Programma 04 Economie en energie

Arbeidsmarkt

De arbeidsmarkt vormt de Achilleshiel voor verdere economische ontwikkeling. Daarbij is het van belang dat werkgevers kunnen beschikken over de juiste hoeveelheid arbeid, op het juiste moment, met de juiste competenties en op de goede plaats. Dit vormt ook het leidmotief voor de Arbeidsmarktregio’s, die wij in de uitvoering daarvan faciliteren.
Met de start van het huidige college in 2015 waren de vraagstukken vanuit arbeidsmarktperspectief wezenlijk verschillend van nu. Inmiddels is sprake van arbeidskrapte in plaats van een overschot. Daarnaast hebben digitalisering, voortschrijdende technologie en dataficering een stevige invloed op de arbeidsmarkt.
Voor het onderwijs betekent dit een grote opgave. In dat kader hebben wij in 2018 onze inspanningen geleverd om het (technisch) VMBO te ondersteunen in hun aanvragen richting Rijk om het technisch VMBO te versterken.
Wij hebben het MBO Kennispact middels een subsidie in staat gesteld het onderwijsaanbod aan te passen aan de vraag vanuit werkgevers. Daarnaast wordt door het Kennispact bezien hoe de macrodoelmatigheid verhoogd kan worden en hoe het alom onderschreven principe van “hybride” leerkrachten uitgevoerd kan worden. Met de Brabantse HBO instellingen voeren wij hierover het gesprek.
Via het PACT-Brabant is in 2018 een impuls gegeven aan het stimuleren van het denken over robotisering. Ook om reshoring mogelijk te maken.
Vernieuwing van de arbeidsmarkt heeft ook gestalte gekregen via het tenderprogramma Innovatieve projecten arbeidsmarkt. In 2018 zijn deze zo goed als afgerond.

Talent

Wij kunnen onze (economische) ambities niet waarmaken zonder te investeren in het ontwikkelen, aantrekken en behouden van talent. Topbedrijven als ASML, NXP en Phillips halen talent niet alleen uit Brabant en Nederland, maar opereren ook internationaal. Daarvoor is het nodig om als provincie aantrekkelijk te zijn, een provincie waar het goed wonen, werken en recreëren is. Tal van projecten en activiteiten die wij uitvoeren dragen in meer of mindere mate hieraan bij. Daarnaast ondersteunen wij Brainport Development in het aantrekken van talent. En we bieden een economisch klimaat dat uitnodigt tot investeren en innoveren. Brabant heeft veel te bieden. Door branding brengen we de aantrekkingskracht van onze provincie over het voetlicht. Binnen die context maken bedrijven en burgers uiteraard wel zelf hun eigen keuzen.
De provincie is slechts één van de spelers met een rol richting talent. Ook onze partners hebben een verantwoordelijkheid en pakken de handschoen op in het creëren van een aantrekkelijk vestigings-, leef- en ontwikkelklimaat. De Brabantse B5 steden investeren fors in hun cultuur aanbod en evenementen, ook voor jongeren. Onderwijsinstellingen investeren in het opleiden en aantrekken van (internationale) studenten en het bedrijfsleven en Brainport zetten programma’s op voor (internationale) kenniswerkers

In 2018 heeft marketingorganisatie VisitBrabant haar diensten en functionaliteiten verder uitgebouwd. Doel daarvan is om meer (inter)nationale bezoekers aan te trekken die langer blijven. Daarvoor is het ook van belang om ondernemers, steden, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties te binden. Met deze doorontwikkeling heeft VisitBrabant een steeds sterkere en door partners geaccepteerde positie gekregen als Brabantbrede marketingorganisatie voor de Brabantse Vrijetijdseconomie.
De nieuwe PR-campagne Brabant is Open, met jaarronde arrangementen, was zeer succesvol met een groot bereik, ook naar touroperators. Daarnaast is in 2018 door PS besloten over ondersteuning van de Van Gogh Heritage Foundation. Ook andere crossovers hebben in 2018 meer body gekregen, zoals met erfgoed (realisatie Zuiderwaterlinie) en agrifood Brabant celebrates food).
Het Leisure Ontwikkel Fonds leidt tot kwaliteitsverbetering van het aanbod, met voldoende kwalitatieve aanvragen en deelname van alle regio’s. In 2018 zijn de eerste leningen verstrekt.

Internationalisering en branding
Wij hebben ingezet op internationale bewustwording, samenwerking van het regionale bedrijfsleven en kennis- en onderwijsinstellingen en het verzilveren van kansen in het buitenland. We hebben de ingeslagen internationale weg doorgezet en specifiek uitvoering gegeven aan de Intensivering Internationalisering en Branding 2017-2019. Daarnaast hebben we vorm en inhoud gegeven aan de verbreding van internationalisering naar andere beleidsterreinen dan economie. De naderende Brexit is voor de provincie aanleiding geweest om sterker in te zetten op innovatiesamenwerking binnen het (continentale) Europa met name op de gebieden nanotechnologie, regeneratieve medicijnkunde, fotonica en robotica.
Door het ontwikkelen van instrumentarium en het oprichten van een branding netwerk, is de basis gelegd voor aandacht en inzet voor regiobranding. Er is een Brabantbrede beweging in gang gezet, waarbij gezamenlijke waarden de basis vormen.

Europese programma’s
Met behulp van Europese programma’s hebben we zoveel als mogelijk en op een strategische manier gebruik gemaakt van de kansen die Europa ons biedt om provinciale beleidsdoelen te bereiken.
Meer informatie over de Europese programma’s is terug te vinden in paragraaf 9.

Economisch programma Brabant

Technopolis heeft in het kader van art 217a Provinciewet onderzocht in 2018 in hoeverre het onderdeel ‘Op weg naar de top’ van het Economisch Programma Brabant 2020 in uitvoering is genomen en op koers ligt. Overall concludeert Technopolis dat het programma doelgericht en efficiënt functioneert en ernaar streeft doeltreffende inzet van instrumenten te realiseren.

In 2018 is voor het topcluster Lifetec (Life Sciences & Health) een nieuw uitvoeringsprogramma vastgesteld met programmalijnen waar een koppeling wordt gelegd met het bredere Brabantse ondernemersklimaat die zich in samenhang richten op het duurzaam versterken van het life sciences & health cluster. Vanuit de programmalijn smart data is in 2018 gestart met 2 initiatieven die een voorwaarde vormen om vervolgstappen te kunnen zetten. Het gaat om een eerste uitwerking van de actielijnen datacompetentie en data delen, voor het vergezicht hightech/maakindustrie. Voor fotonica is een convenant getekend door overheden, waaronder provincie Noord-Brabant, bedrijven en kennisinstellingen om samen te investeren in het versnellen van de ontwikkeling van geïntegreerde fotonica.

Vanwege het feit dat het een experiment is, is eind 2018 de deelname aan het Europese programma Manunet geanalyseerd. Hoewel het in de kern een interessant netwerk is, is de samenwerking op projectniveau anders gelopen dan verwacht. Projectpartners wijzigen of trekken zich terug, de toekenningscriteria zijn nog onvoldoende uitgekristalliseerd en er is onderling een groot verschil in beschikbare budgetten. Dat maakt dat het besluit is genomen om de projectsamenwerking stop te zetten. Omdat Interregionale samenwerking van mkb-ers belangrijk blijft, wordt dit onderdeel geborgd via het bestaande Europese innovatienetwerk Vanguard Initiative.

In 2018 zijn de eerste bedrijven en kennisinstellingen gehuisvest op de Brainport Industries Campus (BIC), hier zullen vooraanstaande kennisinstellingen en gerenommeerde bedrijven samenwerken om ideeën te realiseren en business cases te ontwikkelen.

Digitalisering

Vanuit de ambitie sneller en adequater in te springen op de ontwikkelingen in de digitale wereld hebben Provinciale Staten op 29 juni 2018 de verkenning ‘Brabant digitaliseert’ vastgesteld. Deze strategische verkenning heeft de kansen en bedreigingen in kaart gebracht die ontstaan uit de digitalisering van economie en samenleving in Brabant. Daarmee is het programma Digitale Agenda gestart medio juli.

Kansen dienen zich aan indien robuust wordt ingezet op een viertal beleidsambities:

1. Het versnellen van maatschappelijke transitieopgaven in Brabant op het gebied van energie, voedsel, zorg, veiligheid en mobiliteit door middel van proactief inzetten van digitale technologieën in deze opgaven. Dit heeft in 2018 geleid tot de volgende dossiers: Woonconnect (PS-dossier), lancering Connect.NL, Brainport Smart District, CyberWeerbaarheidscentrum, Data Valuecenter Smart Industry (alle GS-dossiers) en een werkbezoek aan Estland.

2. Het versterken en verder uitbouwen van een koploperpositie in de nieuwe data-economie in Brabant, door samenwerkingen rondom data in Brabantse topsectoren te faciliteren, innovatief digitaal ondernemerschap te bevorderen en digitaal talent op te leiden en aan te trekken. Dit heeft in 2018 geleid tot de volgende dossiers: verdere uitwerking samenwerking JADS, benoeming directeur JADS Association (bedrijvencluster), participatie in MindLabs  en (mede) organisator Bossche DataWeek.

3. Het bewaken van de optimale connectiviteit in Brabant, onder meer door het volgen van de uitrol van NGA-netwerken door de markt en het bevorderen van de realisatie van een ‘BrabantRing’. Dit heeft in 2018 geleid tot de volgende dossiers: het financieel mogelijk maken van de Tilburg FiberExchange en het opheffen van het BreedbandFonds, dat bij de BOM was ondergebracht.

4. Het intensiveren van de provinciale inzet op interne digitalisering om het digitale voorzieningenniveau ‘fit-for-future’ te maken in het licht van de hogere eisen op het gebied van informatieveiligheid, privacy, gegevensbescherming, e-dienstverlening, één overheid, digitaal werken en datamanagement. Dit heeft in 2018 geleid tot een intentieverklaring met het CBS om samen met behulp van kennis, data en expertise beter beleid te maken.

Tegelijkertijd heeft BrabantAdvies haar advies ‘Risico’s en kansen van digitalisering vanuit politiek-bestuurlijk perspectief’ uitgebracht. Daarin zijn vier politiek-bestuurlijke interventiegebieden gesignaleerd. Zij worden meegenomen als randvoorwaarden bij de verdere beleidsontwikkeling:

1. Regionale arbeidsmarkt en talentontwikkeling;
2. Sociale en fysieke veiligheid;
3. Sociale kwaliteit;
4. Kwaliteit van het Openbaar Bestuur.

Dit heeft in 2018 geleid tot het samenbrengen van sociale partners om aan de slag te gaan met het onderwerp ‘digitale tweedeling’.

Circulaire Economie

De provincie heeft een overkoepelende Bouwstenennotitie Circulaire economie ontwikkeld. De notitie vormt input voor het nieuwe economisch programma, de Omgevingsvisie en nieuw beleid in de volgende bestuursperiode. Het is een opmaat voor een nieuw uitvoeringsprogramma dat in de loop van 2019 ontwikkeld wordt. In de tussentijd worden de vrijgemaakte procesmiddelen ingezet om aan te haken bij lopende ontwikkelingen en (inter)provinciale projecten op het gebied van de drie gekozen transitiepaden ‘Bouw & Infra’, ‘Biomassa & voedsel’ en ‘Maakindustrie’ zodat voorgesorteerd kan worden op de komende periode. Tegelijkertijd is ook intern werk gemaakt van een integrale organisatie rondom het kernteam Circulaire Economie om het thema in de volle breedte en vanuit alle programma’s op te pakken. Op de gekozen transitielijnen is een start gemaakt met tal van projecten die bijdragen aan het circulair Brabant.

We liggen op schema met de uitvoering van de huidige uitvoeringsprogramma’s, waarbij we met de vaststelling van de nieuwe Energieagenda 2019-2030 de basis gelegd hebben om te komen tot nieuwe uitvoeringsprogramma’s. Verder hebben we vanuit de provincie de procesregisserende rol gepakt in het organiseren van de RES-en en het op koers brengen van keuzes over de strategische uitgangspunten RES-en in lijn met de principes uit de Omgevingsvisie. Wij zetten deze lijn door in 2019.

We blijven inzetten op alle versnellingspaden uit het huidig uitvoeringsprogramma, want deze zijn allen hard nodig voor het behalen van onze doelstellingen. De energietransitie is ook een transitie van onderop. Om dit te stimuleren breiden we onze communicatie naar inwoners en bedrijven in partnerschap met andere organisaties verder uit.