Het programma Water en Bodem blijft vol inzetten op het behalen van de in het Regionaal Water en Bodemprogramma (RWP) vastgelegde doelen, onder andere ten aanzien van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Hierbij ervaren we weliswaar substantiële uitdagingen maar realiseren we, samen met onze uitvoeringspartners, tegelijkertijd KRW uitvoeringsprojecten met mooie resultaten zoals Bossche Broek Zuid, Groote Waterloop, 1e fase Weimeren, Graafsche Raam, Groote Wetering en Schijndelse Loop. Dit jaar zijn we daarnaast gestart met het vormgeven van de KRW-impuls Brabant. Samen met de Brabantse waterschappen en aanvullend op de bestaande inspanningen zetten we ons hiermee maximaal in om de KRW-doelen te halen.
In lijn met de nieuwe KNMI-klimaatscenario's uit 2023 is de klimaatverandering steeds meer zichtbaar - met in 2024 het natste voorjaar ooit gemeten en vier droge zomers in de laatste zes jaar. Op 27 juni jl. heeft de conferentie “Expeditie Klimaatadaptatie Zuid-Nederland 2100” plaatsgevonden met de betrokken overheden uit Brabant en Limburg waarbij actuele inzichten en praktijkvoorbeelden zijn gedeeld ten aanzien van de handelingsperspectieven voor klimaatadaptatie.
Het borgen van “Water en bodem sturend” voor de ruimtelijke inrichting en landgebruik in Brabant is een doorlopend proces, waarin - met het uitwerken van het voorontwerp BPLG, het Ruimtelijk Voorstel voor Brabant, de afspraken in het kader van NOVEX Stedelijk Brabant, het addendum RWP (in wording) en de Droogteagenda 2040 - in de afgelopen periode nadrukkelijk stappen in gezet.
Afgelopen periode is tevens de planuitwerkingsfase van de grootschalige rivierverruimings- en hoogwaterveiligheidsprojecten "Oeffelt" en "Meanderende Maas" afgerond en wordt de uitvoering gestart. Daarnaast is in juni ’24 de kick-off van de Hoogwater aanpak Brabant Oost (kortweg HoWaBo) georganiseerd om de hoogwaterproblematiek in het regionale systeem afwaterend op de Maas het hoofd te bieden. In de Zuidwestelijke Delta starten we met onze partners met de verkenning voor een lange termijn perspectief voor het Volkerak-Zoommeer.
Daarnaast geven we invulling aan duurzaam grondwaterbeheer en onze wettelijke taak om de drinkwatervoorziening duurzaam te bestendigen. Belangrijke mijlpaal is daarbij het opnieuw bekrachtigen van de Brabantse Droogteagenda bij de bovengenoemde klimaatconferentie, waarmee ook de inbreng van de Brabantse gemeenten is geborgd. De Zuidelijke Rekenkamer (ZRK) heeft voor de zomer een advies opgesteld over de drinkwatervoorziening in Brabant. Komende maanden kijken we naar de consequenties van de aanbevelingen. Met industriële partners zijn we in gesprek over meer circulair watergebruik waarbij we onze inzet, met middelen uit de Perspectiefnota, intensiveren.
Vanuit de provincie werken wij vanuit drie perspectieven aan een vitale bodem in Brabant: Kennisontwikkeling en -verspreiding o.a. via BodemUp Brabant, de transitie van de landbouw (precisie-, biologische, natuur inclusieve en kringlooplandbouw, zie programma 7 Landbouw en Voedsel) en de aanpak van bodemverontreinigingen. In 2024 hebben we de intensivering van de BodemUP Brabant aanpak doorgezet zoals eerder aangegeven in de Statenmededeling over de voortgang. Er zijn nu al 1000 deelnemende boeren. In 2024 is tevens gestart met de monitoring. De monitoring gaat inzicht geven in het effect van het uitvoeren van bodemmaatregelen op o.a. de waterkwaliteitsopgave. Betreffende bodemverontreinigingen zijn er in de eerste helft van 2024 voor twee verontreinigingen, ontstaan door directe lozing van stoffen gerelateerd aan de productie van drugs, de grondsaneringen afgerond. De voorbereiding voor de uitvoering van de grondwatersanering is gestart. De inspanning die we hebben geleverd, samen met Energie Beheer Nederland, om de potentie voor geothermie in Brabant in beeld te brengen hebben geleid tot het plaatsen van de eerste onderzoeksboring in Heijningen.