Programma 06 Cultuur en samenleving

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?

Over de gehele linie liggen de programma’s op koers. Met de vaststelling van het Uitvoeringsprogramma Sociale Veerkracht begin 2017 zijn voor alle programma’s de uitvoeringsplannen gereed en is de uitvoering in volle gang.

Afgelopen jaar is hard gewerkt aan behoud door ontwikkeling van cultureel erfgoed en op de verhalen van Brabant. Met het de aanschaf van de Collse Watermolen van Van Gogh als mooie afsluiting eind 2017. De provincie leverde daar een belangrijke bijdrage aan. Op basis van de vier verhaallijnen en de focus die daarin is aangebracht zijn samen met partners programma’s opgesteld voor de Zuiderwaterlinie en Crossroads (WOII). Ook is herontwikkeling van grote erfgoedcomplexen zoals Catharinadal (mede) mogelijk gemaakt. Ondanks deze inzet blijft de herontwikkelingsopgave vooral voor de verhaallijn Religieus Brabant onverminderd groot: steeds meer kloosters komen leeg en ook de leegstand van kerken is een opgave die samen met het Rijk, gemeenten en tal van partners opgepakt moet worden. Daarbij werken we nauw samen met andere provinciale programma’s zoals het ruimtelijk programma Leegstand.

Voor de toekomst zijn er nog genoeg uitdagingen en ontwikkelingen. Zo heeft het Rijk een bestelwijziging cultuur aangekondigd waarbij stedelijke regio’s een prominentere rol krijgen. Om hierop te anticiperen, is in 2017 een Taskforce Stedelijke regio opgericht: samen met de B5 stemmen we onze werkwijzen en instrumenten op elkaar af, en ontwikkelen we een gemeenschappelijke visie. Met Brabant C heeft de provincie een innovatief instrument ontwikkeld dat de sector ondersteunt om toonaangevender én ondernemender projecten te realiseren. De werkwijze van het fonds is daarmee inspirerend, uniek en innovatief. In 2017 zijn 30 projecten ondersteund. Een succesvol project is het Woo Hah Festival. Dat festival is gedurende 2 jaar door Brabant C geholpen zich te ontwikkelen. Het festival is ondertussen zo gegroeid dat zij verplaatst is naar de Beekse Bergen en we nu in Brabant een internationaal festival hebben dat zonder provinciaal geld functioneert.

Om te zorgen dat ook in de toekomst het belang van cultuur gezien blijft en ervaren wordt, is in 2017 extra ingezet op cultuureducatie. Daardoor nemen nu scholen in 47 gemeenten deel aan dit programma. Ook het programma museumschatjes is uitgebreid, er doen meer basisscholen mee maar voor het eerst waren ook scholen voor voortgezet onderwijs deelnemer. Deze pilot wordt in 2018 verder uitgebreid.

Ook de andere manier waarop we bij sociale veerkracht werken, blijkt effectief te zijn. Inmiddels zijn we aangehaakt bij 75 initiatieven uit de regio. Bij elk project leveren we maatwerk, en we gaan uit van wat het initiatief nodig heeft.

In 2017 is BrabantSport van start gegaan. Een samenwerkingsverband van vijf organisaties, waaronder de provincie, dat zorgt voor meer samenhang en daadkracht om het sportbeleid uit te voeren. De instrumenten om Uniek sporten te faciliteren zijn in 2017 ontwikkeld en inzetgereed. Daarbij versterken we met sport de sociale veerkracht en jagen we de economie aan.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Relatie met bestuursakkoord

De ambities uit het nieuwe bestuursakkoord zijn voor alle programma’s uitgewerkt in Uitvoeringsprogramma cultuur 2016-2020, Beleidskader Erfgoed 2016-2020, Uitvoeringsagenda Veerkrachtige mensen, veerkrachtig Brabant 2017-2020 en Sportagenda Brabant Beweegt 2016-2019. 2017 stond vooral in het teken van uitvoering. Eind 2018 wordt het beleid geëvalueerd. Deze evaluatie levert belangrijke input voor de nieuwe bestuursperiode.

Inzet verbonden partijen

Brabant C Fonds - Cultuur

Brabant C versterkt en vergroot het kunst- en cultuuraanbod van Brabant . Op die manier vergroten we de nationale en internationale aantrekkingskracht van Brabant en versterken het Brabantse cultuursysteem versterken. In 2017 heeft een evaluatie van de fondsen plaatsgevonden, daarin is ook Brabant C meegenomen. Conclusie was dat het fonds meerwaarde heeft ten opzichte van het overige provinciale instrumentarium en een bijdrage levert aan de doelen van de cultuuragenda en vrijetijdsagenda van Brabant. De middelen van het fonds zijn op dit moment nog niet uitgeput. De werkwijze van het fonds wordt op basis van de verbeterpunten uit de evaluatie in 2018 aangescherpt en nadrukkelijker gericht op vernieuwing van financiering in cultuur. Brabant C gaat bouwen aan netwerken, actief op zoek naar projecten (scouten en aanjagen) én zoekt samen met de aanvragers naar financieringsvormen die passen bij de projecten waarvoor cofinanciering wordt gevraagd. Dat kan een participatie, een garantstelling, een lening of een subsidie zijn. In 2017 is begonnen met een inhoudelijke evaluatie, die in 2018 input levert voor een besluit over de financiën in de 2e tranche.

Stichting Beheer Museumkwartier (SBMK)

Het museumcomplex aan de Verwerstraat en de Waterstraat te ‘s-Hertogenbosch is provinciaal eigendom. De provincie verhuurt het complex aan Stichting Beheer Museumkwartier (SBMK). Deze Stichting is in 2013 opgericht om de provincie te ontzorgen en is verantwoordelijk voor beheer en onderhoud van het museumkwartier.
SBMK verhuurt de ruimten in het complex aan de stichting het Noordbrabants Museum, het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch, Stichting Erfgoed Brabant en de horecaondernemer Maison van den Boer. Het Depot Bodemvondsten is ook gevestigd in dit complex.

NV Monumentenfonds Brabant

Het NV Monumentenfonds beheert een aantal monumenten. In 2017 is besloten tot uitbreiding van de rol van het Monumentfonds. Het Monumentenfonds gaat zich naast het beheren van monumenten ook richten op het stimuleren van beweging in het erfgoedveld. Dat wil zeggen dat het Monumentenfonds zich ook bezig gaat houden met netwerkvorming, het ondersteunen van burgerkracht, het versterken van de aanwezige dynamiek, het delen van kennis en het aanjagen en verder brengen van creatieve ideeën. Deze rol is belangrijk om maatschappelijke initiatieven rondom erfgoed en monumenten samen met partners verder te brengen. Door dit besluit is ook het aandeelhouderschap van de provincie veranderd. Was dat eerst via de stichting Monumentenfonds, nu is de provincie direct aandeelhouder.

Inleiding

Provinciale Staten hebben door vaststelling van de Cultuuragenda van Brabant
2020 richting gegeven aan het cultuurbeleid voor de komende jaren: Brabant wil een bruisende provincie zijn en blijven, met een levendige cultuur die jong en oud van binnen en buiten Brabant boeit en bindt. We bevorderen een aantrekkelijk cultureel klimaat, met een krachtige culturele infrastructuur en een aanbod waarmee we (inter-)nationaal uitblinken.

Met deze agenda willen wij sàmen met belanghebbenden in Brabant een robuust cultuursysteem realiseren met: 

• een brede basis. Van daaruit komt cultuur dicht bij de Brabander en biedt het hen volop mogelijkheden om kennis te maken met cultuur en zich te ontwikkelen;
• verbindingen tussen cultuur en haar omgeving. Denk bijvoorbeeld aan inzet van cultuur en creativiteit ten behoeve van andere maatschappelijke opgaven; en
• een toonaangevende top die zorgt dat cultuur een rol van betekenis speelt in de ambitie om een innovatieve topregio te zijn.

Wat heeft het gekost?

Toelichting lasten/baten

Lasten

Talentenhub

In 2017 is de subsidieregeling Talentenhub opengesteld, waarvoor meerjarig (2017/2019) middelen beschikbaar zijn. Hiervan is in 2017, door het later open stellen van de regeling, in 2017 minder uitgegeven dan eerder was voorzien. De middelen dienen echter wel ook in 2018 beschikbaar te blijven ter dekking van de regeling, aangezien alleen het budget van 2018/2019 daarvoor ontoereikend is. Hiervoor is een overhevelingsvoorstel ingediend.

Impulsgelden

Voor zo goed als alle onderdelen van de impulsgelden zijn in 2017 regelingen opgesteld. Uitzondering hierop is de Makersregeling. Deze zal alsnog begin 2018 worden opengesteld.

Baten

Betreft diverse inkomsten zoals bijdrages van gemeenten t.b.v. ontwikkeling Taskforce Cultuur in BrabantStad verband.

Inleiding

De geschiedenis van Brabant over vijftig jaar nog kunnen doorgeven aan toekomstige generaties. Dát is onze ambitie. Daarom blijven we ons richten op duurzaam behoud van erfgoed door herbestemming, (gebieds)ontwikkeling of restauratie, de bescherming van collecties, de beleving van ons cultureel erfgoed en de verhalen van Brabant. Deze ambitie is uitgewerkt in het beleidskader De (verbeeldings)kracht van Erfgoed 2016 – 2020.

De (verbeeldings)kracht van erfgoed is uitgewerkt in vier verhalen van Brabant: Innovatief Brabant, Religieus Brabant, Bevochten Brabant en Bestuurlijk Brabant. De provincie kiest focus binnen deze verhalen. Niet alleen vanuit erfgoed, maar ook met oog voor de ruimtelijke en economische ontwikkelingen van Brabant en voor sociale veerkracht. Dat zijn de zaken waar we rekening mee houden bij de inzet van onze provinciale middelen, capaciteit, kennis etc. We werken samen met netwerken zodat initiatieven en energie uit de samenleving worden benut. De verhalen worden zichtbaarder gemaakt voor een breder publiek en de marketingkracht van erfgoed wordt vergroot door een uitgebalanceerde communicatiestrategie.

Naast de inzet op de vier verhalen van Brabant, houden we ook de basis op orde. En waar mogelijk scherpen we onze inzet aan. Onder de basis verstaan we de basisinfrastructuur , de uitvoering van wettelijke taken (archeologie), het beheer van eigen collecties en kennis.

Wat heeft het gekost?

Toelichting lasten/baten

Lasten

Erfgoedfabriek

In 2017 is besloten om bij te dragen aan de herontwikkeling van erfgoedcomplexen Oudenbosch en Fort Sabina (€5,8 mln). De subsidieaanvragen hiervoor vanuit de betrokken partijen zijn nog niet ontvangen, aangezien betrokken partijen meer tijd nodig bleken te hebben voor uitwerking van de plannen. Naar verwachting zullen de aanvragen in 2018 worden ingediend. Daarnaast zijn er minder procesgelden uitgegeven dan was voorzien (€ 0,34 mln).

Zuiderwaterlinie

Doordat planvorming sneller is verlopen dan voorzien is de voorziene bijdrage niet in 2018, maar nog in 2017 verstrekt. 

Restauratieregeling

Betreft lagere vaststelling van eerder verstrekte subsidies op basis van eindafrekeningen van de vorige regeling en minder beschikkingen o.b.v. de nieuwe regeling vanwege onvoldoende geschikte aanvragen.

Uitvoeringsinstellingen Erfgoed

Betreft grotendeels lagere vaststelling van eerder verstrekte subsidies. Tevens is, o.b.v. de ingediende werkplannen, niet het volledig bedrag wat was gereserveerd voor nieuwe subsidiebeschikkingen nodig gebleken. 

Procesgelden erfgoed

Minder uitgaven voor proceskosten dan was voorzien.

Beheer Museumkwartier

Lagere onderhoudskosten voor beheer Museumkwartier

Overig

Saldo diverse kleinere onderuitputtingen

Baten

Betreft diverse kleinere inkomsten tbv Erfgoed zoals voor project Demi More, Museumkwartier en bijdrage t.b.v. Provinciaal Depot Beheersysteem.

Inleiding

Overall gaat het goed met de sociale veerkracht in Brabant, maar niet overál. We versterken de sociale veerkracht in Brabant omdat we willen dat het overál goed gaat en omdat we sociale veerkracht hard nodig hebben om onze andere maatschappelijke opgaves te realiseren. Daarom hebben Provinciale Staten op 18 november 2016 de kaders voor het programma Versterken Sociale Veerkracht vastgesteld. Het programma is uitgewerkt in de Uitvoeringsagenda Veerkrachtige mensen, veerkrachtig Brabant 2017-2020 en de Uitvoeringsagenda 2018 die Gedeputeerde Staten op respectievelijk 14 maart en 11 juli 2017 hebben vastgesteld.

Het programma Versterken Sociale Veerkracht richt zich op twee maatschappelijke doelen:

• Het versterken van de sociale veerkracht in de samenleving, zodat alle Brabanders delen in en bijdragen aan de goede kwaliteit van leven in onze provincie. We kiezen voor een gebiedsgerichte aanpak aan de hand van de analyse uit de monitor Sociale Veerkracht in Brabant en starten in de middelgrote steden (Oss, Waalwijk, Meierijstad, Bergen op Zoom, Oosterhout, Helmond, Uden en Roosendaal) en in West-Brabant;
• Het benutten en laten groeien van sociale veerkracht om maatschappelijke opgaven te versnellen, verduurzamen en draagvlak te geven. We werken in ‘cross-overs’ met verschillende provinciale maatschappelijke opgaven zoals energie, digitale agenda, leegstand, natuur, veerkrachtig bestuur, arbeidsmarktbeleid en omgevingsvisie.

Hierbij staat de ontwerpende aanpak centraal: leren en ontwerpen vanuit praktijk-initiatieven om kennis en vaardigheden door te geven aan nieuwe initiatieven.

Wat heeft het gekost?

Toelichting lasten/baten

Lasten

Terug ontvangen gelden/afwikkelingsverschillen

Vanwege de opheffing van stichting Palet is € 0,8 mln terugontvangen van eerder verstrekte subsidie. Ook van stichting Zet is op basis van eerder jaarrekeningresultaat € 0,55 mln terug ontvangen. Tot slot zijn van een 4-tal eerdere projecten uit voorgaande jaren op basis van de eindafrekening middelen terugontvangen (€ 68.000). Aangezien de uitgaaf in eerdere jaren heeft plaatsgevonden leidt dit nu tot positief saldo voor 2017.

Uitvoeringskosten incl. procesgelden

Door de responsieve aanpak zijn in 2017 minder financiële middelen benodigd geweest dan geraamd om de geplande beleidsprestaties te behalen.

Voedselbank

Op basis van een door PS ingediend amendement bij de begroting zijn eerder middelen beschikbaar gesteld voor de Voedselbank. Het gesprek hierover met de Voedselbank is nog gaande. Tot op heden is er nog geen voorstel ontvangen van de Voedselbank voor besteding van deze middelen, passend bij het amendement.

Baten

Betreft inkomsten voor het Europees programma SEED

Inleiding

De sportagenda Brabant Beweegt 2016-2019 wil:

• meer mensen met een beperking laten sporten/bewegen;
• meer internationaal onderscheidend aanbod van sportevenementen, met een duidelijker sociaal-maatschappelijk en economisch rendement;
• dat sporttalenten Brabant zien als een aantrekkelijke regio om zich te ontwikkelen;
• innovaties ontwikkelen die mensen verleiden meer te bewegen,  die leiden tot een hogere omzet van het Brabants bedrijfsleven en die Brabant (inter-)nationaal op de kaart zetten.

Wat heeft het gekost?

Toelichting lasten/baten

Lasten

Aangepast sporten

In 2017 zijn relatief veel inspanningen gepleegd in de randvoorwaardelijke sfeer, zoals het maken van een regeling en het voorbereiden van een communicatiecampagne. Verwachting was dat deze in de tweede helft van 2017 ook tot concrete uitgaven en resultaten zouden leiden. Maar door een uitloop in tijd, gebeurt dit pas in 2018 (en 2019).

Sportinnovatie

Er is in 2017 geen beroep gedaan op het beschikbare budget voor co-financiering grote (Europese) projecten. De drie Europese projecten die gestart zijn, beschikten over voldoende cofinanciering vanuit de Europese programma’s zelf. Een vierde project dat wel een beroep doet op de middelen, is later (begin 2018) beschikt dan voorzien.

Overig

Diverse kleinere onderuitputtingen.