De uitvoering van het programma 8 staat fors onder druk. De ontwikkelingen rondom wet- en regelgeving stikstof, enorme prijsstijgingen, personeelstekorten en de nasleep van corona zorgen zowel inhoudelijk als financieel voor flinke uitdagingen.
Het OV heeft het landelijk en ook in Brabant erg lastig.
De prijsstijgingen door o.a. de situatie in Oekraïne hebben niet alleen direct consequenties voor de betaalbaarheid van de lopende concessies, maar beïnvloeden vanwege een structureel effect ook het vervoersaanbod bij de aanbestedingen van nieuwe concessies.
Daarbij komt dat de reizigersaantallen nog altijd niet terug op het niveau van voor corona zijn (74 % gemiddeld in 2022 t.o.v. 2019). Daarom is opschaling van het vervoersaanbod nog niet aan de orde geweest. Op basis van de herijkingsafspraken met de vervoerders gaat in 2023 opschaling van de dienstregelingen plaatsvinden. De middelen van motie 120 worden o.a. hiervoor ingezet.
Aandachtpunt blijft dat op een betrouwbare en bestendige manier kan worden opgeschaald. Vanwege personeelstekorten bij de vervoerders en de stakingen wordt dat niet makkelijker.
Een belangrijk dilemma is om in deze huidige en moeilijke omstandigheden van prijsstijgingen en onzekerheid over de ontwikkeling van reizigersaantallen de goede keuzes te maken voor nieuwe langlopende concessies. Uitgangspunt is minimaal een gelijkblijvend aanbod zoals bij de aanbesteding concessie West. Maar daarvoor zijn vanwege hoge indexatie al extra middelen nodig.
Bovendien kan de bestuurlijke keuze naar aanleiding van het onderzoek naar een passend OV aanbod op basis van motie 124 ons meer richting geven bij de aanbestedingen van nieuwe concessies. Alles is erop gericht om de OV-concessies in Brabant weer terug (financieel) gezond te krijgen zonder financiële bijdrage van het Rijk.
De ontwikkelingen rondom de wet- en regelgeving stikstof beïnvloeden de realisatie van infrastructurele projecten. Het vervallen van de bouwvrijstelling eind 2022 (Porthos-uitspraak) en het tijdelijk stopzetten van de vergunningverlening in Brabant, dit naar aanleiding van de Natuurdoelanalyses (NDA’s), maken de mogelijkheid om projecten daadwerkelijk te realiseren alleen maar lastiger. Dit heeft ook doorwerking op de beheer- en onderhoudstaak van provinciale wegen. Voor de vervanging en renovatie opgave zal de Handreiking Beheer en Onderhoud vanuit het Rijk blijvend worden gehanteerd om verkeersonveilige situaties én kapitaalvernietiging te voorkomen. De puzzel om achterstallig onderhoud te voorkomen wordt echter door de genoemde ontwikkelingen wel een steeds grotere uitdaging. Ook kleinschalige verbeteringen o.a. op het gebied van verkeersveilige inrichting kunnen niet meer als vanzelfsprekend worden meegenomen met de onderhoudswerkzaamheden.
Ondertussen zien we het aantal (dodelijk) verkeersslachtoffers op basis van voorlopige cijfers sterk toenemen.
Ten slotte drukten ook de leveringsproblemen en de enorme prijsstijgingen voor infrastructurele projecten als gevolg van de situatie in Oekraïne van het afgelopen jaar zwaar op de budgetten. Dat effect zal ook nog in 2023 en daarna duidelijk merkbaar zijn.