclusief kleinschalige mobiliteitsoplossingen
Op een budget van € 91 mln is er sprake van een onderbesteding van bijna € 4,8 mln. Dit komt door de doorrekening van de korting vanwege de stakingsdagen medio 2018 in de OV-concessies (€ 1,4 mln). Aan de Staten is toegezegd dit bedrag opnieuw in te zetten voor de verbetering van het OV in Brabant op basis van concrete voorstellen. Daarnaast is de vastgestelde indexatie lager uitgevallen dan aanvankelijk ingeschat (€ 1 mln). De middelen zijn nu nog hoofdzakelijk gekoppeld aan de voormalige doeluitkering. In de loop van 2019 zal deze doeluitkering volledig zijn afgebouwd en zijn de uitgaven voor OV als wettelijk basistaak autonoom op de begroting geraamd.

Ontwikkelagenda Spoor, HOV en Knooppunten
Op basis van de vastgestelde ontwikkelagenda Spoor, HOV en Knooppunten is er een specifieke subsidieregeling. De subsidie voor de aanpassing van het busstation in Tilburg is eerder verleend en veroorzaakt de overschrijding. De dekking is afkomstig uit de reserve en wordt hiermee eerder aangewend.

Afwikkelingsverschillen
Om meer inzicht te krijgen in de oorzaken van de afwijkingen worden de afwikkelingsverschillen op balansverplichtingen in een apart product gepresenteerd. Het gaat hier om verschillen als gevolg van subsidievaststellingen voor (incidentele) projecten die geen deel (meer) uitmaken van een lopend uitvoeringsprogramma. Bij de bestuursrapportage is reeds een positief verschil van € 3,5 mln aangekondigd. In december heeft nog juist een afrekening plaatsgevonden van projecten met een afwikkelingsverschil van € 6,4 mln. De middelen vallen via de doeluitkering BDU terug in de reserve en worden op basis van voorstellen ingezet voor het verbeteren van de bereikbaarheid in Brabant.

Toelichting baten

Bijdrage BDU Rijk
Specifieke rijksuitkering is in 2016 afgeschaft en omgezet naar een algemene uitkering via het provinciefonds. In interprovinciaal verband is de afspraak gemaakt om het saldo van de doeluitkering af te bouwen via uitgaven voor OV-concessies, hetgeen medio 2019 het geval zal zijn. Het verschil in de baten wordt veroorzaakt door de onder de lasten toegelichte onderuitputting op OV concessies van ongeveer €5 mln en afwikkelingsverschillen € 9 mln.

Bijdragen derden OV concessie
Er is een extra bijdrage van ruim € 0,5 mln ontvangen van de gemeente Tilburg als bijdrage in de meerkosten van de OV-concessie door het realisatieproject van de aanpassing van het busstation. Daarnaast zijn er inkomsten gerealiseerd uit een aanvullende bijdrage voor het uitvoeren van een pilot voor de lijn Breda – Efteling.

We streven naar een goed functionerend provinciaal wegennet als onderdeel van het totale Brabantse wegennet vanuit de kernwaarden verkeersveiligheid, bereikbaarheid, leefbaarheid en duurzaamheid.
De provincie is verantwoordelijk voor de regionale bereikbaarheid en daarom houdt de provincie de beschikbaarheid van het provinciale wegennet in stand door:

• het onderhouden en beheren van provinciale infrastructuur,
• het verbeteren van de verkeersveiligheid van provinciale wegen en fietspaden,
• het oplossen van kleine knelpunten in het regionale wegennet
• het verzorgen van gladheidsbestrijding en incident-management
• het op orde hebben en houden van mobiliteits-, verkeers- en assetmanagementdata.

In totaal bestaat de provinciale infrastructuur o.a. uit circa 550 km aan wegen, 520 km fietspaden en 595 civiele kunstwerken (bruggen, tunnels, viaducten en duikers). Voor de uitvoering van het dagelijks beheer en de gladheidsbestrijding beschikt de provincie over een vijftal steunpunten.

Bij productgroep 05.03 is er sprake van een onderbesteding van bijna € 0,8 mln ten opzichte van een totaalbudget van € 85,6 mln (0,9%). Vanwege de constatering van bodemverontreiniging door zoutopslag bij een aantal steunpunten zijn we verplicht een voorziening te treffen voor de saneringskosten. Op basis van vervolgonderzoeken is de omvang van de voorziening vastgesteld op € 6 mln. De toevoeging aan de voorziening leidt tot een aanvullende last binnen productgroep 05.03 en daarmee komt de uiteindelijke realisatie 4,2 mln hoger uit (4,9%). De voorziening wordt getroffen ten laste van de algemene risico reserve en beïnvloed daarmee niet het jaarrekeningresultaat.

Toelichting lasten

Wegenoverdracht
De overdracht van het wegvak N285 aan Breda heeft door vertraging in de besluitvorming bij de gemeente niet plaatsgevonden. De middelen blijven beschikbaar voor de overdracht in 2019.

PPS-A59
De afwijking heeft te maken met de administratieve afwikkeling van de transitorische post PPS-A59.

Beheer en onderhoud incl. gladheidsbestrijding
De realisatie van de onderhoudsbegroting inclusief de kosten van gladheidsbestrijding valt in 2018 totaal € 210.000 lager uit dan geraamd (1,7%).
De kosten van de gladheidsbestrijding zijn ongeveer € 393.000 hoger uitgevallen. De belangrijkste oorzaak is het relatief hoge aantal acties (curatief en preventief) in het begin van het jaar. Hiervan is reeds melding gemaakt in de bestuursrapportage. De overschrijding is opgevangen binnen de onderhoudsbegroting. De onderbesteding zit met name bij de kosten van elektriciteit (€ 224.000) als gevolg van de teruggave van energiebelasting over een aantal jaren. Door veranderde wetgeving is clustering van openbare verlichting en vri’s in het kader van de energiebelasting toegestaan. We zien ook de eerste signalen van de besparing op het energieverbruik door de toepassing van LED bij alle huidige infraprojecten.
Doordat het vernieuwde Onderhoudsprestatiecontract (OPC) begin 2018 van start is gegaan, is nog niet veelvuldig gebruik gemaakt van de binnen dit contract gereserveerde middelen voor innovatie (± € 0,3 mln).

Toelichting baten

PPS-A59
De afwijking heeft te maken met de administratieve afwikkeling van de transitorische post PPS-A59.

Overig
Op de begroting van het dagelijks onderhoud van de provinciale infrastructuur zijn extra inkomsten gegenereerd. Tegenover minder inkomsten uit werkzaamheden uitgevoerd voor derden (onderhoud (€ 180.000) en gladheidsbestrijding (€ 25.000)) en minder leges voor vergunningen en ontheffingen (€ 50.000) staan extra inkomsten uit huur en pacht van woningen en gronden in provinciaal bezit. De woningen en gronden worden aangekocht door de provincie en zijn in een aantal gevallen (nog) niet nodig in het kader van reconstructie van provinciale wegen.

Toelichting investeringen

Voor de uitvoering van de projecten op de provinciale infrastructuur worden investeringskredieten ter beschikking gesteld. Op basis van wet- en regelgeving moeten dergelijk uitgaven worden gezien als investering en zijn we verplicht de uitgaven te activeren op de balans en vervolgens in een aantal jaren af te schrijven ten laste van de exploitatiebegroting.
Voor het uitvoeren van de taak van groot onderhoud en vervanging van provinciale wegen hebben de Staten een structureel investeringskrediet van € 26 mln per jaar ter beschikking gesteld. Op basis van een planmatige programmaring worden onderhoudsprojecten meerjarig gepland. Soms vraagt de weg om een andere inrichting vanuit verkeersveiligheid, doorstroming of leefbaarheid. Dergelijke reconstructiemaatregelen proberen we zo veel als mogelijk te combineren met de geplande onderhoudswerkzaamheden. Voor de reconstructie van wegen worden separaat middelen ter beschikking gesteld.
Voor de (gecombineerde) werkzaamheden aan de provinciale infrastructuur was in 2018 € 41,35 mln gepland. De realisatie is uitgekomen op € 47,28 mln, een overschrijding van 14%. Een deel van de in totaal goedgekeurde investeringskredieten is vanwege een versnelde uitvoering naar voren gehaald. Een belangrijke oorzaak hiervan hangt samen met de gunstige weersomstandigheden. De ingecalculeerde vertraging op de werkzaamheden als gevolg van de weersomstandigheden heeft niet plaatsgevonden. Daarnaast constateren we dat aannemers aan de voorkant meer inzicht proberen te krijgen in de planning van de opdrachtgevers. Gedurende de tenderfase denkt de aannemer al na hoe het werk in de tijd kan/moet worden uitgevoerd door afstemming en planning van de werkzaamheden. De werkzaamheden worden uitgevoerd met een kortere doorlooptijd en minder vertragingen in een project.