Inleiding en hoofdlijnen

Programma 02 Ruimte

We hebben veel gesprekken gevoerd met Brabanders om samen een gedragen visie op de Brabantse fysieke leefomgeving te ontwerpen. De Brabantse omgevingsvisie gaat over het versterken van de woon, werk en leef kwaliteit in Brabant. Het vaststellen van de omgevingsvisie in december is een belangrijk stap geweest in 2018.

Een goede ruimtelijke ontwikkeling vergt een voortdurende uitdaging om samen met de omgeving keuzes te maken, waarbij steeds een afweging tussen belangen dient plaats te vinden. Wij geven richting, stimuleren beweging en maken mogelijk, wat tot uiting komt in de aanpak en werkwijze in onze planbegeleiding, maar ook bij de aanpak van Wonen, Werklocaties, Leegstand, het ontwikkelbedrijf en de Omgevingsvisie. De beleidslijnen Wonen, Werklocaties en Leegstand zijn afgelopen jaar geëvalueerd en aan u aangeboden. In alle dossiers binnen het ruimtelijk domein liggen we op koers. In ons handelen in specifieke gebiedsgerichte casussen komt steeds vaker de nadruk te liggen op het combineren van verschillende maatschappelijke opgaven en belangen die in een gebied spelen. De maatschappelijk opgaven op het terrein van klimaat, energie, circulaire economie en een duurzaam landelijk gebied hebben een grote impact op de ruimtelijke inrichting van Brabant. Deze opgaven zetten we in als motor voor het toevoegen van kwaliteit aan Brabant.

Bij het programma Agrofood hebben we voortvarend invulling gegeven aan de versnelling van de transitie veehouderij door het vaststellen van de afgesproken regelingen in het kader van het pakket ondersteunende maatregelen. In dat kader is er een stevig begin gemaakt met het ontwikkelen van innovatieve stalsystemen die uitgaan van scheiding aan de bron. Ook hebben we –samen met gemeenten- een flinke slag gemaakt met het opzetten van een ondersteuningsnetwerk. We hebben aan 12 ondernemers de agrofoodpluim uitgereikt, innovaties aangejaagd via onder andere POP3 (Plattelands Ontwikkelingsplannen) en innovatieve trajecten ondersteund op basis van de werkwijze van de Landbouw Innovatie Campus en het LIB (Landbouw Innovatie Brabant) evenals een aantal duurzaamheidsconcepten zoals de vegetarische slager. Binnen We Are Food hebben tien goed bezochte themamaanden plaatsgevonden. Er is gewerkt aan een meer structurele samenwerking met de kennisinstellingen WUR en TU/e. De discussie rondom combiwassers, de in het regeerakkoord benoemde “warme sanering van de varkenshouderij” en de Afrikaanse Varkenspest vereisten gedurende het jaar extra aandacht.

Programma 03 Natuur, water en milieu

Meer en meer wordt duidelijk dat samenhang in keuzes en passende schaalgrootte/gebieden essentieel is om de opgaven voor milieu, water en natuur tijdig te realiseren. Op deze manier wordt niet alleen aan de basisopgaven voor gezondheid, veiligheid en omgevingskwaliteit voldaan, maar zijn ook de basiscondities op orde voor slimme verstedelijking, circulaire economie, duurzame landbouw, energietransitie en een klimaatproof Brabant. De meerjarige duur van dit programma resulteert veelal in een tranchegewijze, programmatische aanpak.  De jaarlijkse voortgang op prestaties moet steeds in het licht worden gezien van de meerjarige en vaak langjarige afspraken.

In 2018 hebben de tussenevaluatie van het Provinciaal Milieu- en WaterPlan (PMWP), de evaluatie Verdrogingsaanpak natuur en de midterm review STUW (Samenwerkingsovereenkomst Ter Uitvoering van de Waterdoelen) zicht gegeven op de voortgang en effectiviteit van de aanpak. De droogte in 2018 heeft nogmaals benadrukt dat waterbeschikbaarheid een relevant en urgent thema is. Met name de achterblijvende voortgang ten aanzien van verdroogde natuur was aanleiding om de prestatieafspraken met de waterschappen (STUW) aan te vullen.
De klimaattop in juni heeft laten zien dat we grote vraagstukken te pakken hebben op het gebied van zowel klimaatmitigatie als klimaatadaptatie en dat naast overheden, ook kennisinstellingen, bedrijven en burgers nodig en bereid zijn om mee te doen.

Met de bestuursopdracht vitale bodem worden flinke stappen gezet om de kwaliteit van de bodem in relatie tot wateropgaven en duurzame agrarische bedrijfsvoering te verbeteren. We hebben laten onderzoeken wat ervoor nodig is om de bodem in Brabant weer duurzaam gezond te maken. In 2018 is de basis gelegd voor de uitvoering hiervan.

In 2018 hebben we ons onverminderd ingezet voor de realisatie van PAS-herstelmaatregelen (PAS: Programma Aanpak Stikstof). Naast verbetering van de biodiversiteit in de natuurgebieden is ook veel geïnvesteerd in de natuur en het landschap daar om heen.

Programma 04 Economie

Onze provinciale inspanningen hebben bijgedragen aan het verder stimuleren van de economische ontwikkeling. In 2018 is de Brainport Actieagenda gestart met de uitvoering van de eerste projecten. De meeste innovatieprojecten op het gebied van arbeidsmarktbeleid zijn in 2018 afgerond. Deze hebben mooie resultaten laten zien. In 2018 hebben we versnelling in de (door)ontwikkeling van campussen gerealiseerd door het opzetten/optimaliseren van de governancestructuur om slagkracht te vergroten, door participatie in de campusontwikkeling en door het faciliteren van de groeiambities van bedrijven op een campus. In het oog springen de ontwikkeling van de Brainport Industrie Campus, de Automotivecampus en Pivot Park. Voor het topcluster Lifetec is in 2018 een nieuw uitvoeringsprogramma vastgesteld met programmalijnen. Daarin wordt een koppeling gelegd met die zich - gelet op het bredere Brabantse ondernemersklimaat dat zich gezamenlijk richt op duurzame versterking van Life Sciences & Health. Voorts is de Logistic Community Brabant in 2018 van de grond gekomen.

De startersondersteuning heeft in 2018 een impuls gekregen (Braventure) en innovatiestimulering door het MKB via het MIT voorziet in een grote behoefte. Op het vlak van circulaire economie hebben we een aanzet gegeven voor een programmatische aanpak met benutting van de kracht van onze bedrijven en kennisinstellingen.  De Brabantse innovatiedagen zijn georganiseerd in Tokio, Israël, Boston en San Francisco, in samenwerking met in Brabant gevestigde kennis- en onderwijsinstellingen. In het najaar is – als sluitstuk van het huidige bestuursakkoord – de Bouwsteen Economie en Internationalisering aan Provinciale Staten aangeboden.

De verkenning ‘Brabant digitaliseert’ is in mei vastgesteld vanuit de ambitie sneller en adequater in te springen op de ontwikkelingen in de digitale wereld. Deze strategische verkenning heeft de economische en maatschappelijke kansen, mogelijkheden en bedreigingen in kaart gebracht die ontstaan uit de digitalisering van economie en samenleving in Brabant. In juli is het programma ‘Digitale Agenda’ gestart.

Nog meer dan in 2017 stond de energietransitie in 2018 zowel internationaal, nationaal, provinciaal als lokaal in het middelpunt van de belangstelling. Deze ontwikkeling vraagt om een duidelijke positiebepaling en daarom hebben we in 2018, met het vaststellen van de Energieagenda 2019-2030, voor het komende decennium op hoofdlijnen onze koers binnen de Brabantse energietransitie vastgelegd. In regionaal verband hebben we als provincie de regisserende rol gepakt in het organiseren van de Regionale Energie Strategieën (RES). Parralel hieraan is de uitvoering van lopende programma’s geïntensiveerd. Niet alleen door ons eigen vastgoed te verduurzamen, maar ook door gemeenten te ondersteunen bij de transitie naar aardgasvrije wijken tot de verduurzaming van de industrie, de transitie naar elektrisch rijden en het verduurzamen van sportaccommodaties. Om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen binnen de energietransitie gingen we voortvarend verder met onze sociale innovatie projecten, het project A16 en startten we de beweging ‘Brabant geef Energie’. Met het vaststellen van het plan van aanpak Fuelliance en het subsidiëren van de eerste twee demonstratieprojecten pakten we ook op het onderwerp energieopslag en -conversie als provincie de regie om de unieke positie en grote kansen van Brabant in dit gebied te verzilveren.

Programma 05 Mobiliteit

Om bij te dragen aan de concurrentie en agglomeratiekracht van Brabant werken we aan een veilig, slim en duurzaam mobiliteitsnetwerk. Voor een duurzame bereikbaarheid zijn in 2018 tijdens het BO-MIRT belangrijke afspraken gemaakt over o.a. een geoptimaliseerd voorkeursalternatief N65, een voorkeursalternatief voor de A67 en de schaalsprong OV Brabant. Ook is in 2018 een besluit genomen over de start van de MIRT-verkenning A58 Tilburg-Breda.

Met de vaststelling van de beleidsnota Kwaliteit Onderhoud Provinciale Infrastructuur (KOPI) en de visie op gedeelde mobiliteit, een vastgesteld Provinciaal Inpassingsplan (PIP) N629 Dongen-Oosterhout en PIP N279 Veghel-Asten, de voortgang van de realisatie van het snelfietsroutenetwerk en de gunning van de N69 zijn de laatste belangrijke punten uit het bestuursakkoord gerealiseerd.

De omgevingsvisie is vastgesteld. Mobiliteit speelt daarin een belangrijke rol: Met het Rijk zijn afspraken gemaakt over een Minder Hinder aanpak / Programma Slimme Bereikbaarheid Zuid Nederland; In Brabantstad-verband is samen met de B5 uitvoering gegeven aan een gezamenlijke agenda slimme en duurzame mobiliteit.
Via ontwikkeldagen met de regio’s zijn Smart Mobility en vernieuwing OV op de agenda gezet.

Programma 06 Cultuur en samenleving

In deze bestuursperiode is een impuls gegeven aan cultuureducatie. Het aantal deelnemende gemeenten aan het cultuureducatieprogramma is hiermee bijna verdubbeld. Door inzet van impulsgelden is een duurzame versterking en verbinding van de cultuursector met andere sectoren gestimuleerd. Brabant C heeft zich de afgelopen jaren doorontwikkeld tot een onderscheidend instrument waarmee deze bestuursperiode 78 (inter)nationaal toonaangevende projecten zijn gerealiseerd.

De manier waarop erfgoed samen met partners creatief wordt verbeeld (de Sprong, de Mars, Goud van Brabant, 75 levens veranderende verhalen van Brabant Remembers, etc.) wordt positief ontvangen, net als de manier waarop we innovatief omgaan met erfgoed (koppeling aan jongeren, verduurzaming, marketing/toerisme).

Bij sociale veerkracht is deze bestuursperiode ingezet op de responsieve aanpak om initiatieven in de maatschappij op eigen kracht verder te brengen: inmiddels zijn meer dan 150 initiatieven ondersteund. Een onderdeel van de lerende aanpak is het versterken van maatschappelijke initiatieven door ze expertise aan te reiken. Voor deze aanpak is met de community Stèrk Brabant instrumentarium ontwikkeld, waaronder tools voor impactmonitoring. Ook is gestart met een pilot Brabants Outcome Fonds, waarbij doorgroeikapitaal voor sociale ondernemers wordt gerealiseerd.

Met de inzet van BrabantSport is het gelukt om meer (private) partners aan de sport in Brabant te verbinden. Ook zijn aansprekende sportevenementen ondersteund een grotere economische spin-off dan was voorzien. De doelstelling voor uniek sporten (50.000 mensen met beperking in beweging gebracht) wordt echter naar verwachting pas na 2019 gerealiseerd.